Stemadvies
Op tafel ligt de stempas voor de verkiezingen van woensdag. Dat is bij alle volwassen Rotterdammers met een Nederlands paspoort het geval. Ons wordt gevraagd vertegenwoordigers te kiezen in de Tweede Kamer der Staten Generaal. Dat schijnt veel mensen deze keer moeite te kosten. Ze weten nog niet welk hokje ze rood zullen maken als ze daar al helemaal aan beginnen.
Het opmerkelijke is dat weinigen daarbij zullen denken aan Rotterdam zelf. Wij kiezen geen personen om in Den Haag de specifieke belangen van onze stad te behartigen. Voor 1917 - toen we nog een districtenstelsel hadden - was dat ook niet het geval.
Rotterdam vaardigde aan het begin van de vorige eeuw vijf kandidaten af. Ongeveer de helft van alle mannen boven de 25 jaar had kiesrecht. Dit op grond van hun opleiding of hun financiële draagkracht waarvoor uiteenlopende criteria golden.
De verkiezingen waren een heel spektakel. Gewoonlijk waren twee rondes nodig om tot een absolute meerderheid te komen voor een kandidaat. Er vonden rumoerige vergaderingen plaats en de kranten gaven hun lezers precieze instructies op wie te stemmen en op wie vooral niet. Het kon op een of twee stemmen aankomen. De partijen deden dan ook hun uiterste best kiezers te ronselen. Bijvoorbeeld door ze met een aapjeskoets van huis te halen.
Je zou zeggen dat kandidaten zich profileerden door de specifieke noden en verlangens van hun district naar voren te brengen maar dat gebeurde niet. Het was steeds een ideologische strijd tussen kandidaten van katholieke, protestantse, liberale en socialistische snit waarbij die categorieën vaak genoeg ook nog eens onderling verdeeld waren. De meeste Nederlanders geloofden in de zogenaamde antithese van de gereformeerde politieke geweldenaar Abraham Kuyper. De grote scheidslijn liep tussen de mannen Gods en die van de wereld: de liberalen en - nog erger - de socialisten. Bij de tweede ronde ging het dan ook altijd om een confessionele en een vrijzinnige kandidaat. Als tussentijds een parlementariër aftrad, moesten er net als in Engeland nu tussentijdse verkiezingen plaats vinden. Dat gold ook voor de gemeenteraad en de provinciale staten. Er ging dan ook geen jaar voorbij zonder dat de kiesgerechtigden een of twee keer naar de stembus werden geroepen. Daar werd op den duur iedereen gek van. Dit was een van de redenen om over te gaan op het huidige kiesstelsel zonder herstemmingen.
De vraag ¨Hoe moet je als Rotterdammer stemmen?¨ blijft dan ook al bijna twee eeuwen onbeantwoord. Je kunt je hoogstens afvragen wat in het belang van Rotterdam is. Dan komt er in ieder geval deels een antwoord op dit dilemma. In onze havens moeten allen die zich aan de wet houden, welkom voelen waar ook hun domicilie ligt .Een stad als de onze heeft belang bij een kosmopolitische atmosfeer waar op straat alle talen van de wereld gesproken worden en alle culturen zich thuis voelen. Er moet ruimte zijn voor experimenten op alle gebied. Een zeker hedonisme kan geen kwaad.
Een goede havenstad kent niet alleen een levendig centrum maar ook een warme buurt. Het bestuur geschiedt enigszins uit de losse hand maar daarbij staan toch steeds barmhartigheid en tolerantie voorop. Zeg maar: Carthago met een toefje Sodom en een snuifje Gomorra. een stad van duizend verleidingen.
We hebben een regering nodig dat dit toelaat. Zo luidt mijn stemadvies.
hanvanderhorst@vandaagenmorgen.nl
.gif)
