De kunst van Wong Kar Wai

17 maart 2016 door Ronald Glasbergen

De acteurs Tony Leung en Maggie Cheung zijn perfect gecast en geregisseerd. De camera is altijd in beweging en briljant. Het verhaal is heel tastbaar en ongrijpbaar tegelijk.
De muziek, kostuums en decors van William Chang sluiten naadloos aan bij het drama dat nergens sentimenteel wordt en overal raakt. Er zijn vele redenen om 'In the Mood for Love' te gaan zien maar de film is vooral 'The Mood' uit de titel. De film is een sublieme visuele stemmingsverbeelding van de eenvoud en van de complexiteit van de aantrekking tussen mensen.

Migranten

Het is 1962. Hong Kong zit vol met migranten van het vasteland. Ze vormen voor een groot deel Mandarijn en zijn daardoor geïsoleerd. De talen in Hong Kong zijn Engels en Kantonees. Twee migrerende echtparen huren naast elkaar een kamer in een woongebouw. De eigenares woont er zelf naast en speelt dag en nacht Mah Jong.
Het is een gesloten wereld, waarin liefde en verlangen onderdrukt worden. Zie daar het basisgegeven van Wong Kar Wai’s ‘In the Mood for Love’ uit 2000.

De film was geselecteerd voor het festival van Cannes en werd op de dag vlak voor de voorstelling rechtstreeks uit het filmlab in Parijs naar Cannes gebracht. De filmmaker had er tot het laatste moment aan gesleuteld. Dat deed hij met de meeste van zijn films. Dit was zijn zevende sinds 1988, zijn derde op het beroemde festival van Cannes. Hij her-sneed vele versies van zijn films, maakte niet zelden na de montage weer nieuwe opnamen. Leverde zijn acteurs per fax of mail de dag of avond voor de opnamen, hun tekst.

Sfeer

Het scenario zat in zijn hoofd. Wong kon het zich permitteren, hij had in de jaren tachtig vrijwel in alle genres van de vitale Hong Kongse filmwereld scenario’s geschreven, van gangsterfilms tot Chinese opera en soaps. Zijn films waren, zo vertelde hij in een interview, te ingewikkeld om uit te schrijven, de sfeer, 'the mood' zou te veel woorden kosten en het scenario onleesbaar maken.
Voor dat hij zijn eerste film maakte dacht hij een Hitchcock te willen zijn, iemand die bij wijze van spreken de film al af had als het scenario klaar is. Dat werkte niet. Permanente creativiteit van het begin tot het einde in het maken van film werkte vanaf zijn tweede film beter. Muziek speelde een grote rol, bij de opnamen en in de eindmontage.
Bij In the Mood for Love zijn dat Nat King Cole en de schitterende themasongs van Shigeru en Galasso. De opnamen duurden een, voor de acteurs uitputtende, 15 maanden. Wong nam 30 keer zo veel materiaal op als nodig. De film werd achtereenvolgens opgenomen door Wong's vaste cameraman en sparringpartner Chris Doyle en Hong Kong's talent Mah Li Ping.

Perfectie 

Wong probeert alles uit en maakte de, zo voelt het perfecte, selectie. Ze worden gemonteerd in een vorm die het verhaal over het verstrijken van tijd en ongerealiseerd verlangen moeiteloos lijken te versterken en er een universeel verhaal van maken.
De shots lijken soms op een willekeurig moment te worden afgesneden, niet als een soort negatief van het ‘continuity systeem’ van Hollywood, maar op een manier die tijd als factor van de korte duur lijkt uit te schakelen.
Tegelijk is tijd dan weer heel aanwezig in de vorm van klokken en naar het einde van de film in jaartallen. Tijd wordt ontkend en is tegelijk nadrukkelijk aanwezig. Wong wist tijd, in al zijn voor de ervaring tegenstrijdige gedaanten in deze film, optimaal te gebruiken om zijn filmverhaal te schrijven en van kleur en klank te voorzien.

Mood

Larry Gross, een van de eerste westerse critici van Wong Kar Wai’s films, zei erover ,,… niet minder dan bij een [Michelangelo] Antonioni of een [Orson] Welles is Wong Kar Wai’s aandacht gericht op het vinden van een oorspronkelijke vorm van vertelling in cinema …’’
Wong koos onzekerheid, instabiliteit, als werkmethode om zijn films stemmingen te laten vertolken die tegelijk dierbaar en ongrijpbaar zijn.
De setting in het begin van de jaren zestig, een periode die nog niet opgeschud was door de revoluties van de Amerikaanse Westkust, het Parijs van Sartre en De Gaulle of in Hong Kong heel dichtbij de waan van de Chinese Culturele revolutie.
Een in zekere zin onschuldige tijd, bij Kar Wai gedeeltelijk ook een fictionele tijd omdat we weinig van de buitenwereld waarnemen tot die aan het einde binnendringt op dubbele wijze, De Gaulle en de Cambodjaanse sleutelfiguur prins Sihanouk ontmoeten elkaar.
Later zien we meneer Chow gespeelt door Tony Leung bij de ruines van Angkor in Cambodja zijn liefde voor mevrouw Chan (Maggie Cheung) opbergen.
Het zijn een tijd en een individuele liefde die ver voorbij zijn, maar die dankzij de film van Wong Kar Wai blijvend als meesterwerk van cinema zijn vastgelegd.

‘In the Mood for Love ’ draait op zaterdag 19 maart eenmalig in de Centrale Bibliotheek. De film wordt om 2 uur ingeleid door Ronald Glasbergen.