Val Assad. Islamist aan de macht in Syrië. Schermutselingen in de periferie. Onzekere toekomst
(update 9 dec. 14 .00) Na een snelle opmars vanuit het noorden waarbij achtereen volgens Aleppo, Hama, Homs en tenslotte in de nacht van zaterdag op zondag Damascus door rebellerende Syriërs en leden van Hayat Tahrir al-Sham werd overlopen is de val van het regime Assad een feit. Het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken meldde zondag dat de voormalige Syrische president Bashar al-Assad na onderhandelingen met deelnemers aan het gewapende conflict zijn land heeft verlaten. Assad zou instructies hebben gegeven voor een vreedzame machtsoverdracht.
Voormalig al-Nusra
Hayat Tahrir al-Sham-rebellenleider Abu Mohammad al-Golani (eigen naam Ahmad al-Sharaa) zei zondag op de Syrische nationale televisie dat er geen ruimte was voor terugkeer naar het oude regime en dat zijn groep vastbesloten de Jihad voort te zetten die in 2011 tijdens de Arabische Lente ingezet was. De rebellenleider maakte rond die tijd tot 2016 deel uit van de terreurbeweging al-Nusra, maar heeft zich nadien naar buiten toe gematigder opgesteld. Hoogtepunt daarin is het vrijdag gepubliceerde CNN- interview waarin al-Golani zei: 'Syrië verdient een institutioneel bestuurssysteem, niet een systeem waarin één enkele heerser willekeurige beslissingen neemt'. Dat neemt niet weg dat Al-Golani nog steeds op de Amerikaanse terroristenlijst staat
Gaza oorlog werd Assad fataal
Het regime van Assad was economisch, militair en demografische uitgeput door de lange burgeroorlog waarin talloze actoren uit Midden Oosten en daarbuiten met geld wapens en door directe inmenging een rol speelden. De doorslag gaf in de loop van dit jaar de verzwakking van de belangrijke Assad bondgenoten Hezbollah en Iran door de oorlog met Israël. Die oorlog werd getriggerd door Hamas en de nasleep van haar moordpartij van 7 oktober 2023. Hezbollah verklaarde zich direct solidair met Hamas en begon Israël te beschieten. Iran volgde later met twee grote aanvallen.
Daarmee zo kan je zeggen heeft Hamas indirect en onbedoeld in een dik jaar voor elkaar gekregen wat heel de westerse wereld en tientallen verzets- en terroristen groepen plus Turkije en Qatar in dertien jaar in Syrië niet lukte: Assad en diens onderdrukkende regime van hun troon stoten.
Dat gebeurde nadat Israël, na een een jaar lange, nietsontziende en nog steeds doorgaande oorlog tegen Hamas in Gaza, ook aartsvijand Hezbollah serieus ging bestrijden. Dat verhaal mag bekend worden geacht. Hezbollah werd vleugellam gemaakt. Iran verloor daarmee zijn proxy-bondgenoot en werd ernstig verzwakt. Assad op zijn beurt verloor zo twee van zijn belangrijkste bondgenoten. De derde, Rusland, probeert te redden wat er te redden valt, het regime Assad hoort daar niet bij, behalve dat Assad en familie asiel krijgen in Moskou.
Lavrov: 'buitenlandse inmenging'
De Gotspe van alles was de verklaring van de Russische buitenlandminister Lavrov in het kader van het ‘Astana proces’ in Doha tussen Rusland, Iran en Turkije. Die verweet veel van de ellende in Syrië, ook op dit moment aan ‘buitenlandse inmenging,’ terwijl juist Rusland, Iran en Turkije vanaf 2014, soms eerder, bij de grootste buitenlandse inmengers in Syrië hoorden.
Nu zijn persverklaringen van buitenlandministers niet bedoeld om een soort objectieve waarheid weer te geven. Ze zijn bedoeld om de zaken naar hun hand te zetten. Hetzelfde geldt voor Qatar dat ook jarenlang een grote sponsor van gewapende groepen overal in het Midden Oosten is. Evenals Turkije speelt Qatar - klein maar schatrijk- een evenwichtsspel tussen allerlei machten in het Midden Oosten. Het nadeel daarvan is dat zo'n rol per definitie een Januskop heeft.
Berichten wijzen erop dat Turkije de gelegenheid aangrijpt om samen met de pro- Turkse rebellen van het SNA (Syrian National Army), gebied op de Koerden te veroveren in het noorden. De gebieden die door de Koerdische SDF (Syrian Democratic Forces) beheerst worden in het noorden van Syrië zijn een doorn in het oog van Ankara.
Onzekere toekomst
Met de deuren van de gevangenissen in Syrië tijdelijk open, komen veel slachtoffers van het Assad regime vrij. Daarnaast komen ook vele ISIS en Al Qaida terroristen vrij. Hoe dat mede effect gaat hebben op de Syrische lappendeken van etniciteiten en religies is een open vraag. Een deel van de Syrische bevolking viert feest vandaag terecht feest vanwege het einde van het regime. Een ander deel maakt zich vandaag terecht zorgen over de toekomst. Zeker als je evenals als hen denkt aan vergelijkbare revoltes in Irak, Libië en Afghanistan, waarmee in alle drie gevallen punten van verschil en overeenkomst zijn, stemmen die niet optimistisch.
(Bronnen oa. AP, BBC, L'Orient le Jour, Ynet, TRT-news, Reuters, CNN, India Times, Foreign Affairs Russia, ISW)
.gif)
