De Schreeuw

22 januari 2023 • 00:00 door Rein Heijne
De Schreeuw
De Schreeuw, een van de 5 versies van van Edgar Munch uit 1893 Bld. Nasjonalgalleriet cco

Onlangs zag ik weer eens de afbeelding van De Schreeuw van de Noorse kunstschilder Munch. Veel mensen zullen dit schilderij uit 1893 wel kennen, dat geldt als het aangrijpendste schilderij van hem. Het drukt het geestelijke leed en de emotionele kwelling uit die de schilder tijdens bepaalde perioden in zijn leven heeft gevoeld. Munch hoorde en voelde het landschap rondom hem schreeuwen. Hij kreeg een onmachtig en depressief gevoel. De angst overheerst in de panische penseeltrekken die de geluidsgolven van de tomeloze schreeuw weergeven. Aanvankelijk wilde hij het schilderij De Schreeuw van de Natuur. De bange persoon probeert die schreeuw van de natuur niet te horen door de handen op zijn oren te leggen.
Na Munch werden in de loop van de twintigste eeuw nog miljoenen schreeuwen gehoord. Maar “niemand” wilde of kon luisteren. Ook “iemand” had mee kunnen luisteren, maar toen ik zei Wees u zelf, kreeg ik ten antwoord dat kan niet want ik ben “niemand”.

Van Erasmus tot de hedendaagse dichter Jana Beranova werden door de eeuwen heen veel Schreeuwen geuit, maar de dovemansoren bleven gesloten.

Erasmus:  Het is verbazingwekkend hoe men zich vandaag overal halsoverkop in een oorlog stort. Met wat voor barbaars geweld wordt hij gevoerd door heidenen en christenen. Welke boze geest, welke plaag, welk ongebreideld verlangen, welke waanzin de menselijke geest heeft doen denken aan zo’n monsterlijke onderneming.

Albert Einstein: Ik weet niet welke wapens in de Derde Wereldoorlog zullen worden gebruikt, maar ik weet wel dat in de Vierde Wereldoorlog gevochten zal worden met stokken en stenen.

José Saramago, de Portugese Nobelprijswinnaar: 
Ik denk dat we niet blind zijn geworden, Ik denk dat we blinden zijn, blinden die zien, Blinden die ziende niet zien.

J.A.A. van Doorn (grondlegger van de moderne sociologie):
Het naoorlogse tijdvak van collectieve solidariteit, welzijnsoptimisme en culturele verdraagzaamheid loopt ten einde. Er is guur weer op komst. (2001)

Jana Beranova, mijn goede vriendin, maakt op mij nog steeds de meeste indruk: Als “niemand” luistert naar “”niemand” vallen er doden.In plaats van woorden

Zo draait de wereld gewoon door terwijl haar bewoners doorgedraaid lijken en de weg volledig kwijt zijn. De Schreeuw van wanhoop en machteloosheid blijft

Cookies

Deze website gebruikt noodzakelijke cookies voor een correcte werking en analytische cookies (geanonimiseerd) om de statistieken van de website bij te houden. Marketing cookies zijn nodig voor laden van externe content, zoals YouTube-video's of widgets van Sociale Media. Zie ons cookiebeleid voor meer informatie, of om je instellingen later aan te passen.