Europa moet huidige crises gebruiken om militaire en civiele paraatheid te versterken
Het geopolitieke en veiligheidslandschap in en rond Europa is drastisch veranderd. Daarom is het dringend noodzakelijk om de paraatheid van de EU te versterken. Dat en veel meer zegt speciaal EU adviseur Sauli Niinistö van EU-commissie voorzitter Ursula von der Leyen in zijn rapportage gemaakt in opdracht van de Europese Commissie.
Sauli Niinistö die eerder president van Finland was, schreef een rapport met 80 aanbevelingen voor de Unie. De aanbevelingen gaan ervan uit dat het heden een tijd is met veel spanningen en dat dergelijke spanningen in de toekomst waarschijnlijk zullen verhevigen. Maar ook als dat niet zo is zijn de onzekerheden zo groot dat Europa, de EU niet anders kan dan zich op alle mogelijke calamiteiten voorbereiden. Hieronder volgt een samenvatting met negen hoofdpunten. De link naar het eigenlijke rapport staat onderaan di artikel.
Bedreigingen en crises
De EU en haar lidstaten worden geconfronteerd met steeds meer multidimensionale, complexe en grensoverschrijdende bedreigingen en crises. Het versterken van onze paraatheid zal:
- Afschrikkend werken op actoren die bedreigingen veroorzaken
- Restrisico's verlagen
- Het gevoel van diepgaande onzekerheid onder burgers verminderen
- Bijdragen aan de fundamentele voorwaarden voor economische welvaart en concurrentievermogen
Echte paraatheid vereist een meer uitgebreide en geïntegreerde aanpak. Alle relevante militaire en civiele actoren die in crisissituaties reageren, moeten volledig klaar zijn en in staat zijn om effectief en naadloos te reageren, als onderdeel van een bredere aanpak van de hele overheid en de hele samenleving. Er is een hoger niveau van paraatheid nodig over de hele linie, waarbij interne en externe veiligheid worden gekoppeld en zowel civiele als militaire middelen worden ingezet.
1. De huidige crises gebruiken om te anticiperen op de dreigingen van Morgen
Om volledig voorbereid te zijn, moeten we helder en objectief onze eigen kwetsbaarheden en tekortkomingen in kaart brengen. We moeten bereid zijn om te anticiperen op en na te denken over de ergste scenario's. De EU moet doorgaan met het vormen van een gedeelde visie op diepere verschuivingen in de geopolitiek, ecologie, economie, maatschappelij en technologie - en hoe deze in toenemende mate onze stabiliteit, welvaart en veiligheid in de komende jaren zullen beïnvloeden.
× De op regels gebaseerde wereldorde fragmenteert, waardoor de basis voor effectieve multilaterale samenwerking om transnationale uitdagingen aan te pakken via mondiale instellingen, kleiner wordt. × Extreme weersomstandigheden zullen frequenter en intenser worden, in Europa en over de hele wereld, en zullen met name gemeenschappen in kwetsbare contexten destabiliseren. × Sinds de brute Russische invasie van Oekraïne is de veiligheidsdreiging die Rusland vormt het grootst sinds het einde van de Koude Oorlog, nog meer als we de multifrontale implicaties van de toenemende spanningen in Oost-Azië en het Midden-Oosten in ogenschouw nemen. × Onze open en verbonden samenlevingen en economieën worden steeds meer blootgesteld aan schaamteloze hybride × Strategische concurrentie om grondstoffen, ontwrichtende technologieën en wereldwijde invloed neemt toe, × Een boog die grote gebieden bestrijkt die gekenmerkt worden door fragiliteit, instabiliteit, conflict en oorlog strekt zich uit van ons zuiden tot ons oosten, met spillover-effecten op de Europese Unie die de grenzen tussen interne en externe veiligheid doen vervagen. × Een andere pandemie blijft een duidelijke mogelijkheid |
2. De EU moet onder alle omstandigheden kunnen functioneren
De EU als geheel moet onder alle omstandigheden kunnen functioneren om beslissingen en acties te nemen en uit te voeren die het welzijn van burgers beschermen en waarborgen in tijden van crisis. De EU heeft momenteel geen overeengekomen, uitgebreide lijst van vitale maatschappelijke en overheidsfuncties die op EU-niveau zijn gedefinieerd. Deze functies zorgen niet alleen voor een soepele werking van onze samenlevingen en economieën, maar zijn ook cruciale facilitators die civiele en militaire crisishulpverleners in staat stellen om effectief te opereren in crisissituaties. Hun continuïteit moet worden gewaarborgd tegen het volledige scala aan bedreigingen en gevaren, van extreme weersomstandigheden tot door de staat gesponsorde inmenging en, in het meest extreme geval, gewapende agressie tegen een of meer van onze lidstaten.
3 Snel en doelgericht kunnen beslissen
Snelle besluitvorming en actie kunnen al een uitdaging zijn in een nationale setting. Op EU-niveau zijn er extra complexiteiten, waaronder met betrekking tot de beschikbaarheid van gegevens, een groot aantal actoren en de uitdaging van coördinatie.
Met inachtneming van alle relevante bevoegdheden, moet de EU de capaciteit van de EU voor tijdige en goed geïnformeerde besluitvorming versterken – zowel op het politieke als op het technisch-operationele niveau – en voor een soepele follow-up en implementatie. Dit vereist organisatorische duidelijkheid en verdere stroomlijning van procedures waar mogelijk.
Daartoe moeten de EU en haar lidstaten een effectieve en efficiënte verdeling van rollen en verantwoordelijkheden, een coherente en veerkrachtige coördinatieopzet en reflexieve informatie-uitwisseling voor grote crisissituaties verder ontwikkelen.
Bouwblokken voor een voorbereide EU
4. Stel burgers in staat zelf hun veiligheid te vergroten bij calamiteiten
De EU en de lidstaten kunnen burgers het beste beschermen door hun veerkracht en agentschap te vergroten. Dit betekent dat burgers – in verschillende hoedanigheden – een actieve rol kunnen spelen bij het waarborgen van crisisparaatheid en eerste respons.
Ze zijn een integraal onderdeel van een ‘hele samenleving’-aanpak die niet alleen overheidsinstanties op alle niveaus, maar ook particuliere entiteiten, werkgevers en vakbonden, maatschappelijke organisaties en individuele burgers samenbrengt.
Burgers actief betrekken bij crisisparaatheid begint met het vergroten van hun risico- en dreigingsbewustzijn. Dit moet gepaard gaan met aandacht voor de psychologische veerkracht, het mentale welzijn en de langetermijncapaciteit van burgers om om te gaan met een omgeving die wordt gekenmerkt door verhoogd risico en volatiliteit.
Hierop voortbouwend moet het vermogen van burgers om te handelen in het geval van een ramp of tegenspoed worden versterkt door de individuele en huishoudelijke paraatheid en paraatheid over de hele linie te versterken.
Voortbouwend op het lopende werk in de context van ‘PreparEU’, moet de EU ernaar streven ervoor te zorgen dat huishoudens in de hele EU voorbereid zijn op minimaal 72 uur basiszelfvoorziening in verschillende soorten noodsituaties en rekening houdend met nationale verschillen (bijvoorbeeld door richtlijnen te verstrekken over het aanleggen van voorraden, evacuaties, CBRN-situaties, toegang tot medische diensten of scholing in noodsituaties, enz.). |
5. Benut het potentieel van publiek- private- partnerschappen
Eerdere crises hebben duidelijk aangetoond dat de paraatheid en veerkracht van de private sector van vitaal belang zijn om cruciale functies voor samenlevingen en de EU als geheel te waarborgen. Private en publieke bedrijven (bijvoorbeeld staatsbedrijven) leveren essentiële goederen en diensten, zoals energie, transport, voedsel, watervoorziening en afvalwaterverwerking, en medische benodigdheden die cruciaal zijn in tijden van crisis.
Onderlinge afhankelijkheden tussen verschillende sectoren en over grenzen heen creëren het potentieel voor ernstige knock-on-effecten in crisissituaties, zoals we de afgelopen jaren hebben gezien. De recente opeenvolging van crises en verstoringen hebben verschillende kwetsbaarheden in de toeleveringsketens van de EU blootgelegd. Dit heeft geleid tot vertragingen, prijsschommelingen, verstoringen, tekorten en andere problemen voor consumenten die van invloed zijn op het vermogen van de EU om zich voor te bereiden op en de volgende crisis te weerstaan.
Bovendien is de private sector zich steeds meer bewust geworden van veiligheids- en geopolitieke risico's die hun bedrijven kunnen treffen.
Integreer systematisch expertise van de private sector in de ontwikkeling van paraatheidsbeleid en noodplanning. Dit zou beleidsmakers in staat stellen om beleid beter af te stemmen op de behoeften en capaciteiten van kritische actoren uit de private sector, en hen in staat stellen om effectiever samen te werken met overheidsinstanties bij crisisrespons. |
6. Kwaadwillende cybercriminelen bestrijden om hybride aanvallen te bestrijden
De aanzienlijke toename van het aantal kwaadaardige activiteiten op het grondgebied van de EU wijst op een steeds brutalere en agressievere aard van hybride activiteiten door Rusland en andere externe dreigingsactoren. De EU heeft al stappen ondernomen om paraatheid en veerkracht tegen hybride dreigingen op te bouwen, waaronder onlangs de aanneming van een sanctiekader voor destabiliserende activiteiten tegen de EU en haar lidstaten. Toch moet er meer werk worden verricht om kwaadaardige actoren op geloofwaardige wijze af te schrikken.
Verbeterde EU-paraatheid tegen hybride dreigingen moet een hogere drempel creëren voor kwaadaardige actoren om vijandige activiteiten te ondernemen die op ons gericht zijn door onze afschrikking te versterken: a) door ‘afschrikking door ontkenning’,
de veerkracht van de EU vergroten door kwetsbaarheden aan te pakken en haar capaciteit voor schadebeperking te versterken; b) door middel van ‘afschrikking door bestraffing’, het afschrikken van potentiële daders door een daadkrachtige reactie die kosten met zich meebrengt die opwegen tegen de potentiële voordelen van voortgezette hybride operaties.
Terwijl we volledig in lijn blijven met onze democratische principes en waarden en de EU-, nationale en internationale wetgeving respecteren, is het versterken van onze paraatheid cruciaal ter voorbereiding op de mogelijke verdere escalatie van hybride campagnes.
Ontwikkel samen met de lidstaten een voorstel over een volwaardige inlichtingendienst op EU-niveau die zowel de strategische als operationele behoeften van beleidsvorming en besluitvorming kan dienen zonder de taken van de nationale inlichtingendiensten van de lidstaten na te bootsen. |
7. Schaal de defensie inspanning van Europa op en stem beter af
Een sterkere Europese defensie – gebaseerd op een concurrerende en veerkrachtige Europese technologische en industriële basis voor defensie, en versterkte defensiecapaciteiten en paraatheid – is van cruciaal belang voor de algehele paraatheid van de EU. Momenteel vertoont de collectieve inventaris van de capaciteiten van lidstaten (die vaak ook NAVO-bondgenoten zijn) nog steeds ernstige hiaten en tekortkomingen. Dit leidt tot kritische vragen over hoe Europa zijn verdediging kan versterken – in een veel sneller tempo en op een gezamenlijke manier – om zich dringend voor te bereiden op het volledige spectrum van militaire en civiel-militaire onvoorziene omstandigheden.
Hiervoor is het nodig om zowel hightechcapaciteiten te leveren, die bijdragen aan ons relatieve technologische voordeel, als voldoende massa op te bouwen voor het geval een militaire confrontatie uitdraait op een langdurige uitputting. Bovendien hangt de defensieve capaciteit van Europa af van een overheidsbrede aanpak, aangezien de strijdkrachten van de lidstaten kunnen profiteren van verbeterde civiel-militaire samenwerking en dual-use technologieën en infrastructuren die via het EU-kader worden georganiseerd. Het vergroten van de beschikbare financiering voor defensiesamenwerking is van vitaal belang om endemische fragmentatie en decennia van onderinvestering te overwinnen.
Maak de benodigde EU-financiering beschikbaar om gezamenlijke capaciteitsinvesteringen te stimuleren en te versterken om Europa voor te bereiden op grote militaire noodsituaties. De defensie gerelateerde programma's van de EU zijn over het algemeen ontworpen om gezamenlijke en collaboratieve projecten van lidstaten en/of de defensie-industrie te ondersteunen en te faciliteren, en fungeren als een 'vliegwiel' voor de rationalisatie van de Europese defensiesector. Het totale volume van EU-fondsen in vergelijking met nationale budgetten is onvoldoende om echt impact te hebben op de markt. |
8. Bouw veerkracht op met partners door assertieve EU-diplomatie
Veel van de bedreigingen, risico's en uitdagingen die in dit rapport worden beschreven, vinden hun oorsprong in het buitenland, hebben een sterke grensoverschrijdende dimensie of zijn wereldwijd en overkoepelend van aard. De EU moet daarom haar diplomatie en partnerschappen op een gezamenlijke manier gebruiken om de wederzijdse veerkracht met haar partners te versterken - op basis van gedeelde belangen en in overeenstemming met onze principes en waarden.
De EU moet haar internationale partnerschappen navigeren in de context van alomtegenwoordige strategische concurrentie en betwisting. Om nieuwe en opkomende partners te betrekken bij een langetermijninspanning om wederzijdse veerkracht op te bouwen, moet de EU verder investeren in haar samenroepende macht en diplomatieke outreach op alle niveaus; strategischer worden in haar betrokkenheid bij partners en duidelijke prioriteiten stellen om het risico te vermijden dat ze te veel wordt uitgerekt; haar aanbod richten op waar het de grootste toegevoegde waarde kan bieden, in plaats van te concurreren waar we dat niet effectief kunnen; en wendbaarder worden, terwijl ze sneller levert. Door te helpen de veerkracht van onze partners te versterken, consolideren we ook onze eigen veerkracht.
De bredere en diepere gordel van instabiliteit en fragiliteit moet worden behandeld als een belangrijk aandachtspunt voor de paraatheid van de EU.
Ontwikkel een geïntegreerde EU-aanpak om de boog van instabiliteit en fragiliteit in de bredere buurt van de EU aan te pakken en de knock-oneffecten op de Europese veiligheid en stabiliteit aan te pakken. De EU moet speciale financieringsinstrumenten en een kader voor pragmatische betrokkenheid ontwikkelen in complexe politieke omgevingen, in nauwe samenwerking met lidstaten, internationale financiële instellingen, multilaterale ontwikkelingsbanken en regionale organisaties. Het doel moet zijn om een evenwicht te vinden tussen de noodzaak om pragmatisch betrokken te blijven, lokale bevolkingen te ondersteunen en het vermijden van steun aan onrechtmatige of misbruikmakende heersende autoriteiten. |
9. Bereid voor door te investeren
Samen investeren in onze eigen veiligheid en zekerheid is een van de belangrijkste verantwoordelijkheden van de Unie in een tijdperk van hoog risico en diepe onzekerheid. Voorbereid zijn op de context van hoog risico van de komende jaren en decennia vereist het opschalen van onze gezamenlijke investeringen over de hele linie naar een nieuw niveau. Slimme en voldoende voorafgaande investeringen in onze paraatheid zijn essentieel om de impact van crises te minimaliseren. Robuust investeren in paraatheid op EU-niveau betekent ervoor zorgen dat onze inspanningen effectief, coherent, kostenefficiënt en wederzijds versterkend zijn. Er is een kans om de concurrentiekracht van de EU en de investeringen in paraatheid te verbinden.
De ontmoedigende omvang van de algehele investeringsbehoeften betekent dat Europa het economische en strategische potentieel van deze investeringen primair moet benutten ten behoeve van de economie en burgers van de Unie, inclusief hun algehele paraatheid. Bij de voorbereiding op de volgende meerjarige EU-begrotingscyclus die in 2028 begint, moet er ook rekening mee worden gehouden dat onze voorbereiding urgente behoeften heeft die al vóór die tijd moeten worden aangepakt.
Pas het begrotingskader van de EU aan om meerjarige financiering en investeringen beter te ondersteunen en de langetermijnfinanciering van belangrijke investeringen in paraatheid veilig te stellen. De EU en de lidstaten moeten ervoor zorgen dat ze onze publieke en private partners de nodige investeringshorizon bieden en een langetermijnverbintenis aan initiatieven voor paraatheid veiligstellen. |
Meer info (Engels): Safer Together - Strengthening Europe’s Civilian and Military Preparedness and Readiness En de executive summary
.gif)
