Het mooie weer dat we zelf maken

26 juni 2019 door Ronald Glasbergen

De vier jaar van 2015 tot 2019 waren de warmste sinds begin 1900. Het huidige jaar, 2019, maakt goeie kans nog warmer te worden, aldus de Wereld Meteorologische Organisatie (WMO). Dat komt omdat 2018 nog gematigd werd door El Niño, het periodieke weersysteem boven de Stille Oceaan. Die invloed neemt dit jaar af dat vergroot de waarschijnlijkheid dat 2019 warmer wordt. Die warmte is niet het enige zo vertelde WMO-secretaris Petteri Taalas eind vorig jaar. Ook is voor het eerst in langere tijd de hoeveelheid broeikasgassen in de atmosfeer weer aan het toenemen. 

Als we op deze manier doorgaan, is de temperatuur aan het einde van deze eeuw 3 tot 5 graden Celsius hoger dan dat hij zou zijn zonder die toename, voorspelde Taalas. Wat dat zou kunnen betekenen zie je nu al in nog gematigde vorm, aan de circa 1 graad Celsius die de menselijke activiteit sinds de industriële revolutie, heeft toegevoegd. Daar hebben we als mensheid twee eeuwen over gedaan.

Langzaam maar zeker tot het in toenemende mate merkbaar en meetbaar werd. Intussen krijgt iedere fractie meetbare temperatuurstijging gevolgen voor onze steeds vollere en in veel gebieden steeds kwetsbaarder wereld. Gevolgen voor de hoogte van de zeespiegel, de verzuring van de oceaan, verzilting van de bodem in laaggelegen gebieden, gevolgen voor voedselzekerheid door droogten of overstromingen, gevolgen voor de productiviteit in agrarische gebieden voor een heel groot deel van het leven op aarde, gevolgen voor gezondheid, voor de natuur en voor de soorten diversiteit die toch al onder druk staat. Natuurlijk zijn temperatuurstijging en broeikasgas niet de oorzaak van alle aanslagen op onze leefomgeving. Zo zijn er bijvoorbeeld in China uitgestrekte landerijen waar vruchtbomen met de hand bestoven moeten worden omdat de bijen die dat deden er uitgestorven door bestrijdingsmiddelen. Temperatuurstijging, broeikaseffect en grilliger klimaat hebben wel in toenemende mate negatief effect op de menselijke leefomgeving. Er is een grote hoeveelheid data, onderzoek en wetenschappelijke consensus die dat lijkt te bevestigen. Het blijft tegelijk een ingewikkeld onderwerp. Het gaat niet om een laboratoriumopstelling maar om de hele aarde inclusief, oceanen, menselijke activiteiten , kosmische invloeden zoals eruptie aan de oppervlakte van de zon of in het aardmagnetische veld, plus nog een keertje onze perceptie daarvan. Dat geeft soms voedsel aan twijfel.

Groot uitgevallen proefopstelling
Wetenschap is geen monoliet. Zeker als ze ingewikkelder is, spreekt ze zichzelf wel eens tegen. Sterker, wetenschap leeft bij dat soort tegenspraak en soms ook bij twijfel. Zo was in de optiek van veel wetenschappers Antartica al een tijdje aan afsmelten toen NASA met een studie kwam waaruit zou kunnen blijken dat de ijsmassa op het reusachtige continent mogelijk juist iets is toegenomen.

Diezelfde studie wijst er trouwens ook op dat dit niet alleen maar goed nieuws hoeft te zijn. Feit is nu eenmaal dat de zeespiegel stijgt. Als het niet van Antartica komt dan komt het ergens anders vandaan. Noordpool, smeltende gletsjers van gebergten, uitzetting van water door opwarming zijn daarvoor enkele maar waarschijnlijk niet alle oorzaken. Dat is alarmerend. Behalve in de wetenschap is het klimaat natuurlijk ook onderwerp van politieke discussie. Logisch want klimaatmaatregelen kosten soms zeer veel inspanning en waarom zou jij als land iets doen, als de ander voor niks op de treeplank van de tram meerijdt?

Een beetje bedenkelijk wordt het als een politiek gemotiveerde beweging wat fragmenten pakt die haar bevallen –zoals de bovengenoemde NASA-studie om er vervolgens polemiek mee te bedrijven voor hun politieke zaak. Groeperingen die ondanks de nogal overstelpende hoeveelheid aanwijzingen richting menselijke oorzaken voor de huidige opwarming alles ontkennen. Denk aan de huidige Amerikaanse regering. Hoe moeilijk dat vol te houden is, is ook te zien bij de door Trump aangestelde ‘klimaatsceptica’ Kelly Craft. Zij breekt openlijk met de door het huidige Witte Huis voorgestelde ontkenningspolitiek.

Dan zijn er hen die van mening verschillen over de methode om iets aan de ‘global warming’ te doen.

Kerncentrales, isolatie en zonnecellen of windmolens, rigoureuze mindering van fossiele brandstoffen, verminderde veeteelt in een slimme mix van alles, we zullen eruit moeten komen. Lokaal en globaal moeten we steentjes bijdragen aan de oplossing.

Aan het ‘mooie weer’ zal het niet afdoen. Daar kunnen we -aan het eind van de eeuw met elf miljard- nog wel een paar honderd jaar van genieten. Tenminste als we er zelf voor zorgen dat het meezit.