Nieuwe Scorsese 'Killers of the flower moon', briljant verfilmd verhaal over vergeten Trumpiaans Oklahoma 100 jaar geleden

26 november 2023 door Ronald Glasbergen

Prachtige reconstructie Still Killers of the Flower Moon Bld. Filmdepot

Ernest Burkhardt (Leonardo DiCaprio) komt met een lichte shock terug van het front in Frankrijk waar de Eerste Wereldoorlog is uitgewoed. Terug naar zijn familie, naar zijn welvarende oom William Hale , bijgenaamd King  (Robert De Niro) op het platteland van Oklahoma te midden van het olierijke land van Osage nation, een indianenstam die schatrijk geworden was door de vondst van olie op hun land. De indianen hebben gelijke rechten op de olieinkomsten, rechten die overerfelijk zijn. Zijn oom en diens zonen zijn innig verbonden met de indianen door relaties en huwelijken en helpen waar ze kunnen. Burkhardt wordt verliefd op de Indiaanse Molly (Lily Gladstone). Ernest wordt min of meer gestuurd door pater familias Hale, die zijn zegen geeft aan een huwelijk. 

Ernest en Molly in  Killers of the Flower Moon Bld. Filmdepot

Terloops wordt de nu gehuwde en vader geworden Ernest ingeschakeld om hand en span diensten , soms gewelddadig voor William Hale te verrichten. Die geeft telkens een voor Ernest plausibele verklaring voor de noodzaak van de dingen die hij moet doen, te meer gelegitimeerd door het feit dat Hale ook de lokaal verkozen sheriff  en gezagsdrager is. Precies en minutieus in prachtige historische reconstructies van het Amerikaanse platteland van 1920  vertellen Scorsese en zijn acteurs in een breed en tegelijk intiem palet van film en dramatechnieken, het verhaal dat steeds immorelere en misdadige trekken krijgt. 

Dat tegen een achtergrond van een Amerika dat weliswaar door de Eerste Wereldoorlog bevestigd was in zijn staat als opkomende grootmacht, anti-trust wetten had aangenomen maar in de binnenlanden nog alle excessen van de negentiende eeuw met zich mee droeg, van roofkapitalisme tot - als was Oklahoma als staat benoorden Texas - niet het zuiden van de voormalige slavenstaten - tot vormen van segregatie en racisme. Maar juist de Osage waren daaraan ontkomen door hun rijkdom.  

De Niro als King in  Killers of the Flower Moon Bld. Filmdepot

Alledaags kwaad

De film vertelt over het alledaagse kwaad, kwaad dat doet denken aan de beschrijvingen van Hannah Ahrendt, zoals dat de kop op kan steken bij mensen die door omstandigheden van hun morele grondslagen vervreemd raken. Filmer Martin Scorsese en scenarioschrijvers Eric Roth en David Grann wikkelen in de eerste twee uur van de film langzaam en zorgvuldig het plot af, met zowel in het alledaagse als in het onverwachte en het geweld een soort vanzelfsprekendheid zoals het gezien wordt door de ogen van de gehoorzame trage Burkhardt van de niet als enige weergaloos spelende Leonardo DiCaprio. Ook Molly en King zijn volledig driedimensionale karakters wat de film voor liefhebbers van film en theater een genoegen maakt om naar te kijken.    

Behalve een film over de banaliteit van het kwaad, dat mensen in staat stelt haast achteloos de grootste misdaden te begaan, is het ook een film over gehoorzaamheid aan de leider en tirannie en anti-democratie in het klein. Een verhaal over hoe je door achteloosheid het kwaad de ruimte kan geven. In die zin gaat het ook over de ziel van Amerika in the heartlands van de jaren twintig. Van een wereldmacht in opkomst die grotere zaken aan zijn hoofd heeft dan de perikelen van een welvarende, trouw belasting betalende indianenstam in het verre Oklahoma. Totdat het ook de staat te gortig wordt , we zijn dan in het laatste deel van de film beland en de staat een onderzoek in stelt.    

Beide acteurs De Niro en DiCaprio hebben vaak met Scorsese samengewerkt. Soms met geweldige films als resultaat. Ook dit is weer zo'n geval van een grote Scorsese film, een film die je pas recht doet als je hem in al zijn detail na zou vertellen. Maar daarvoor kan je de film beter op het grote doek - de beelden zijn van Mexicaans- Amerikaanse director of Photography  Rodrigo Prieto, de montage is drievoudig Oscarwinnaar Thelma Schoonmaker -  zelf gaan zien.