Over 2023. Nu op Publicatie Vandaag&Morgen Online

Bij de oorlog in de buitenlanden van Oekraïne en Rusland aan de grenzen van Europa is het in 2023 niet gebleven. Terwijl de lange schokgolven van Russische inval nog doordenderen hebben zich andere schokgolven erbij gevoegd. Eerst volgde Afrikaanse landen, eerder al Mali waar dit jaar de laatste VN troepen vertrokken om plaats te maken voor Wagner huurlingen en Burkina Faso . Dit jaar kwam daar het stabiel geachte Niger bij. Een coup aldaar maakte een einde aan de echte Franse invloedsfeer in Midden West Afrika. Aan de oostkant va het Afrikaanse continent ten zuiden van Egypte kregen twee coupplegers in Soedan het met elkaar aan de stok , Een van de twee was de commandant van de Arabische Rapid Support Forces, de erfgenamen van de Janjaweed die rond 2003 infame bekendheid verwierven als aanstichters van de genocidale moordpartijen en landverdrijvingen in het Oost-Soedanese Darfur. Die erfgenamen zijn aan het winnen in Soedan wat een nog grotere humanitaire ramp kan veroorzaken.
-M-M.jpg)
2010: Poetin krijgt een tour door Prigozjins catering bedrijf - Foto Gov Russia cco
In juni was er onverwacht voor buitenstaanders en daardoor plotseling de opstand van Wagner leider Prigozjin tegen de leiders van defensie in Moskou. Het leek de statuur van Poetin te verzwakken maar intussen was zijn voormalige kameraad met diens voor Poetin nuttige huurlingenleger een dead man walking. Aan de status van de Russische leider mag niet getornd worden.
Aan de zuidoost grens van Europa laaide de strijd tussen Azerbeidzjan en Armenië op. Azerbeidzjan profiteerde van het feit dat Rusland zijn aandacht had bij zijn eigen moeizame oorlog tegen Oekraïne. Zo werden de laatste Armeniërs verdreven uit hun woonsteden uit Nagorno Karabach.
Toen kwam aan een andere rand van Europa op een paar honderd kilometer van Cyprus, de de zwarte 7e oktober. In een doelgerichte en goed voorbereide aanval doorbrak Hamas op meerdere plaatsen de normaliter zwaar bewaakte grens met Israël. Er werd een slachtpartij onder Israëlische burgers aangericht en circa 240 gijzelaars werden mee teruggenomen naar Gaza. De reactie van Israël was, het tijdelijk opzij zetten van de scherpe interne politieke tegenstellingen, een gedeeltelijke mobilisatie en de belofte van Netanyahu dat Hamas vernietigd zou worden. De oorlog verdeeld veel westerse landen en sommige niet westerse landen zoals India tot op het bot. Ander landen kiezen in het licht van het grote aantal Gazaanse slachtoffers voor het oproepen tot een onmiddellijk staakt het vuren. Een dwingender ontwerp resolutie voor de Veiligheidsraad die daartoe op moest roepen haalde het onlangs niet.

Aan het eind van 2023 zouden nu zo'n zo'n 21500 Palestijnse bewoners van Gaza waarvan volgens het Israëlische leger (IDF) zo'n 8000 Hamas strijders. 400 inwoners van de West Bank en zo'n 1600 Israëli's waarvan 400 militairen zijn omgekomen. En het einde van deze oorlog en menselijke misère in dicht bevolkt gebied is niet in zicht. Datzelfde geldt voor de oorlogen in Oekraïne, Soedan en talloze 'kleinere' conflicten zoals in Oost Kongo of West Afrika, Syrië of Irak met hun in totaal miljoenen vluchtelingen in de wereld.
Dat is de erfenis die de wereld meeneemt het nieuwe jaar in. Evenals die van de grote klimaatconferentie COP-28 waar na moeizame onderhandelingen over het alleen maar noemen van redactie van fossiel brandstoffen toch vooruitgang is geboekt. Dat die nodig is laten alle cijfers van VN-organisaties, KNMI en andere wetenschappelijke organisaties zien. 2023 was het warmste jaar ooit gemeten. Weliswaar mede dankzij El Niño, maar toch.

In Nederland viel afgelopen zomer het kabinet. Een kabinet dat dankzij de vervroegde verkiezingen van 2022 duidelijk wees naar een nieuwe coalitie van de vier eerdere regeringspartijen. Maar dat tergend lang duurde voor het tot stand kwam. Bij de op val van het kabinet volgende verkiezingen van 2 november verloren alle coalitiepartijen stevig. Een VVD zonder Mark Rutte verloor zijn glans. En ook de gedroomde winst van links bleef uit. GL-PvdA leek in de peilingen lang te wedijveren met de VVD, maar kreeg het roer naar links. Integendeel het roer ging naar rechts en stevig ook. Wilders behaalde een landslide victory dat ongeveer iedereen inclusief de peilers en ook deze redactie verraste. Ook NSC en BBB wonnen. VVD voorvrouw Yesilgoz verraste door voor een gedoogconstructie te willen kiezen. Oud minister Plasterk werd na verkenner geweest te zijn de nieuwe informateur. Veel politieke ontwikkeling ook in het binnenland komend jaar dus.
Oorlogen, klimaat, landspolitiek, verre buitenlanden die dagelijks via legio kanalen op onze privébeeldschermen bij ons binnen komen, beïnvloeden alles en iedereen. Klimaatverandering raakt ook Rotterdam, de oorlogen in Gaza en Oekraïne houden ook hier mensen bezig , al is het maar door beeldschermen van media en sociale media. Klimaatverandering gaat vergeleken daarmee heel langzaam, een of twee centimeter zeespiegelstijging, meer droogten, overstromingen en meer stormen voelen ook als je het opschrijft als statistiek. Maar ze zijn behalve statistiek ook werkelijkheid voor steeds meer mensen die er mee te maken krijgen op een steeds vollere wereld.

In deze stad verdwenen roemruchte café's of ze dreigen te verdwijnen. Tegelijk kan je bespiegelen dat de stad voortdurend verandert. Dat deden wij, Vandaag&Morgen dit voorjaar met drie talkshows over de stad. De eerste Hoog&Laag, zoals de talkshow vrij naar de hoog en laagbouw in de omgeving genoemd was, ging met veel terugblikken over de Witte Withstraat. Met onder meer de laatste hoofdredacteur van die straat Vrije Volk en RD chef Leo Pronk en Schouwuitbaatster van de laatste tien jaar Tineke Speksnijder. De tweede Hoog&Laag ging over de wijk. Gentrificatie noemde opbouwwerker en parttime publicist Ed de Meijer het. Aanzaten lokaal prominente bewoners zoals Leeszaaloprichtster Joke van der Zwaard en filmer Ineke Smits en ontwikkelaars Ine Jans van Stadsontwikkeling, Sabine Kers ontwerper voor het landje. De derde Hoog&Laag ging nog een schaalniveautje hoger, over de hele stad. Kunstenaar Gyz La Riviére stelde dat de woningnood nog nooit zo groot is geweest. Lerares op Zuid Mirian Zimmerman vertelde wat vak het leuk en wat het specifiek moeilijk maakt op Zuid. Nicole van Dijk legde uit wat een wijkmuseum beoogt en historicus- schrijver Paul van der Laar en dichter Olivier van Nooten brachten hun kennis en visie over de stad in. Naast signaleren, berichten en verslaan toonde het aan dat het nuttig is om mensen zo in verschillende contexten bij elkaar te brengen. Zeker in een stad en een land die van nature nogal in gescheiden vakjes ingedeeld zijn. Dat merk je misschien niet als je er middenin leeft en opgegroeid bent.

Gyz La Rivière in Hoog&Laag3 Screenshot V&M
Sofia Hernández Chong Cuy, de nu vertrekkende directeur van kunstcentrum Melly op de Witte de Withstraat merkte het wel. Ze zegt in het interview dat V&M met haar maakte:" Ik woonde en werkte de voorafgaande jaren in New York. De stijl van leven was hier heel anders. Ik had het gevoel dat gemeenschappen en groepen in de samenleving hier veel meer afgescheiden van elkaar waren, gecompartimenteerd."

Still uit 'Emperor' bij een recensie van Saskia Wigbold Bld. courtesy IDFA
De meeste V&M medewerkers zijn gelukkig zo nieuwsgierig dat ze graag verder kijken dan hun neus lang is. Lees dat bijvoorbeeld in de Rotterdamse ritjes van Nico Haasbroek of stedelijke observaties van Han van de Horst, de filmrecensies van Saskia Wigbold, de columns van Corrie Gryn, de berichten van Janny Kok of lees de poëtische observaties van Ton Huizer en Manuel Kneepkens of andere schrijvers, podcastmakers en fotografen en schrijfsters op deze pagina's. Verder kijken, analyseren en maken zit in hun bloed.
Tot zover 2023 , voor nu alvast een ieder een goed en productief 2024 gewenst.