Kleine Erasmus -Toespraak tot Jan de Bas
Beste Jan de Bas
Meer dan verguld ben ik , want ik ben een ware Erasmusfan,
om vandaag hier in de boekhandel van de Dames Amesz het eerste exemplaar te mogen ontvangen van het boek door jou samengesteld 'Desiderius Erasmus, Levenswijsheden'.
En dat mag ik doen in liefst drie hoedanigheden, (1) als dichter ,(2) als politicus, en (3) als oud docent aan de Erasmusuniversiteit
Dichter
Erasmus wás een dichter. Hij begint zijn literaire carrière immers met in 1496 een klein boekje “Gedicht over Jezus' geboortestal'. In 1497 gevolgd door 'Woud van Oden'.
Pas later volgen de Adagia, de levenswijsheden, waarover het vandaag gaat . En vervolgens is er dan zijn grote litteraire triomf , zijn satirische Laus Stultitiae, de Lof der Zotheid
Daar in betoomt Erasmus zich overduidelijk een maatschappij -dichter, een lyrisch politicus
Politicus
Twaalf jaar lang bedreef ik in de raad van Rotterdam een metaforen strijd.
Contra de metafoor van het politieke establishment, gemunt door burgemeester Peper, Manhattan aan de Maas
Die metafoor (een aftakking van 'the american dream) , nauw samenhangend met het concept 'Rotterdam architectuurstad' was (onbewust?) gebaseerd op de roman van Ayn Rand , The Fountainhead ( in Nederland vertaald als de Eeuwige Bron )
De held van dat relaas is de architect Roark, een typische Nietzscheaans figuur. Een hoogbegaafde architect mag de overheid niet lastig vallen met allerlei eisen omtrent woningbouw...dat is not done, want een genie is een genie
Het boek geldt als de neo-liberale bijbel. Het was in elk geval het favoriete boek van Reagan en Thatcher, dat hebben zijzelf herhaaldelijk gezegd. Voor hen was de ondernemer de hoogbegaafde, die men geen strobreed in de weg mag leggen.
Niks geen ethiek!
De metafoor Manhattan aan de Maas verheerlijkt de skyline van de stad, maar is vrijwel blind voor de mensen aan de plint,
Ik stelde daar de metafoor Rotterdam, stad van Erasmus tegenover
De stad als vorm van humaniteit. Mooi die skyline, fraai die Erasmusbrug, maar een stad is allereerst zijn mensen.
Dat besef begint eindelijk te dagen. Een eerste barst in het (architectuur) concept Manhattan aan de Maas is zowaar recent geslagen.
En wel in het project Little C, het wijkje bij het Gevers Deynootplein, dat zich baseert niet op Manhattan, maar op ...Greenwich Village. Decor van populaire sitcoms als Friends en Sex and the city. Een groen en duurzaam decor, in dit geval.
Want We Moeten Anders Gaan Bouwen.
Bram Peper begon overigens in zijn nadagen de nadelen van zijn metafoor in te zien. Het megalomane bouwprojekt 'het nieuwe Feijenoord stadion & omstreken' een rechtstreeks gevolg van het Manhattan-denken, had niet zijn steun. Evenmin als de recent geopende reuzentoren aan de Zalmhaven.
Tenslotte
Oud-docent Erasmusuniversiteit
En ja, ik ben drieëntwintig jaar verbonden geweest aan de Erasmusuniversiteit als docent strafrecht en criminologie. Het spijt mij te moeten zeggen dat van de geest van Erasmus toentertijd niets in dat instituut te bespeuren viel.
Ik heb herhaaldelijk getracht daar iets aan te doen.
Bijvoorbeeld:
Een student heeft Erasmus eens gevraagd: Erasmus, hoe moeten wij studeren. En Erasmus heeft daar in een aardige brief op geantwoord met studietips die nog steeds de moeite waard zijn.
Ik stelde toentertijd het toenmalige universiteitsbestuur voor
om die brief aan ieder nieuwe student uit te reiken als een welkomstgeschenk. Een aardigheidje en een vorm van binding tegelijk.
Nee, geen sprake van. Geen franje! Die zogenaamde Erasmusuniversiteit bleek nog geheel doordrongen van de geest van N.E.H.. de Nederlandse Economische Hogeschool., waar zij de voortzetting van is :Ultieme Zakelijkheid! !
Niet op voor het leven, maar voor het bedrijfsleven, voeden wij op...
Misschien dat mijn voorstel vandaag de dag meer kans van slagen heeft, nu we een buitengewoon hoogleraar 'Erasmiaanse waarden' hebben in de persoon van Ronald van Raak, oud-Tweede kamerlid voor de SP.
Want het is ook voor de wijk Kralingen, een hoogst interessante brief.
Erasmus dringt er namelijk op aan om serieus te studeren. Vooral de ochtenduren te gebruiken en 's avonds op tijd naar bed . Matig te zijn met eten en drinken. Een enkel glas wijn op zijn tijd, prima, de boog kan niet altijd gespannen zijn. Maar zuip- en bralpartijen
zijn uit de boze.
Wat zou de wijk opknappen als vandaag de dag de studenten van de Erasmus-studenten Erasmiaans zouden studeren. De Dames Amesz zullen het mij beamen.
Tenslotte Jan, wil ik iets zeggen speciaal over jou. Over je onuitputtelijke creativiteit. Neem alleen al vandaag. Een heel programma. Een nieuw boek. Een quizz over de Adagia
En dan ook nog die grappige vorm van muzikaliteit,
de Blijdorp Boys, een 'band' door jou gesticht. Die boys, ik weet het zeker, zou Erasmus zeer vermakelijk gevonden hebben.
Jan, er kan maar één conclusie zijn voor het B&W van Rotterdam
De volgende stadsdichter van de Stad van Erasmus dien jij te zijn.
Ik heb gezegd.
Kleine Erasmus -Toespraak tot Jan de Bas in de Boekhandel van de Dames Amesz op 17 september 2022
.gif)
