Miljoenen Oekraïners ontvluchten oorlog
VANDAAGENMORGEN - In landen als Polen en Hongarije, die tot voor kort het tegendeel waren van gastvrijheid voor asielzoekers worden de vluchtelingen voor het oorlogsgeweld en voor de Russische repressie die erop zal volgen, nu gastvrij en met open armen ontvangen. Ook Nederland maakt zich op voor de komst van vluchtelingen uit Oekraïne.
Maandag waren er in totaal 500.000 mensen vertrokken uit Oekraïne en de aantallen stijgen, waarbij UNHCR voorspelde dat tot 4 tot 5 miljoen mensen het conflict zouden kunnen ontvluchten. Een reëele schatting is dat er ergens tweede helft deze week meer dan een miljoen mensen gevlucht zullen zijn.
Vrouwen, kinderen en buitenlanders
Het eerste cohort bestaat voornamelijk uit vrouwen, kinderen en buitenlanders vanuit Oekraïne, plus Oekraïense volwassen mannen die niet onderworpen zijn of gevlucht zijn voor de huidige mobilisatie in het land. De uittocht van vluchtelingen wordt bemoeilijkt door uitrijcontroles en files op slechte wegen aan de Oekraïense kant van de grens. Aan de EU-kant zijn de wachttijden het langst in Polen (tot 80 uur) en het kortst in Hongarije (1 uur). In het weekend begonnen de lokale autoriteiten van Oekraïne de uitreisbeperkingen enigszins te versoepelen. En soms waar Oekraïense migranten terugkeren om te vechten of te helpen in de strijd tegen de Russische aggressor, is het tweerichtingsverkeer.
Niet-Oekraïeners
Veel mensen in de eerste golf vluchtelingen zijn niet-Oekraïeners, onder meer Marokkanen, Chinezen, Indiërs, Latijns-Amerikanen, onder wie relatief veel studenten aan Oekraïense universiteiten. De meesten van hen zoeken veiligheid en willen doorreizen naar hun land van herkomst. Veiligeheid is geen denkbeeldig probleem wat behalve uit de vele beelden in het nieuws blijkt uit het feit dat een Indiase 4e-jaars medicijnen student in Charkov op 28 februari bij een Russische beschieting om het leven kwam.
Ook het doorreizen vormt een logistieke uitdaging voor landen in de regio, omdat het om duizenden mensen gaat , een schaal die vergelijkbaar is met de grote repatriëring die plaatsvond na het uitbreken van de COVID-pandemie. Er bestaan trouwens duidelijke richtlijnen voor de manier waarop landen moeten samenwerken om migranten te beschermen, die door oorlog ontheemd zijn, te beschermen en te repatriëren Ook als ze zelf niet over middelen, contacten en persoonlijke netwerken beschikken om hen te helpen.
Grote aantallen vluchtelingen
Voorafgaand aan de oorlog, hebben Polen en Roemenië basisopvangfaciliteiten voor elk 1 miljoen mensen voorbereid, Hongarije ongeveer voor 600.000 en Slowakije ongeveer voor 50.000. Er doen schattingen de ronde die het aantal vluchtelingen waarvoor dus nu al erg veel opvangcapaciteit is, circa 2,7 miljoen, ver overtreft. Die 2,7 miljoen capaciteit zal waarschijnlijk binnenkort al worden bereikt. Intussen worden militairen ingezet om te helpen bij de aankomst en er wordt er een netwerk van tijdelijke opvangcentra ingericht langs de grens tussen de EU en Oekraïne.
Open grenzen
Ieder land heeft een opengrenzenbeleid aangekondigd of zoals de Poolse minister van Binnenlandse Zaken Mariusz Kaminski aangegeven dat het land "zoveel vluchtelingen zal opnemen als er aan onze grenzen zijn". Quarantainevereisten en bewijs van Covid-19-vaccinatie worden opgeschort voor aankomst van vluchtelingen.
Vít Rakušan, de Tsjechische minister van Binnenlandse Zaken, kondigde vorige week aan dat zijn land in eerste instantie 5.000 vluchtelingen verwacht te ontvangen. Op dit moment zijn dat er 20.000. Het land nodigt actief Oekraïense vluchtelingen uit. De Tsjechische autoriteiten hebben treinen vol humanitaire hulp naar de Pools-Oekraïense grens gestuurd en vervoeren vluchtelingen gratis evenals Duitsland en Oostenrijk.
Belangrijke grensovergangen voor de vluchtelingen zijn onder meer Medyka in Polen, Beregsurany in Hongarije, Vyšné Nemecké in Slowakije en Siret in Roemenië. Oekraïners steken daarnaast ook de benedenloop van de Donau over bij de Zwarte Zee.
Geen visum nodig
Ook Nederland maakt zich op voor het ontvangen van Oekraïense vluchtelingen die door het het associatieverdrag met de EU geen visum nodig. Mensen met een biometrisch paspoort mogen hier sowieso negentig dagen vrij verblijven. Dat is dan ook de reden dat er vooral naar andere opvangplekken dan asielzoekerscentra wordt gezocht door gemeenten en het Rijk.
Defensie heeft met Legerplaats Harskamp in Ede vast een voorschot genomen. De gemeente Harskamp zorgt vervolgens voor de opvang van Oekraïense vluchtelingen. In de legerplaats kunnen er 800 verblijven.
(Bronnen ICMPD, UNHCR, NOS, Defensie)
.gif)
