Nobelprijs voor oorzaken 'gendergap'
De laureaat in de economische wetenschappen van dit jaar, de Amerikaanse Claudia Goldin, bracht het eerste uitgebreide verslag van de verdiensten van vrouwen en de arbeidsmarktparticipatie door de eeuwen heen. Haar onderzoek onthult de oorzaken van verandering, evenals de belangrijkste bronnen van de resterende genderkloof. Ze bracht zo de belangrijkste oorzaken van genderverschillen op de arbeidsmarkt aan het licht.
Ondervertegenwoordigd
Vrouwen zijn enorm ondervertegenwoordigd op de mondiale arbeidsmarkt en als ze werken, verdienen ze minder dan mannen. Claudia Goldin heeft de archieven doorzocht en meer dan 200 jaar aan gegevens uit de VS verzameld, waardoor ze kon aantonen hoe en waarom de verschillen tussen mannen en vrouwen in inkomens en arbeidsparticipatie in de loop van de tijd zijn veranderd.
Goldin liet zien dat de participatie van vrouwen op de arbeidsmarkt over de hele periode geen stijgende lijn kent, maar een U-vormige curve vormt. De participatie van getrouwde vrouwen nam af met de overgang van een agrarische naar een industriële samenleving in het begin van de negentiende eeuw, maar begon vervolgens toe te nemen met de groei van de dienstensector in het begin van de twintigste eeuw. Goldin legde dit patroon uit als het resultaat van structurele veranderingen en evoluerende sociale normen met betrekking tot de verantwoordelijkheden van vrouwen voor huis en gezin.
De U curve Bld. Johan Jarnestad/The Royal Swedish Academy of Sciences
Loopbaanplanning door pil
Gedurende de twintigste eeuw is het opleidingsniveau van vrouwen voortdurend gestegen, en in de meeste hoge-inkomenslanden ligt het nu aanzienlijk hoger dan dat van mannen. Goldin toonde aan dat toegang tot de anticonceptiepil een belangrijke rol speelde bij het versnellen van deze revolutionaire verandering door nieuwe mogelijkheden voor loopbaanplanning te bieden.
Ondanks de modernisering, de economische groei en het stijgende aandeel werkende vrouwen in de twintigste eeuw is de inkomenskloof tussen vrouwen en mannen lange tijd nauwelijks gedicht. Volgens Goldin is een deel van de verklaring dat onderwijsbeslissingen, die van invloed zijn op een leven lang carrièremogelijkheden, op relatief jonge leeftijd worden genomen. Als de verwachtingen van jonge vrouwen worden gevormd door de ervaringen van voorgaande generaties – bijvoorbeeld hun moeders, die pas weer aan het werk gingen toen de kinderen volwassen waren – zal de ontwikkeling traag verlopen.
Geboorte eerste kind
Historisch gezien kon een groot deel van de genderkloof op het gebied van inkomen worden verklaard door verschillen in opleidings- en beroepskeuzes. Goldin heeft echter aangetoond dat het grootste deel van dit inkomensverschil zich nu situeert tussen vrouwen in hetzelfde beroep als mannen, en dat dit grotendeels ontstaat bij de geboorte van het eerste kind.
“Het begrijpen van de rol van vrouwen op de arbeidsmarkt is belangrijk voor de samenleving. Dankzij het baanbrekende onderzoek van Claudia Goldin weten we nu veel meer over de onderliggende factoren en welke barrières in de toekomst mogelijk moeten worden aangepakt”, zegt Jakob Svensson, voorzitter van de Commissie voor de Prijs in de Economische Wetenschappen.
