Recensie: 'Verdriet is het ding met Veren'
Dezer dagen dalen gevoelens van eenzaamheid op mij neer. Het voelt alsof ik mij als enige een weg baan door een massa die de andere kant op wil. Of ik de enige ziende ben in een menigte blinden of – erger – de blinde tussen de zienden. Dit heeft niets mert de feestmaand te maken hoewel die daar wel toe uitnodigt. Het komt door schouwburgbezoek.
In de avond van de 22e december gingen wij in de schouwburg naar Verdriet is het ding met veren. Dit stuk beleefde zijn première tijdens een liberaal intermezzo in de lockdownjaren. Nu de situatie wat dat betreft is genormaliseerd, trekt het volle zalen. De schouwburg was afgeladen met verwachtingsvolle mensen. Ik was er bijna zeker van dat ik diep onder de indruk naar huis zou gaan vol heftige gevoelens en gespreksstof. Het stuk was gebaseerd op de beroemde eersteling van de Engelse schrijver Max Porter Grief is the thing with feathers. Daarin krijgen een vader en zijn twee zonen na de plotselinge dood van de moeder rouw over de vloer in de vorm van een zwarte kraai. Die kondigt aan te blijven zolang het nodig is. Paxton werd in één klap een bekende auteur. Zijn boek kreeg schitterende recensies. Datzelfde gold voor de toneelbewerking die hij ervan maakte. Die is door het Rotterdams Toneel in Nederland op de planken gebracht door regisseur Erik Wien. Hoofdrolspeler Jacob Derwig werd meteen genomineerd voor een Louis d´Or. Ook de overige spelers, Jesse Mensah, Minne Koole en Romijn Scholten kregen alle lof. De recensenten kwamen aan superlatieven te kort. Als Jeroen Pauw nog talkshows maken zou hij spreken over een triomftocht door het jubelende land.
Het doek gaat open. Whien staat bekend om zijn minimalistische decors. Ik zie een soort wachtkamer op het busstation. Met een lange bank. Anderhalf uur lang wordt er heftig toneel gespeeld. Er is geen moment van ingetogenheid. Derwig en zijn mederspelers gaan ongeremd tekeer. Soms zijn ze zichzelf, soms zijn zij bezeten van Kraai. Nu en dan komt Ted Hughes ter sprake, beroemd Engels dichter, die furore maakte met zijn bundel Crow en het bracht tot poet laureate.
Ik begrijp het allemaal volledig. Het raakt me geen seconde. Het stuk komt niet bij mij binnen. Het stuk duurt zonder pauze anderhalf uur. Dat blijkt een hele zit. Ik moet oppassen niet weg te dommelen. Een heer dommelt niet weg als Jacob Derwig op het toneel staat.
Na afloop staande ovatie. Iedereen is duidelijk enthousiast. In de foyer krijg ik op mijn kop als ik over die wachtkamer begin.
Wat is er aan de hand? Mijn lief was ook niet zo onder de indruk. Zij was wel onder de indruk van het boek, zegt ze en stelt me dit ter hand.
Als boek maakt Verdriet is het ding met veren wel indruk. Dat komt omdat je zelf het ritme en het tempo bepaalt waarin je de tekst tot je door laat dringen. Ook wordt nu duidelijk hoe belangrijk Ted Hughes is voor het verhaal. Hughes verloor twee ex-partners door zelfmoord: de beroemde Amerikaanse auteur Sylvia Plath en de vertaalster Assia Wevill, die ook nog hun vierjarig zoontje vermoordde. Hughes had reden zich medeverantwoordelijk te voelen voor de psychische toestand waarin beide vrouwen raakten. In de foyer hoorde ik zeggen dat Porter ongetwijfeld uit eigen ervaring sprak. Dat is nauwelijks het geval. Hij putte naar eigen zeggen inspiratie uit de manier waarop hij op de hoogte werd gesteld van zijn vaders onverwachte overlijden maar dat was alles. Hij is gelukkig getrouwd en trots op zijn twee zonen. Des te knapper dat zijn boek zo´n totale indruk van persoonlijke doorleefdheid geeft. Des te nauwer wordt de band met het werk en der biografie van Ted Hughes.
In zijn script is Porter heel dicht bij de tekst van zijn boek gebleven. Nu begreep ik waarom het soms net was of zij daar in de Schouwburg op heftige toon stonden voor te lezen. Misschien was het deze combinatie van leestekst en spelopvatting die de deur naar mijn gevoelens dichtsloeg.
Blijft de vraag waarom anderen dat niet hebben. Kom niet aan met het verhaal dat ik wel anders zou piepen als ik ook verlies had ervaren want dat zou een valse beschuldiging zijn. Soms denk ik: ik hoor hier niet. En ik kan best geëmotioneerd raken. Door Sara Montiel bijvoorbeeld. Met kerst draai ik altijd de twee meest iconische scene uit de mooiste Spaanse feestdagenfilm aller tijden 'La violetera'. Het kan me geen reet schelen als jullie het kitsch vinden. Kijk toch eens Sara Montiel Grande Final De La Violetera en lees hier Crow: from the Life and Songs of the Crow een analyse van Hughes´ bundel 'Crow' door Neil Roberts op de site van de Ted Hughes Society.
-S.jpg)
.gif)
