Een zwart begin van de maand
Oktober is voor de Rotterdammers zwart begonnen. Opnieuw gaan sociale huurwoningen tegen de vlakte. De Hoge Raad heeft de inwoners van de Wielewaal ongelijk gegeven in hun strijd tegen Woonstad, dat hun geliefde buurt heeft verkwanseld aan het Bouwfonds Gebiedsontwikkeling (BPD). Dat is tegenwoordig een onderdeel van de RABO met een luxueus onderkomen in het Burgerweeshuis te Amsterdam. Dit bedrijf, ooit bekend als het Bouwfonds Nederlandse Gemeenten, is al lang en breed naar de markt gebracht. Het maakt op de website nog wel reclame met betaalbaar wonen . Daaronder verstaat het blijkbaar koophuizen in de prijsklasse van € 350.000 tot een half miljoen.
Monument
Geen wonder dus dat de bewoners van de Wielewaal zich tot het uiterste hebben verzet. Ze meenden dat ze het eerste recht van aankoop hadden, toen duidelijk werd dat Woonstad ervan af wilde. Dat is nu door de hoogste rechter gelogenstraft.
Het tuindorp De Wielewaal vlakbij het oude Charlois is een na-oorlogs monument van grote betekenis. De 545 huisjes werden geschonken door de Zweedse bevolking als vervolg op het graan, waarvan in de hongerwinter het beroemde wittebrood was gebakken. In 1949 konden ze worden betrokken. Het wijkje werd genoemd naar naburige waterpartijen, de Wiel en de Waal en niet naar de gelijknamige vogel.
Een moord voor de Wielewaal
In de loop der decennia zijn de bewoners erg van hun unieke buurtje gaan houden. Ook door de ligging net buiten de bebouwde kom van Charlois was het eigenlijk een dorpje op zich.. De meeste woninkjes hadden twee of drie slaapkamers. 30 van de 500 woningen waren bestemd voor grote gezinnen. Ze telden er zelfs vier of vijf. De bewoners waren ongemeen trots op het doorgeefluik tussen keuken en woonkamer, wat in Nederland toen ongekend was. In het hart van het dorp bevonden zich vijf winkeltjes voor de eerste levensbehoeften en een café. Huur vanaf zes gulden per week. In elk huisje bevond zich een ruimte die eigenlijk bedoeld was voor een douche en een wastafel maar die hadden de Zweden niet meegeleverd. Het Vrije Volk van 17 februari 1949: “Al dit materiaal is op het ogenblik zo duur, dat men daar niet aan kan beginnen, zelfs niet in de tegenwoordige middenstandswoningen”. Mijn ouders hadden een moord gedaan voor de Wielewaal. Ik kwam datzelfde jaar ter wereld in hun opklapbed. Ze woonden op de omgebouwde zolder van opa en oma. Pas in 1956 kwamen ze in aanmerking voor een woningwetwoning.
Zweedse bouwpakketten
De bouw verliep vlot want de aannemer ontving uit Zweden kant en klare bouwpakketten. De componenten werden in elkaar gezet op een betonnen vloer. Alles bij elkaar kregen in de Wielewaal 3000 mensen onderdak.
Toen de bewoners er een aantal jaren geleden lucht van kregen dat de huisjes op de nominatie stonden voor sloop, hebben ze een Unie van Wielewalers gevormd, die met behulp van deskundige sympathisanten alternatieve plannen ontwikkelden. Daarin behield de wijk zijn aard en karakter. Met zulke voorstellen hoef je in Rotterdam tegenwoordig niet meer aan te komen, zeker niet op Zuid waar naar het oordeel van de bolleboffen en de stadstirannen toch al teveel gewone mensen wonen. De Wielewalers zijn met plannen en al opzij geschoven.
En nu hebben de projectontwikkelaars ook nog van de Hoge Raad gelijk gekregen.
Het is een zwarte dag voor Rotterdam dat weer een stukje eigenheid verliest en een bijzondere wijk. Wat het ervoor terugkrijgt zijn doorsnee middenklassewoningen uit de bouwdoos van BDF, fantasieloze dertien in een dozijn architectuur, vlees noch vis.
Wees er maar trots op.