De Europese porseleinkast
Europese politieke leiders koesteren hun opgefokte vijandbeeld en praten de burgers een komende oorlog aan. Hoewel het Westen vanuit Russische contreien nooit is aangevallen, worden wij voortdurend gewaarschuwd voor de Russische agressie. Met het voortdurend hameren op dat vijandbeeld nemen onze politieke voortrekkers de gelegenheid te baat om te pleiten voor verhoging van de wapenuitgaven. Als een volleerd marketeer maakt NAVO-bobo Rutte goede sier met die bewapeningspleidooien. Ondertussen marcheert president Trump als een wilde olifant door de Europese porseleinkast. Westerse leiders appelleren vaak aan München 1938, waarmee impliciet gesuggereerd wordt dat overleg met Poetins Rusland te vergelijken is met Hitlers Nazi-Duitsland. Toen werd door Europese landen een appeasement met de nazi’s afgesproken.
In de dertiger jaren leek geheel Europa in de ban van het fascisme, dat na WO1 ontstond als reactie op het communisme. Hitler, de grote inspirator van het nationaalsocialisme, ageerde voortdurend in geschreeuw en geschrift tegen het joods- bolsjewisme. Europese politieke leiders sympathiseerden toen met het idee dat de nazi’s ten strijde zouden gaan optrekken tegen de Sovjet-Unie (SU). Het appeasement met Hitler in 1938’ bleek vooral gunstig voor Engeland en Frankrijk uit te pakken. Dit akkoord van deze landen met de nazi’s betekende “peace in our time”, aldus premier Chamberlain. Uiteindelijk betekende ‘München 1938’ voor Hitler c.s. een vrijbrief om de SU aan te gaan vallen met Operatie Barbarossa.
'München 2025' blijft in een dikke politieke mist verborgen. Wat zou er mee gebeurd kunnen zijn? Waarschijnlijk verdwenen als een vodje papier in een grote wc. Niemand stelt echter vragen over huidige toestand. Zoals “Hoe is Europa in deze situatie terecht gekomen?”. ‘Historicus wijlen Mathieu Segers karakteriseerde het lot van Europa eens kernachtig: Het Europa dat van zichzelf vervreemd raakt, dat het eigen lot niet meer herkent en dit niet meer weet te omarmen, raakt in het eigen lot verstrikt. Volgens George Orwell dragen de media bij aan het ontstaan van een (westers) geheugengat. Daarin verdwijnt alle relevante informatie die van belang kan zijn om gebeurtenissen in hun perspectief te plaatsen. De historische context van gebeurtenissen verdwijnt letterlijk en figuurlijk uit beeld. De politieke leiders zijn gebaat bij onwetendheid van de burgers. Want onwetendheid is immers macht.
Zonder enig historisch besef en inzicht in de voorgeschiedenis kan het Europese verhaal worden beschouwd als een vorm van paranoia, volgens historicus Benjamin Abelow. In Hoe het Westen oorlog naar Oekraïne bracht doet Abelow een moedige poging “de valse verhalen rond het Oekraïne – conflict” te ontzenuwen. Want valse verhalen leiden tot gewelddadige gevolgen. De miskenning van de aanloop naar het conflict was een gevaarlijke miskenning van de werkelijkheid, die zelfs ontaardde in pure misleiding. Helaas blijkt de visie op de werkelijkheid van de Europese leiders nogal eendimensionaal; zij verdiepen zich niet in causaliteit en context van crises en conflicten. Ze malen niet om de wet van oorzaak en gevolg, zij doen louter alleen maar aan symptoombestrijding. Daarom liever gelijk de beuk erin. Wie dan nog overleeft, wie dan zorgt.
