Over de sluiting van Iraanse consulaten en uitwijzing diplomaten

02 november 2024 door gastauteur

Jamshid Sharmahd tijdens zijn proces. Screenshot v&m van dw

Op 28 oktober jl. werd de 69 jarige Duits-Iraanse software-ingenieur Jamshid Sharmahd in Iran geëxecuteerd. Toen hij in 2020 op doorreis naar India in Dubai op zijn aansluiting wachtte werd hij door Iraniërs ontvoerd en naar Iran gebracht. Daar werd hij opgesloten, gemarteld en in februari 2023 ter dood veroordeeld. Jamshid Sharmahd maakte deel uit van monarchistische oppositiebeweging tegen het regime in Iran.

De Duitse en Amerikaanse regeringen - Sharmahd woonde de laatste jaren in Amerika- veroordeelden het proces als schijnvertoning. Sharmahd werd herhaaldelijk de Duitse consulaire bijstand en toegang tot processen ontzegd. Als reactie op de veroordeling wees Duitsland twee Iraanse diplomaten uit.

Nu is hij gedood. Als reactie sluit Duitsland drie Iraanse consulaten-generaal, die in Frankfurt am Main, München en Hamburg en wijst 32 Iraanse diplomaten uit. Het consulaat in Berlijn blijft open.

Hieronder de reactie van de Duitse minister van Buitenlandse Zaken Annalena Baerbock op wat zij noemt de moord op Jamshid Sharmahd door het Iraanse regime. Haar reactie is een scherpe afwijzing en veroordeling van de Iraanse 'gijzelingsdiplomatie' zoals ook bondgenoot Rusland die vaak voert.

Ik wil nogmaals mijn diepste medeleven betuigen aan de familie Sharmahd, in het bijzonder aan zijn dochter, die onvermoeibaar voor haar vader heeft gevochten.

De heer Sharmahd, die naar Iran werd ontvoerd en jarenlang zonder eerlijk proces werd vastgehouden, is nu ter dood veroordeeld en geëxecuteerd. Zijn moord door het Iraanse regime onderstreept dat dit onderdrukkende regime zelfs na de recente wisseling aan de top nog steeds uiterst wreed te werk gaat. Onze ambassade in Teheran, wij in Berlijn, ik persoonlijk, zijn onvermoeibaar tussenbeide gekomen namens de heer Sharmahd.

Zijn familie zou nu graag afscheid willen nemen van hun vader en echtgenoot.

De moord op de heer Sharmahd onderstreept nogmaals de verschrikkelijke meedogenloosheid van het onderdrukkende regime in Iran. In de eerste plaats spreekt het de taal van chantage, bedreigingen en geweld. Zelfs de meest recente opmerkingen van de Iraanse minister van Buitenlandse Zaken, die de koelbloedige moord op Jamshid Sharmahd in de context van de Duitse steun aan Israël plaatste, spreken voor zich. We hebben Teheran herhaaldelijk duidelijk gemaakt dat de executie van een Duitse staatsburger ernstige gevolgen zou hebben.

Ik heb daarom besloten de drie Iraanse consulaten-generaal in Frankfurt am Main, München en Hamburg te sluiten.

Het Iraanse regime was zich er zeer van bewust hoe belangrijk de zaken van gevangen Duitsers zijn voor de Duitse regering. Ze speelden een sleutelrol in mijn gesprekken met de Iraanse minister van Buitenlandse Zaken Araghchi in New York een maand geleden. Het feit dat deze moord in het licht van recente ontwikkelingen in het Midden-Oosten is gekomen, laat zien dat een onderdrukkende dictatuur zoals die van de mullahs niet binnen de grenzen van de normale diplomatieke logica opereert. Het is niet voor niets dat onze diplomatieke betrekkingen al op een zeer laag pitje staan. Als geen enkele andere Duitse regering vóór ons hebben we de onmenselijke acties van het Iraanse regime de afgelopen jaren heel duidelijk uiteengezet: de destabiliserende en schadelijke rol in de regio, de levering van raketten aan Rusland, de steun aan regionale terroristische groeperingen zoals Hezbollah, Hamas en de Houthi's, de directe aanvallen op Israël met drones en raketten, het ondoorzichtige nucleaire programma en, niet in de laatste plaats, de zware repressieve maatregelen tegen het eigen volk, bijvoorbeeld de protesten van "Vrouw, Leven, Vrijheid".

Daarom hebben we - ik persoonlijk in mijn hoedanigheid als Duitse minister van Buitenlandse Zaken - een onderzoeksmissie in de VN-Mensenrechtenraad geïnitieerd om de misdaden tegen het Iraanse volk, met name vrouwen, te documenteren met als doel om op enig moment in de toekomst gerechtigheid te waarborgen. In de EU hebben wij als Duitse regering, en ik als Duitse minister van Buitenlandse Zaken, sancties opgelegd aan honderden personen in verantwoordelijke posities onder verschillende sanctieregimes. Sanctieregimes onder de nucleaire sancties, evenals met betrekking tot de mensenrechtenschendingen en, meest recent, de steun van Iran aan de Russische agressieoorlog. Deze verschillende sanctieregimes tegen honderden personen in verantwoordelijke posities omvatten ook talloze personen en entiteiten die geassocieerd worden met de revolutionaire garde. Slechts twee weken geleden hebben we in de EU een nieuw pakket sancties geïmplementeerd dat het voor Iran Air onmogelijk maakt om in Europa te landen. En het is bekend dat ik in Brussel aandring op het op de lijst van terroristen zetten van de revolutionaire garde, nu we een uitspraak hebben van het Oberlandesgericht Düsseldorf dat de juridische voorwaarden hiervoor schept.

In dit alles wil ik benadrukken dat we, omdat we te maken hebben met een onderdrukkend regime, altijd op een heel dun koord lopen. Bij het nemen van maatregelen moeten we onszelf afvragen: hoe kunnen we de verantwoordelijken binnen het regime treffen en niet het Iraanse volk.
Dhr. Sharmahd was niet de enige gevangene onder het gijzelingsbeleid van Iran. Het regime houdt nog steeds andere Duitsers onterecht vast. Wij zijn ook verplicht hen te helpen en zetten onze onvermoeibare inspanningen voort om hun vrijlating te bewerkstelligen. Voor hen en voor de mensen in Iran die oprecht om Duitsland geven en om alles waar wij voor staan – vrijheid, democratie en mensenrechten – zullen wij onze diplomatieke kanalen en onze ambassade in Teheran openhouden. Net zoals we dat hebben gedaan in Poetins Rusland en in andere onderdrukkende regimes. Want die sluiten zou de grootste gunst zijn die we zulke regimes kunnen bewijzen. We weten dat er ook nog een ander Iran is. De protesten van “Vrouw, Leven, Vrijheid” zijn daar slechts een voorbeeld van.

Onze ambassade in Teheran zal er daarom voor diezelfde mensen zijn. Zij zal de ontwikkelingen nauwlettend volgen, de mensenrechtensituatie in de gaten houden, visa verstrekken en onze gevangengenomen burgers ondersteunen. Onze collega's doen belangrijk werk in een uiterst moeilijke omgeving en ik wil hen daarvoor bedanken.