'Megalopolis' of de man die de tijd stil kon zetten
Megalopolis is alles tegelijk, epos, parabel, sprookje, speelfilm, monument , hommage, liefdesverklaring, kunstwerk. Wat dat laatste precies is, weet niemand al heeft het iets met tijd te maken. Hoe meer tijd verstrijkt na het werk dat kunstwerk is, hoe duidelijker het wordt. Megalopolis speelt in de niet zo verre toekomst, dat meer nog dan het huidige Amerika met zijn Capitol Hill en symmetrische koepelgebouwen uit de tijd van de Founders Fathers op het Republikeinse Rome lijkt.
Rome + Locke + Montesquieu, voor de staatsvorm, en een veelheid aan schrijvers en historische regisseurs van Abel Gance en Griffith tot Shakespeare en Mizoguchi voor de filmische vorm. Veel voor een speelfilm maar niet voor Francis Ford Coppola maker van films als de Godfather I & II (1972, 1974),Apocalyps Now (1979), Conversation (1974), Rumble Fish (1983) en nog enkele tientallen andere speelfilms de tijd niet alleen voor de duur van de film en vaak nog lang daarna, stil deed staan.
Opera
Precies die opmerkelijke gave heeft de centrale figuur van Megalopolis Cesar Catalina, gespeeld door Adam Driver: de gave om de tijd stil te doen staan. Hier lopen de filmmaker Coppola en zijn creatie Catalina in elkaar over. Tijd loopt als rode lijn door door de geschiedenis, door film en rechtdoor en onvermijdelijk naar de toekomst. Het is bij uitstek het vermogen van filmmaker Coppola om tijd te manipuleren. Beweging is tijd wist Zeno van Elea al toen hij ons 2500 jaar geleden het verhaal van Achilles en de schildpad vertelde. Weet ook Coppola die diezelfde tijd gebruikt om zijn held Cesar Catalina voor een verkruimelende en geplaagde imperiale wereld een levensvatbare toekomst te laten bedenken.
Alles komt samen in de schatrijke en geniale Catalina. Naast zijn grote rijkdom en zijn gave tijd te stoppen heeft innovator Catalina een nieuw materiaal met uitzonderlijke eigenschappen ontwikkeld: Megalon. Cesar Catalina is een man groter dan werkelijkheid. Coppola doet geen poging realisme te creëren. Gebruik van computer gegenereerd beeld, CGI en visuele effecten, VFX zijn voor de kijker van 2024 bijna dagelijkse kost. De film The Matrix (1999, Wachowski) werd een kwart eeuw geleden gemaakt. De crux zijn dan ook niet de effecten. Waar de film op de titelrol van de trailer een sprookje wordt genoemd, is het eerder een kruising van opera en romantisch spektakelstuk inclusief kwaadaardige tegenstanders die het op de getormenteerde held voorzien hebben.
Adam Driver als Cesar Catalina en Nathalie Emmanuel als Julia Cicero . Foto Filmdepot
Fountainhead
Bij dat verhaal denk je onwillekeurig ook aan Ayn Rands roman The Fountainhead (1943). Ook haar held de architect Howard Roark ondervindt tegenstand bij het verwezenlijken van zijn visionaire plannen van kleingeestige stadsgenoten. In het geval van Megalopolis komt de tegenstand vooral van burgemeester Cicero (Giancarlo Esposito). De innerlijke strijd van Catalina gaat over het eerdere verlies van zijn vrouw. Zijn minnares, de uitbundige Wow Platinum (Aubrey Plaza) verlaat hem uiteindelijk voor de oude rijke bankier Crassus (John Voigt) en Shia LaBoeuf speelt de villeine jaloerse Clodio. Uiteindelijk vindt Catalina een nieuwe haat liefde relatie in de dochter (Nathalie Emmanuel) van zijn vijand Cicero, maar de plotlijnen zijn ondergeschikt aan de vele registers die Coppola als de ultieme architect van deze film wil opentrekt. Het maakt de film tot een caleidoscoop aan vooral beeldende verhaallijnen die zich niet in een keer laat omvatten.
Tijd
Ooit schreef Coppola over over zijn hoop die ontstond met de komst van de camcorder die filmen voor iedereen mogelijk zou maken 'op een dag zal een klein dik meisje in Ohio de nieuwe Mozart zijn en een prachtige film maken met de kleine camcorder van haar vader en voor eens zal het hele 'professionalisme' van film voorgoed vernietigd worden en zal het een kunstvorm worden. Coppola had het daarmee ongetwijfeld ook over zichzelf als jonge filmmaker. Het is geen vraag hoe Coppola zich met zijn film tot de filmkunst wil verhouden, maar meer welke maat of mateloosheid zijn film als kunstvorm heeft. Vaak is het dat hoe meer tijd er verstrijkt na het verschijnen van een film, boek of oeuvre duidelijker wordt waar de waarden van zo'n werk of oeuvre liggen. Megalopolis lijkt bij uitstek zo'n werk dat die tijd nodig heeft.
Adam Driver als Cesar Catalina en Nathalie Emmanuel als Julia Cicero . Foto Filmdepot
.gif)
