'Memory Loss', pakkend eigentijds theater over dementie
Ann Van den Broeck heeft met haar gezelschap WArd/waRD het bewegingsvocabulaire van dementerende mensen onderzocht. Haar voorstelling ‘Memory Loss’ laat in eigentijds theater en op beeldende wijze de ravage zien die dementie aanricht in de menselijke geest. Door de compassie die uit de voorstelling spreekt is het tegelijk een troost voor hen die met de ziekte te maken hebben.
Dementerende mensen zijn vaak getuige van hun eigen mentale verdwijning. De voorstelling laat onverbiddelijk deze uitval van mentale presentie zien. De ziekte leidt tot verlies van alles wat je van waarde kan vinden in het sociale leven: herinnering, herkenning, erkenning van je eigen bijdragen aan de waarde en de waardigheid van de ander. Dat gaat onvermijdelijk verloren: niet alleen voor de sociale omgeving, maar ook voor de dementerende zelf. De voorstelling laat dat onomwonden zien en raakt mede daardoor de toeschouwer.
Momentopname uit 'Memory Loss' van Ann Van den Broeck Foto WArd/waRD
Het is een voorstelling zonder tekst, dat wil zeggen er is wel tekst. Maar dit staat los van deze tragiek en van het spel van de acteurs. We horen op zakelijke toon de visie van de wetenschap, en op muziek de gezongen volzinnen van de poëtische beschrijvingen. Daarmee contrasteren de onzekere reacties op de vragen die gesteld worden aan de acteurs. ‘Waar ben je?’ ‘Ben je bang?’ ‘Wie ben je?’ Daarop komt geen ander antwoord op dan bijvoorbeeld: ‘Ik wil naar huis’.
de genade van de ander
Die keuze voor schrale taal is juist. Het vermogen tot opbouwen, combineren en creëren in zinnen ontvalt de aan dementie lijdende patiënten. Het dozijn vrouwen en mannen op het podium laat dat zien: er is geen tekst voor wat hen overkomt. De laatste scene van de voorstelling staat dan ook op muziek. Die beschrijft het ademen, het is het geluid van je adem die doorgaat, terwijl je zelf niet meer weet dat je ademt. Op dat punt aangeland neemt de voorstelling een wending in nieuwe en positieve richting. Dit is de laatste dag en de laatste adem, de verlossing.
'Memory Loss' van Ann Van den Broeck Foto WArd/waRD
Het vergt moed omdat het verdwijnen van de menselijke presentie in een voorstelling te laten zien. Want de kans dat we zelf in deze situatie kunnen belanden, willen we niet graag onder ogen zien. Het lot van het niet beschouwd worden als persoon. Dementerenden moeten hopen op de genade van de anderen. De genade die aan het einde van een leven nog een enorme een uitzichtloze wissel trekt op de energie en de intellectuele inspanningen van de mentaal en maatschappelijk actieve ander. Dat wil niemand ondergaan, wil niemand zijn naasten aandoen. Die gedachte dat het kan gebeuren en dat je het zelf zou kunnen ondergaan, brengt het stuk je onder ogen. Versterkt wordt dat doordat de acteurs regelmatig van rol wisselen, in die zin Elckerlijc zijn, ze zijn iedereen, de een die lijdt en de andere die zorgt.
voluit theater
Beeldend en auditief krijgt dat uitdrukking in choreografie, scenebeelden en muziek. De muzikanten zijn op het podium aanwezig, de microfoons waar de acteurs in toerbeurt gebruik van maken pendelen aan lange snoeren op het toneel en maken deel uit van het beeld. De choreografie houdt het midden houdt tussen rijdans en het theater van Bob Wilson en het spel van de acteurs. Die geven om beurten, als ze even uit de anonimiteit van de groepsenscenering, acte de présence in een kort vignet. Beeldend en dramaturgisch vormt ’Memory Loss daarmee in combinatie met de inhoud een theatraal spannende eenheid die nochtans versmelt met de inhoud. Daarmee geeft Ann Van den Broeck ons een ervaring mee die we niemand wensen, meer eenieder kan overkomen. Je krijgt hem voluit mee, en dat is de kracht van deze indringende voorstelling.
Gezien vrijdag 17 januari Theater Rotterdam Schouwburg Grote Zaal.
De speellijst van 'Memory Loss' is hier te vinden.
.gif)
