Stijlicoon met avontuurlijk leven verdwijnt naar de sloop

05 juli 2025 door Han van der Horst
Stijlicoon met avontuurlijk leven verdwijnt naar de sloop
De 'Stockholm IV' aka 'Astoria'. Screenshot uit de video onderaan dit artikel

Er zijn van die gebeurtenissen, daar kun je alleen maar getuige van zijn, daar kun je gevoelens over hebben maar het is onmogelijk er een gefundeerde mening over te geven. Behalve dat het eigenlijk een schande is.

Vorige week is een vervallen maar trots zeekasteel door sleepboten de Waalhaven uit getrokken in de richting van een sloopbedrijf in Gent. Dat had het gevaarte voor €200.000 euro gekocht. Nog niet de helft van de gemiddelde woningprijs in Rotterdam. Haar naam is Stockholm. Dat er sinds 2016 Astoria op de boeg staat, ach daar halen we onze schouders over op.

De Stockholm is in 1948 gebouwd in opdracht van de Rederi Sverige Nordamerika of Swedisch America Line (SAL). Luxe was het parool van de opdrachtgevers zoals dat ook had gegolden voor haar voorgangers de Gripsholm en de Kungsholm. Zweden was tijdens de Tweede Wereldoorlog op een weinig eervolle wijze neutraal gebleven. Dat had wel wat opgeleverd: het was een eiland van welvaart in een half verwoest Europa. Dat kon je aan de Stockholm zien.

Ze was het vierde schip met die naam en bedoeld voor de Transatlantische dienst tussen Gotenburg en New York. Maar lijnvaart was tussen de twee wereldoorlogen alleen maar lucratief in de zomermaanden. Daarom werden de schepen van de SAL in de winter voor cruises naar het zonnige zuiden ingezet.

De Stockholm IV was kleiner dan haar voorgangers omdat men de concurrentie van de luchtvaart al begon te voelen maar het interieur was prachtig. De SAL hoopte met stijl het verschil te kunnen maken. Niet door overdadigheid maar door geraffineerde eenvoud. De Stockholm was 160 meter lang en had ruimte voor 395 passagiers, een derde in de eerste en twee derde in de toeristenklasse.

De maiden voyage was een teleurstelling. Door zijn naar verhouding geringe tonnage lag de Stockholm niet erg stabiel en stevig in het water. Het schip rolde en stampte in de winterstormen van de Atlantische Oceaan. Ze rees en daalde op de enorme golven. Voor de meeste passagiers was dat een angstwekkende ervaring. Met stabilisatoren had men er iets aan kunnen doen maar die zijn pas in 1956 aangebracht. Toen was de reputatie van de Stockholm al behoorlijk aangetast.

De SAL begreep dat er meer nodig was om concurrerend te blijven op de Atlantische Oceaan. Daarom liet ze een nieuwe grote Kingsholm bouwen. De Schelde in Vlissingen kreeg de order.

In 1959 gaf de SAL de Stockholm op. Ze werd verkocht aan de Oostduitse vakbeweging die haar omdoopte tot Völkerfreundschaft om te gebruiken voor ledencruises. Later probeerde de DDR nog harde deviezen te verdienen door cruises naar het Caribisch gebied te organiseren voor westerse toeristen. Maar de Stockholm werd toch een schip van bijleg. De Oost Duitsers verkochten haar aan een Italiaanse rederij. Daarna ging het schip nog verscheidene malen in andere handen over tot tenslotte het roemloze einde kwam aan een ketting in de Waalhaven.

Het belangrijkste wapenfeit van de Stockholm was de botsing met het Italiaanse cruise schip Andrea Doria op 25 juli 1956, vierhonderd kilometer van New York. De Stockholm bleef drijven. De Andrea Doria zonk en er vielen 46 slachtoffers. Een klassieke scheepsramp met de Stockholm in de rol van ijsberg.

En dat stijlicoon, dat schip met zo´n avontuurlijk leven, dat verdwijnt naar de sloop.

Daar horen Rotterdammers toch een traantje om te laten.




Bekijk hieronder een documentaire over de botsing tussen de Stockholm en de Andrea Doria:


De meeste informatie uit dit stuk ontleen ik aan een website van maritiem historicus Reuben Goossens. Zijn informatie over de Stockholmis bijzonder uitgebreid en zeer de moeite waard. De rest van zijn prachtsite is verplichte literatuur voor elke fan van de oude ocean liners. Goossens is een oudgediende van de passagiersvaart en waarschijnlijk ooit als ketelbinkie begonnen. Nu woont hij in Brisbane.​



hanvanderhorst@vandaagenmorgen.nl

Meer over:
Cookies

Deze website gebruikt noodzakelijke cookies voor een correcte werking en analytische cookies (geanonimiseerd) om de statistieken van de website bij te houden. Marketing cookies zijn nodig voor laden van externe content, zoals YouTube-video's of widgets van Sociale Media. Zie ons cookiebeleid voor meer informatie, of om je instellingen later aan te passen.