Vier visies van het Centraal Planbureau voor halverwege de eeuw
Over 25 jaar zijn we er al: halverwege de 21e eeuw. De keuzes van nu zijn bepalend voor het Nederland van 2050. In de onlangs verschenen langetermijnverkenning Kiezen voor later: vier visies voor 2050 schetst het Centraal Planbureau (CPB) vier scenario’s die de politiek moeten helpen die keuzes te maken.
Consequenties van de 4 scenario's. Infographic CPB
Breed palet aan inzichten
Het CPB presenteert vier scenario’s: Markt, Autonoom, Duurzaam en Samen. In ieder scenario staat één maatschappijvisie voorop. Vervolgens wordt ieder scenario uitgewerkt voor vijf thema’s: economische ontwikkeling, arbeidsmarkt, sociale zekerheid, zorg en ruimte & wonen. Politici en beleidsmakers kunnen bij het nadenken over toekomstgericht beleid putten uit de gepresenteerde scenario’s en de uitwerking per thema; een breed palet aan inzichten die helpen de gevolgen van beleidskeuzes op de lange termijn in kaart te brengen.
Keerzijdes
De langetermijnverkenning laat zien wat de effecten van consistent beleid kunnen zijn en welke keerzijdes we dan voor lief moeten nemen. Zo wordt in de langetermijnverkenning duidelijk dat kiezen voor meer materiële welvaart (Markt) ook meer ongelijkheid en vervuiling met zich meebrengt. Terwijl kiezen voor meer solidariteit (Samen) ook inhoudt dat er meer belasting betaald moet worden en de pensioenleeftijd sneller stijgt. Meer aandacht voor natuur en leefbaarheid (Duurzaam), brengt met zich mee dat veel producten duurder worden en de overheid meer ingrijpt op persoonlijke keuzes. En als Nederland kiest voor meer zelfvoorziening (Autonoom), is de keerzijde dat de economie amper groeit en sociale voorzieningen soberder zijn.
Alle keuzes hebben consequenties
Directeur Pieter Hasekamp: “De scenario’s zijn geen voorspellingen en presenteren ook geen onderling exclusieve set van beleidsopties, er zijn ook combinaties denkbaar. Deze verkenning laat vooral zien dat aan alle keuzes consequenties vastzitten. Wie vervolgens terugschrikt voor de gevolgen, kan wellicht in de verleiding komen om keuzes dan maar voor zich uit te schuiven. Maar dat doet geen recht aan de omvang van de economische en maatschappelijke uitdagingen die Nederland heeft.”
Scenario duurzaam. Infographic CPB
Markt In het scenario Markt wordt ingezet op een toename van consumptie en inkomen, uitbreiding van economisch kapitaal en de individuele baten van onderwijs. Sociaal-culturele en ruimtelijk-ecologische aspecten zijn in dit scenario ondergeschikt aan de financieel-economische aspecten. Ook verdeling van de welvaart en gevolgen voor de rest van de wereld zijn van ondergeschikt belang. De focus ligt op materiële welvaart. Autonoom Het scenario Autonoom geeft prioriteit aan sociale verbinding, fysiek economisch kapitaal en voorzieningen in de regio. Sociaal-culturele aspecten zoals maatschappelijke cohesie en eigen identiteit zijn in dit scenario belangrijk, en mogen ook ten koste gaan van materiële welvaart en economische groei. Welvaart elders is in dit scenario ook van ondergeschikt belang aangezien de blik meer naar binnen is gericht. Duurzaam Het scenario Duurzaam hecht het meest belang aan natuurlijk kapitaal, ruimtelijke kwaliteit en gezondheid. In dit scenario is behoud van brede welvaart voor toekomstige generaties belangrijk, evenals de welvaart buiten Nederland. Het is in het scenario Duurzaam vanzelfsprekend dat er restricties worden gesteld aan consumptie en gedrag met het oog op het eigen en het collectieve welzijn in de toekomst. Samen In het scenario Samen ligt de focus op het bestrijden van ongelijkheid en armoede, breed toegankelijke zorg en onderwijs en vertrouwen in de overheid. De verdeling van de welvaart is hier belangrijker dan de omvang ervan. Ook behoud van welvaart in de toekomst wordt belangrijk gevonden in dit scenario, maar mag niet ten koste gaan van het streven naar een egalitaire samenleving. |
Scenario markt. Infographic CPB
Met deze publicatie wil het CPB aanzetten tot een debat over de toekomstige ontwikkeling van de economie en de maatschappij. Een beeld over de prioriteiten op lange termijn is namelijk belangrijk voor de keuzes van nu. De scenario’s laten zien dat er meestal geen ‘gratis’ keuzes zijn: investeren in het een, gaat vaak ten koste van het ander. Tegelijkertijd zijn keuzes essentieel, want hoe langer noodzakelijke maatregelen vooruitgeschoven worden, hoe groter het risico op abrupte en dure aanpassingen.
.gif)
