Levend verleden op de Rochussenstraat
Afgelopen donderdag gebruikten wij de lunch bij Old Dutch op de Rochussenstraat. Het was een zomerse dag maar op het terras waren genoeg schermen om de zon onschadelijk te maken. Alles was omgeven door hoge hagen want Old Dutch is sinds de opening op 28 december 1940 een plek waar degelijke mensen onbespied onder elkaar kunnen zijn.
Mijn lief dacht aan een van haar eerste banen. Dat was op een notariskantoor. Zij moest vaak mee naar Old Dutch waar ze dan als getuige optrad bij het tekenen van documenten, zoals testamenten en contracten. Dat gebeurt nog steeds in Old Dutch.
Zeemanskist
Ik zelf heb er geen voetstappen liggen maar mijn grootvader des te meer. Hij was na zijn behouden terugkeer uit de oorlog walhofmeester geworden bij de roemruchte Vereenigde Nederlandsche Scheepvaartmaatschappij (VNS). Dat wil zeggen: hij zorgde niet voor de belading maar voor de bevoorrading van de schepen. Het was absoluut noodzakelijk – aldus mijn opa- dat zeelieden aan boord GOED te eten kregen. Ook hield volgens hem elke zeeman van lezen. Hij leverde daarom bijdragen aan de Zeemanskist. Daarin zaten dan boeken die naar ik meen werden geleverd door de Bibliotheek voor Varenden.
Stijlvolle kostuums
Opa zag er in zijn driedelig kostuum uit om door een ringetje te halen. Elke ochtend vertrok hij naar Rotterdam om zijn werkzaamheden te verrichten. Daar hoorden veel zakenlunches bij. De term ¨Old Dutch¨ viel dan, maar vaker ¨Caland West¨, dat toen ter tijd op hetzelfde rijtje zat. De stijlvolle kostuums maakten onderdeel uit van zijn onderhandelingsstrategie. Opa zou iemand die hij niet terdege kende en volledig vertrouwde, nooit vertellen dat hij voor de eerste wereldoorlog nog als scheepsjongen had aangemonsterd en dat hij vervolgens door zelfstudie de officiersrang van hofmeester had weten te bereiken.
Ik dacht aan opa en nog een van zijn uitspraken: ¨De marine? Alleen op de koopvaardij heerst echte discipline¨. Ernest Klekamp, heette hij, ¨Ome Nes¨, voor zijn familie.
Stenen uit puin mei '40
Sommige mensen denken dat Old Dutch een omgebouwde boerderij is. Het was inderdaad de bedoeling van de opdrachtgevers, de heren A. en W. Mannes, die schijn te wekken en architect W.A. Lelieveld heeft zich wat dat betreft uitstekend van zijn taak gekweten. Maar we hebben te maken met een noodgebouw, in een paar maanden na het bombardement opgetrokken met stenen die waren losgebikt uit de puinhopen. In de herfst van 1940 zijn rond ¨de puin¨ zoals het centrum inmiddels heette, in hoog tempo rijen noodwinkels en een aantal horeca-panden verrezen. Onderheid waren deze als tijdelijk bedoelde voorzieningen niet. Een aantal rustte op ongebruikte platen die eigenlijk bedoeld waren voor de ondersteuning van tramrails.
Visgerechten
De kracht van de keuken van Old Dutch ligt bij de visgerechten. Zoveel was wel duidelijk maar dat leek me de enige verandering die in de loop der decennia zijn beslag had gekregen. Ik kan me niet voorstellen dat het vijftig zestig jaar geleden zakelijk verstandig was geweest je zo op vis te richten. Voor het overige moet alles hetzelfde zijn gebleven: Old Dutch was van het begin af aan exclusief maar niet bekakt. De inrichting sluit daar bij aan: klassiek met art deco elementen.
Dat begin ligt in 1932. Toen openden de gebroeders Mannes geheel tegen de tijdgeest met zijn crises en bezuinigingen in op het adres Coolsingel 103 een café restaurant in het hogere segment. Men lonkte naar een internationaal publiek door de naamkeuze: 'Old Dutch' Rond de jaarwisseling publiceerden de gebroeders in de krant advertenties met de beste wensen in het Engels. Men trok de bekende architect Anton Hamaker aan, die als meubelmaker was begonnen en faam genoot vanwege de fraaie en klassieke interieurs die hij wist te ontwerpen. Die werden meestal uitgevoerd door de Amsterdamse meubelfabriek 'Het Woonhuys'. Zo ook nu.
Paul Godwin
Old Dutch ontwikkelde zich tot een succesvolle gelegenheid. De gebroeders Mannes zorgden voor sfeer en muziek van kwaliteit. Ze gingen niet met de geringsten in zee. In 1938 speelde er Paul Godwin met zijn zes solisten. Voor Hitler aan de macht kwam had hij furore gemaakt in Berlijn. Nu bouwde hij als joodse vluchteling in Nederland aan een nieuwe carrière, die hij zou voortzetten bijna tot zijn overlijden in 1980.
Aan alles wat in acht jaar was opgebouwd, kwam op 14 mei 1940 een einde. Het enige wat de gebroeders Mannes na het bombardement nog in handen hadden, was een bos sleutels.
Vandaar die zogenaamde boerderij. De nieuwe Old Dutch had veel meer ruimte voor gasten dan de oude op de Coolsingel maar de sfeer was herkenbaar. Opnieuw had Anton Hamaker het interieurontwerp verzorgd. Dat interieur is er nog steeds.
Erfgoed van de bovenste plank
Het thema van de Open Monumentendagen 2023 is Levend Erfgoed. Als Old Dutch iets is, dan Levend Erfgoed. Het is een prachtig monument en een parel aan de kroon van Rotterdam. En een voorbeeld van hoe je monumenten levend maakt en levend houdt.
Dit nummer heeft Paul Godwin gegarandeerd in de Old Dutch gespeeld. Daar steek ik mijn hand voor in het vuur: España
05-Kou-cmp--Foto-RP-Glasbergen---S.jpg)
-20090804-S.JPG)
.gif)
