Naar de toegejuichte film: wat is er toch met mij aan de hand?

20 augustus 2022 door Han van der Horst
Naar de toegejuichte film: wat is er toch met mij aan de hand?
Daniel Kaluuya in 'Nope' Foto Universal Pictures/Filmdepot

Ooit zei Louis van Gaal: ¨Ben jij nou zo dom of ben ik nou zo slim?¨ Deze gedachte bekroop mij donderdagavond toen wij uit Pathé onderweg waren naar de Thai op de West Kruiskade. We hadden net een bioscoopbon, die al maanden in huis lag, besteed aan de film Nope. Dat moest – begrepen wij- iets heel bijzonders zijn. De NRC: indrukwekkende sci-fi over zien en gezien worden¨. De Volkskrant: ¨Nope is een meeslepend en zeldzaam fraai onheilsspektakel¨. Trouw: ¨Peele neemt in Science Fiction Western ´Nope´ Hollywood én het publiek op de hak". AD: ¨Even zinderende als raadselachtige ufo-thriller Nope biedt en gaat over spektakel'. The Guardian: ¨Jordan Peele´s brilliantly horrifying ride to nowhere ¨

NB: dit artikel bevat spoilers

Oscarwinnaar

Regisseur Jordan Peele, zo bleek uit deze recensies en belendende artikelen, is een genie, die eerst zijn sporen verdiende bij de televisie om vervolgens Hollywood stormenderhand in te nemen. De kritieken zijn juichend omdat Peele altijd maatschappijkritiek en antiracisme in zijn verhalen verweeft. Voor Get Out kreeg hij een Oscar. Drie keer greep hij er net naast.

Wij leunden in de Pathé achterover om het zoveelste meesterwerk van deze vernieuwer en cultuurcriticus te aanschouwen. Vijf minuten na aanvang begon Peele me al kwijt te raken. Het is dat ik in de bioscoop zat en wij er een hele cadeaukaart aan hadden gespendeerd, anders waren we zeker vertrokken. Bij Netflix was de afstandsbediening onverbiddelijk gebruikt. Nu hielden we vol. Al viel het niet mee en raadpleegde ik regelmatig mijn horloge. Ik was niet de enige. Nope is een hele zit. Je bent bijna twee en een half uur onder de pannen.

Aliens

Het gegeven in het het kort: een broer en een zus hebben de zaak van hun vader geërfd die in de eerste minuten al omkomt omdat iets  uit de hemel s op zijn kop valt. Het betreft een slecht lopende stoeterij met speciaal getrainde paarden die aan filmmakers in het belendende Hollywood worden verhuurd. Om het hoofd boven water te houden moeten ze nu en dan een paard verkopen, meestal aan een nabijgelegen Wild West show, waar het trouwens ook geen storm loopt en de verf van de saloon bladdert. Op een gegeven moment krijgt de broer de indruk dat de paarden door aliens vanuit de lucht in de gaten worden gehouden. De zus komt vervolgens op het idee daarvan opnames te maken. Er zijn veel verhalen over ufo´s maar duidelijke beelden bestaan niet. Als zij de  eerste in de hele wereld zijn met beeldbewijs  voor buitenaards leven, is hun kostje gekocht. Dan kunnen zij hun opnames voor miljoenen verkopen aan de media, bijvoorbeeld aan Oprah. Het valt echter geenszins mee de aliens en hun ufo in beeld te brengen. Bovendien moet je er voor zorgen dat de concurrentie je niet voor is. Andere ufo-jagers mogen niets van het fenomeen merken. Dan blijken de aliens ook nog kwaad in de zin te hebben.

Muybridge 

Er zit  een elementje van rassendiscriminatie in de film. Broer en zus beweren af te stammen van de zwarte jockey die het paard bereed waarvan in 1878 – nog voor de uitvinding van de film – de eerste bewegende beelden zijn gemaakt. De namen van paard en maker – Sallie Gardner en Edweard Muybridge – zijn bekend, die van de zwarte jockey is vergeten. Er is nog een andere parallel: zijn nazaten proberen nu ook allereerste bewegende beelden te maken, niet van een man op een paard maar van aliens. En wel vanuit een stoeterij. Ja, die Peele die weet me aan symboliek te doen. Die legt geweldige verbanden. Nou, dat is knap bedacht hoor. En de algemene ontwikkeling die er uit blijkt!

Robotstofzuiger

Het is ergens knap dat je met dit gegeven zo´n saaie film kunt maken met zulk een pokhouten satire. Bij niemand in de film raak je betrokken. Je ontwikkelt sympathie noch antipathie en dat terwijl de hoofdrolspelers – Daniel Kaluuyaa en Keke Palmer – voor geen kleintje vervaard zijn. Het blijven bordkartonnen figuren. De muziek, die voornamelijk uit onheilspellend bedoeld gebonk bestaat, weet geen gevoel van dit onheil over te brengen. De aliens en hun schip verspreiden geen angst en schrik, als zij eenmaal hun opwachting maken. Hun toestel lijkt nog het meest op een zelfsturende stofzuiger en dat zal Peele wel als een heel treffende en geniale vondst hebben beschouwd. Het wordt ondanks alle ophef, herrie en trucages nergens eng of spannend of leuk. De doden die vallen, zij laten ons koud. Het einde leidde tot schouderophalen. De satire en het achterliggende thema van ons aller verslaving aan media en spektakel, zij liggen er te dik boven op. Ze beroeren ons niet. We worden geen moment aan het denken gezet over ons zelf of over de maatschappij al lijkt dit wel de bedoeling. Ook viel er niets te lachen. Geen enkel inzicht kwam bij ons op. Wel stelde ik vast dat in het donker van een bioscoopzaal het scherm van mijn smart watch heel mooi oplicht.

We waren blij dat we de frisse lucht in konden. Nope is een misgreep van formaat of  Jonathan Peele is een totaal overschatte figuur.

'Nope' is ook zo´n voorstelling

Ik ben natuurlijk een ouder iemand. Ik herinner mij nog hoe we in de jaren zeventig naar langdradige en verwarde films keken, die de goegemeente  blijkbaar als heel geniaal beschouwde. Of naar toneelstukken in hetzelfde genre. In Amsterdam woonde ik een eindeloze voorstelling bij waar op een gegeven moment Icarus verscheen met vleugels en al, uiteraard in zijn blote reet want dat hoorde toen. ¨Mijn vleugels vallen, mijn vleugels vallen¨, riep hij klaaglijk.

Een stem uit het publiek: ¨Hee, laat je lul ook eens vallen¨.

Toen konden die pretentieuze gekken daar op de Bühne het verder wel vergeten.

Nope is ook zo´n voorstelling. Ik weet het zeker.

Toch is het bizar: kunnen zoveel recensenten het bij het verkeerde eind hebben. En wat moet je denken van iemand die vaststelt: ¨Iedereen is gek geworden. Alleen ik niet.¨?



Meer over:
Cookies

Deze website gebruikt noodzakelijke cookies voor een correcte werking en analytische cookies (geanonimiseerd) om de statistieken van de website bij te houden. Marketing cookies zijn nodig voor laden van externe content, zoals YouTube-video's of widgets van Sociale Media. Zie ons cookiebeleid voor meer informatie, of om je instellingen later aan te passen.