6 Nederlandse veiligheidsbelangen in een onzekere wereld
Zonder veiligheid, kunnen we niet in vrijheid leven. “Veiligheid is een kerntaak van de overheid. Tegelijkertijd bestaat er geen absolute veiligheid. Dreigingen kunnen niet helemaal worden weggenomen." aldus Yeşilgöz-Zegerius.
De Nederlandse veiligheidsstrategie De Nederlandse veiligheidsstrategie bestaat uit 3 delen. Het eerste deel bestaat uit de nationale veiligheidsbelangen die beschermd moet worden vanuit het oogpunt van de nationale veiligheid en de belangrijkste ontwikkelingen van de dreigingen tegen de nationale veiligheid. De 6 nationale veiligheidsbelangen zijn: territoriale, fysieke, economische en ecologische veiligheid, sociale en politieke stabiliteit en internationale rechtsorde en stabiliteit. Het dreigingslandschap vertaalt zich in een strategische koers in het tweede deel van de strategie, langs 3 hoofddoelstellingen en 12 actielijnen die gelden voor het hele Koninkrijk.
De 3 hoofddoelstellingen zijn: een veilig Koninkrijk in een multipolaire wereld, een weerbare democratische rechtsorde en een parate en veerkrachtige samenleving.
Het derde deel van de strategie geeft antwoord op de vraag hoe de integrale sturing en verantwoordelijkheidsverdeling op nationale veiligheid binnen het Koninkrijk eruitziet.
6 nationale veiligheidsbelangen
Territoriale veiligheid Het ongestoord functioneren van het Koninkrijk der Nederlanden en haar EU en NAVO bondgenoten als onafhankelijke staten in brede zin, dan wel de territoriale veiligheid in enge zin. |
Fysieke veiligheid Het ongestoord functioneren van de mens in het Koninkrijk der Nederlanden en zijn omgeving |
Economische veiligheid Het ongestoord functioneren van het Koninkrijk der Nederlanden als een effectieve en efficiënte economie. |
Ecologische veiligheid Het ongestoord blijven voortbestaan van de natuurlijke leefomgeving in en nabij het Koninkrijk der Nederlanden. |
Sociale en politieke stabiliteit Het ongestoorde voortbestaan van een maatschappelijk klimaat waarin individuen ongestoord kunnen functioneren en groepen mensen goed met elkaar kunnen samenleven binnen de verworvenheden van de democratische rechtstaat van het Koninkrijk der Nederlanden en de daarin gedeelde waarden. |
Internationale rechtsorde en stabiliteit Het goed functioneren van het internationale stelsel van normen en afspraken, gericht op het bevorderen van de internationale vrede en veiligheid, inclusief mensenrechten, en effectieve multilaterale instituties en regimes, alsmede het goed functioneren van staten grenzend aan het Koninkrijk der Nederlanden en in de directe omgeving van de Europese Unie. |
Sinds februari 2022: een onveiliger wereld
Voor het eerst sinds 1945 wordt Europa geconfronteerd met een grootschalig interstatelijk conflict. De relaties tussen Rusland, de EU en de NAVO zijn hierdoor ernstig verstoord. De toekomstige ontwikkeling van de oorlog laat zich moeilijk voorspellen. Het is evenwel waarschijnlijk dat er sprake zal zijn van een langdurig conflict in Europa met kenmerken van hybride conflictvoering. Naarmate de huidige situatie voortduurt zullen de effecten van deze oorlog op de nationale veiligheid in den breedte zwaarder wegen en langer doorwerken. Dat geldt zowel voor een scenario van escalatie als voor de-escalatie van de oorlog. De Russische inval in Oekraïne heeft geleid tot een verharding van diplomatieke betrekkingen, een ernstig verslechterde economische situatie, nieuwe ontwikkelingen in het cyber- en spionagedomein en een grote vluchtelingenstroom naar Europa. De ontwikkelingen in het militaire domein vormen zo een katalysator voor ontwikkelingen in andere domeinen - zoals migratie, economische veiligheid en maatschappelijke spanningen - waarbij de factor tijd een belangrijke rol speelt.
Daarnaast wordt ook het veiligheidsbelang van internationale rechtsorde en stabiliteit vanzelfsprekend hard geraakt door de oorlog in Oekraïne. De ontwikkelingen sinds de Russische inval in Oekraïne belichten de grotere verschuivingen die in de wereldorde plaatsvinden.
De nieuwe machtspolitiek
De nieuwe machtspolitiek is niet beperkt tot het klassieke veiligheidsdomein. Macht wordt steeds vaker uitgeoefend door de inzet van economische instrumenten, controle over technologieën, risicovolle strategische afhankelijkheden en andere, hybride, middelen. Bijvoorbeeld door gebruik van migratie als drukmiddel (instrumentalisering van migratie maar ook (online) middelen zoals desinformatie en propaganda om de publieke opinie te beïnvloeden.
Rusland
Deze middelen kunnen hun invloed hebben op de verschillende veiligheidsbelangen zoals territoriale veiligheid, economische veiligheid, fysieke veiligheid en sociaal en politieke stabiliteit. Landen achten zich steeds minder gebonden aan multilaterale afspraken over wapenbeheersing en non-proliferatie, en de huidige kaders schieten tekort om nieuwe ontwikkelingen te reguleren. Tot op zekere hoogte proberen sommige spelers, zich meer autonoom en minder kwetsbaar te maken voor derde landen door gedeeltelijke ‘ontkoppeling’ van de eigen economie en het ontwikkelen van alternatieve standaarden. In de afgelopen jaren zijn geopolitieke overwegingen een grotere rol gaan spelen in internationale standaardisatie-fora. Het risico hiervan is dat er standaarden worden vastgesteld die niet verenigbaar zijn met de normen, waarden en wet- en regelgeving van het Koninkrijk, de EU of andere gelijkgezinde landen, waardoor onze veiligheid kan worden geschaad.
Venezuela
De vervlechting van georganiseerde misdaad en de Venezolaanse strijdkrachten bij illegale handel in drugs, goud en wapens heeft een destabiliserende werking op de regio.
Het is onwaarschijnlijk dat Venezuela de territoriale integriteit van het Koninkrijk zal schenden. Er bestaat wel een kans op onbedoelde escalatie door mogelijke misinterpretatie en incidenten als gevolg van de afname van de militaire professionaliteit binnen Venezuela.
De drie hoofddoelstellingen
De strategische koers voor de nationale veiligheid kent de volgende drie hoofddoelstellingen:
1. Een veilig Koninkrijk in een multipolaire wereld
streven naar een wereld waarin landen samenwerken op basis van heldere regels en universele mensenrechten, en landen elkaar erop kunnen aanspreken als deze regels worden overtreden of niet worden nageleefd.
2. Een weerbare democratische rechtsorde
Sociale en politieke stabiliteit is een belangrijk veiligheidsbelang, die ziet op het ongestoord voortbestaan van een maatschappelijk klimaat waarin individuen ongestoord kunnen functioneren en groepen mensen goed met elkaar kunnen samenleven. Onze open samenleving staat in het teken van vrijheden, mensenrechten, democratische rechtsorde en een internationale oriëntatie. Dat is een groot goed dat we blijven beschermen.
3. Een parate en veerkrachtige samenleving
Samen - de overheid, publieke en private partners, maatschappelijke organisaties, en burgers - zijn we verantwoordelijk om onze veiligheid te beschermen. Risicocommunicatie draagt bij aan het vergroten van een parate en veerkrachtige samenleving. Dat begint met openheid over de hedendaagse risico’s, inclusief duidelijkheid over mogelijke (blijvende) impact van korte en langdurige crises op de manier van leven zoals we die gewend zijn.
Actielijnen
Actielijn 1: Investeren in internationale partnerschappen en versterking van de krijgsmacht Actielijn 2: Bestrijden van hybride conflictvoering Actielijn 3: Vergroten weerbaarheid economie en beschermen van wetenschap 2. Een weerbare democratische rechtsorde Actielijn 4: Vergroten van de sociale stabiliteit Actielijn 5: Tegengaan van georganiseerde, ondermijnende criminaliteit Actielijn 6: Tegengaan van ongewenste buitenlandse inmenging en spionage Actielijn 7: Versterken van de digitale weerbaarheid Actielijn 8: Voorkomen en bestrijden van terrorisme en extremisme 3. Een parate en veerkrachtige samenleving Actielijn 9: Intensiveren klimaatmitigatie en –adaptatie Actielijn 10:Beter beschermen van de vitale infrastructuur Actielijn 11: Vergroten van pandemische paraatheid Actielijn 12: Versterken van crisisbeheersing en vergroten paraatheid samenleving |
Meer info: in het veiligheidsrapport
