Marconiplein, een trieste grens
Het kost de grootste moeite de locatie van het legendarische café Alhena te herkennen. Het gebouwencomplex op de hoek van de Mathenesserweg en het Marconiplein, waar dit forse etablissement deel van uitmaakte, staat op het punt te worden afgebroken. Een groot bord geeft aan dat hier wordt geoogst en niet gesloopt. Het is de bedoeling zoveel mogelijk materiaal te hergebruiken.
Foto Richtje Haarsma
Daarmee verdwijnt de laatste vooroorlogse gevelwand van het Marconiplein. De overige bebouwing werd onherstelbaar beschadigd als gevolg van het bloedige ´vergissingsbombardement´ van de Amerikanen op 31 maart 1943. Het duurde nog geen twee minuten. Er vielen 326 doden.
Entree Rotterdam
Het Marconiplein vormde voor deze rampdag best een representatieve entree tot Rotterdam. Wie de niet imposante maar toch representatieve huizenrijen naderde kon kiezen uit drie brede avenues die de stad ontsloten: de Mathenesserdijk de Mathenesserweg en de Schiedamscheweg. Had men dorst, dan nodigden de spiegelruiten van café Hogebomen uit tot binnentreden. Je had van buiten een goed uitzicht op de met Perzische kleedjes bedekte tafels. Rotterdam! Karakteristieke gele trams met het rode logo van de RET kozen verschillende richtingen want het Marconiplein was een knooppunt voor het openbaar vervoer. De wandelaar had in zijn rug Schiedam, waarvan de molens en de torens in de verte zichtbaar waren. Aan de westelijke kant van het plein beneden aan de dijk lag het Witte Dorp. Dat waren tijdelijke woningen, ontworpen door de architect Oud voor mensen die men het liefst aan de rafelranden van de stad vestigde.
Aan de andere kant van de dijk was de Merwehaven gegraven op grondgebied dat in 1925 van de gemeente Schiedam was overgenomen. In de jaren dertig werd bovendien de wijk Oud-Mathenesse gebouwd direct achter het Witte Dorp. Het waren voor een deel precies dezelfde huizen als in Blijdorp maar de wijk had lang niet zo´n goede naam. Netjes, alla, maar toch voor arbeiders en niet voor kantoorpikken.
Stijl
Het Marconiplein had geen allure, wel stijl. Die verdween voor het grootste deel met het bombardement en daar wordt nu het laatste stukje van gesloopt. Na de oorlog was het Marconiplein geen entree meer maar een onbestemde plek die iedereen kende omdat het wel een ijkpunt was. Er bevond zich een keerlus voor tramlijn 17 met in het midden slecht onderhouden gras. De Gebroeders van Eijsden hadden er een soort kiosk gebouwd waar de buurbewoners hun kolen voor de winter konden bestellen. Op het dak draaide een kolenkit met karikaturaal gezicht in het rond. Dat was de legendarische Kitje Kool, die iedereen in Rotterdam kende. Er tegenover – aan de kant van de Mathenesserdijk – was een politiepost.
Kitje Kool. Fotograaf onbekend
Shagrokersplein
´s-Ochtends wemelde het plein van passanten op weg naar hun werk in de havens of de stad. In de wind verwaaide de rook van kruidige shag. Het was een shagrokersplein in die wederopbouwjaren. En op maandag klonk er de kreet van venters met het weekblad Sport en Sportwereld met de uitslagen en de analyses van het weekend. Een serieuze voetbal- of wielerliefhebber kon niet zonder dit door de legendarische Kick Geudeker en ir. Ad van Emmenes geredigeerde blad dat de gewone kranten met zijn berichtgeving ver achter zich liet. Met een touw bonden de verkopers een paar exemplaren rond de dikke palen van de tram zodat men kon zien wat er op de voorpagina stond.
Vlak voor de keerlus van lijn 17 doorkruiste de goederenspoorlijn naar de havens de grote weg vanuit Schiedam. De locomotieven konden zestig tot zeventig goederenwagons trekken. Het treinverkeer zorgde regelmatig voor grote vertraging. Gebeurde dat op maandagochtend, dan was dat een reden te meer een kwartje uit te leggen voor Sport en Sportwereld.
Sport en Sportwereld september 1952
Waaigat
Het is nooit meer wat geworden met het Marconiplein. Er staat wel moderne hoogbouw omheen maar die maakt er geen deel van uit. Het is een vlakte geworden met haltes voor metro, tram en bus. Het is een waaigat. Het is een karakterloze plek die je zo snel mogelijk wilt verlaten. Het is vlees noch vis. Het Marconiplein is waardeloos en het wordt nog waardelozer nu het laatste stukje bouw uit het interbellum is verdwenen.
Lang was ik er een voorstander van het Marconiplein zijn oude naam terug te geven: Hogebomen. Eén woord. Dat is ook een perfecte naam voor het metrostation. Hogebomen, dat klinkt naar sfeer, grootsheid en traditie. Zo´n eervolle naam verdient deze onbestemde plek niet. Rotterdam heeft er een trieste grens gekregen.
Sloop Foto Richtje Haarsma
_2-S.jpg)
