Geert-Jan Laan 1943 - 2023. Journalist in hart en nieren
Zaterdag 4 februari overleed in zijn woonplaats Groningen, Geert-Jan Laan. Hij werd net geen tachtig jaar oud en kampte al langere tijd met slechte gezondheid. Zijn journalistieke leven speelde zich evenals zijn sociale leven af tussen Rotterdam en het Noorden.
Dat de wieg van Gert-Jan Laan in het Groningen stond kwam door zijn vader. Die was onderwijzer en was met zijn echtgenote in 1939 uit de Randstad naar Delfzijl verhuisd omdat hij daar een baan kon krijgen. Zo werd Geert-Jan in 1943, het hart van de Tweede Wereldoorlog in Delfzijl geboren. 20 jaar later begon hij als leerling journalist bij het Vrije Volk in Den Haag. Die krant was toen de grootste van Nederland en had edities in verschillende grote steden. Hij begon in Den Haag en Rotterdam ging in militaire dienst en keerde terug als correspondent in Delft. Na een intermezzo bij het Rotterdams Parool - er waren toen bijna zoveel kranten als nu websites - keerde hij terug naar het Vrije Volk nu bij de economieredactie.
Lockheed affaire
Bij het Vrije Volk legde hij samen met Rien Robijns rond 1976 het Lockheed schandaal rond Prins Bernard bloot. Die zaak werd bekend als de Lockheed affaire waarbij de prins steekpenningen bleek te hebben aangenomen. Het land stond op zijn kop en het koningshuis wankelde. Het kostte toenmalige politici waaronder Den Uyl grote moeite dat wankelen tot staan te brengen. Het boek De Miljoenendans dat Laan en Robijns erover uitbrachten beleefde slechts een kleine oplage omdat de auteurs weigerden een passage over -opnieuw- steekpenningen, nu bij KLM, te verwijderen.
| GJ Laan over De Miljoenendans: 'Het boek verscheen onder de naam De Miljoenendans bij uitgeverij Agathon in september 1976 en liep direct als een trein. De directeur van de uitgeverij belde enthousiast. De eerste druk van zo'n vijfduizend exemplaren was al bijna uitverkocht. Op korte termijn zou er een tweede druk komen. Er was evenwel een klein probleem. In de Raad van Advies van de uitgeverij zat een meneer Rein Vogel. Hij was de PR-chef van de KLM en hij bedreigde de directeur van de uitgeverij met een rechtszaak wanneer in de tweede druk een passage, over hoe een KLM-directeur in het Schiphol-Hilton 25.000 dollar in cash van Lockheed had ontvangen, zou worden gehandhaafd.' |
Nadien werden Laan en Robijn gepromoveerd tot adjunct hoofdredacteur bij het Vrije Volk, de krant waar hij later ook directeur werd. Een lastige tijd met stevige veranderingen in krantenland. Hoe het daarvoor en daarna ging beschrijft Geert-Lan Laan zelf uitgebreid op de pagina's van Vandaag&Morgen in zijn onvolprezen autobiografische reeks Een Ketelbinkie in Krantenland.
Kranten van het Noorden, de fusies, het internet
Via krantenmagnaat Robert Maxwell en de Drentse en Asser Courant voerde zijn journalistieke schreden ook terug naar het Noorden waar hij in 1997 de teugels van Nieuwsblad van het Noorden over nam als hoofdredacteur. Ironisch genoeg was dat Nieuwsblad de grote concurrent van de 'Courant'. Nog ironischer was dat hij rond 2001 de fusie van beide kranten begeleidde. In 2003 ging hij bij het Nieuwsblad van het Noorden met vervroegd pensioen, wat voor hem geen stilzitten betekende. De journalistiek trok hem opnieuw naar Rotterdam. Hij was daar als speciaal redacteur betrokken bij de fusie van Rotterdams Dagblad en AD, hij richtte daar in 2008 samen met Jim Postma Rotterdam Vandaag&Morgen (RV&M) op. Geert-Jan beschreef zichzelf met kenmerkende milde zelfspot als ' startende ondernemer met bejaardenaftrek'.
Bij RV&M was hij behalve uitgever tot 2016 samen met Postma hoofdredacteur. Dat jaar werd hij door een ernstige hartaanval geveld. Hij overleefde het nipt, herstelde, maar kon het heen en weer reizen naar Rotterdam en alle inspanning van het runnen van het weekblad -dat al in 2008, website geworden was- niet meer opbrengen. Jim Postma zette het hoofdredacteurschap in zijn eentje voort totdat hij in 2019 in het harnas stierf. Daarna volgden ondergetekende hem, op verzoek van Jana Beranová, op, Aanvankelijk samen met Jana en Kees Versteeg, later alleen.
Op de achtergrond in het 'verre' Groningen bleef Geert-Jan aanwezig. Incidenteel schreef hij nog een stukje, maar minder en minder tot ergens in 2020 de bron opdroogde. In 2022 stuurde Sanne, de echtgenote van Geert-Jan, het bericht dat hij in een verzorgingstehuis was opgenomen. Het was een geleidelijke overgang die daarin -'We hadden de tijd'- een beetje leek op de fusie die hij beschreef in een van zijn Ketelbinkie's. Of in de woorden van generaal MacArthur: Old soldiers never die, they just fade away. Maar het was een te koesteren ervaring om met hem gewerkt te hebben en wat een journalist!
Geert Jan Laan 20 mei 1943- 4 februari 2023
journalistoud-adjunct-hoofdredacteur Het Vrije Volkoud-hoofdredacteur Drentse Courant / Groninger Dagbladoud-hoofdredacteur Nieuwsblad / Dagblad van het Noordenoud-voorzitter Het Nederlands Persmuseumoud-hoofdredacteur Rotterdam Vandaag&Morgen
.gif)
