IDFA: Kunstproject in een Californische 'level four supermax' gevangenis

19 november 2023 door Saskia Wigbold

Tehachapi Still Marc Azoulay/ courtesy IDFA

JR is een Franse straatkunstenaar, die door middel van portretfotografie mensen een stem geeft,die zelden gezien of gehoord worden. In deze documentaire reist JP af naar California naar het California Correctional Institution in Teachapi. In deze gevangenis zitten veroordeelden, die de fout in gingen, toen ze nog minderjarig waren. Ze zijn veroordeeld tot jarenlange straffen. De kans dat ze in staat zijn deze fouten ooit te herstellen is klein en wordt ze hierdoor mede ontnomen.

Tehachapi Still Marc Azoulay/ courtesy IDFA

JR is verbijsterd, dat je op zo'n jonge leeftijd zo lang achter de tralies kan verdwijnen in Amerika en wil graag het verhaal van deze gevangenen naar buiten brengen. Hij portretteert 40 gevangenen, neemt hun verhalen op en vraagt ze om hem te helpen om een enorme fotocollage van hun portretten aan te brengen op de luchtplaats. Met behulp van lijm en bezems wordt de collage bestaande uit lappen fotopapier door JR en zijn crew samen met de gevangenen aangebracht. Tenslotte wordt het hele project online gezet, zodat buitenstaanders niet alleen de fotocollage kunnen bewonderen, maar ook de verhalen van de gevangenen kunnen beluisteren.

 Het is mooi en ontroerend om te zien, hoe deze getraumatiseerde mannen dankzij dit project stapje voor stapje uit hun schulp kruipen Dat begint direct al bij de eerste foto's en de latere opnames die daarop volgen. Het kunstproject leidt tot buitengewone nieuwe positieve ervaringen voor de gevangenen. Verbroken contacten met familie wordt herstelt en nieuwe vriendschappen worden gesloten zowel online als in de gevangenis. Een prachtig voorbeeld daarvan is een gevangene met Afrikaanse roots, die JP enthousiast vertelt over zijn nieuwe vriend met Indiaanse roots, die er wat schuchter maar blij bijstaat. Tevens ontstaat er weer zoiets als hoop op een betere toekomst.

Tehachapi Still Marc Azoulay/ courtesy IDFA​

 Niet minder interessant in deze documentaire is de kunstenaar JR (Jean Rene, 1982)  zelf. Hij lijkt zich als een vis in het water te bewegen tussen de gevangenen. Het is inspirerend om te zien hoe hij werkt, hoe hij het vertrouwen van de gevangenen wint en alles eruit haalt wat erin zit. Het leidt zelfs tot een nieuw project, waarbij JR op creatieve wijze de buitenwereld verbindt met de binnenwereld van de gevangenis. De corona epidemie gooit echter roet in het eten maar JR doet er alles aan om contact met de gevangenen te houden. Tenslotte keert hij terug naar de gevangenis om zijn project te voltooien. Hij wordt dan getuige van de vrijlating van een gevangene een voormalig lid van een gang. Zijn tijd zit erop en uit de beelden, die daarop volgen, zijn we er getuige van hoe waardevol het kunstproject voor hem is geweest en hoezeer het zijn toekomst heeft beïnvloed.

IDFA   JR  (2022) 'Teachapi '  93' Frankrijk