Ik zal nooit meer met hetzelfde gevoel naar de Memphis Belle kijken
De Memphis Belle is de beroemdste bommenwerper aller tijden. Dat komt omdat dit Vliegende Fort het tot filmster bracht, eerst in een beroemde documentaire uit 1944, daarna in een zeer succesvolle speelfilm uit 1991. Ze zijn allebei zeer de moeite waard.
Tegenwoordig staat het toestel in het Museum van de Amerikaanse luchtmacht te Dayton Ohio. In 2017 werd een zorgvuldige renovatie van de oude dame voltooid.
Flying fortress
De Memphis Belle is gebouwd door Boeing. Op 1 oktober 1942 vloog ze naar Engeland. Boeing ontwikkelde het Vliegend Fort al in de jaren dertig maar de productie kwam pas goed op gang nadat Amerika bij de Tweede Wereldoorlog berokken werd. Het toestel had vier motoren en kon een bommenlast meenemen van bijna 8000 kilo. Het ontleende zijn naam aan het feit dat op de rug drie geschutskoepels zaten met zware mitrailleurs erop. De gedachte was dat men zich zo Duitse jagers van het lijf kon houden. Dit bleek niet het geval. Het duurde echter bijna een jaar voordat het oppercommando deze miscalculatie toegaf en voortaan jachtvliegtuigen meestuurde. Daardoor nam het aantal door de Duitsers neergehaalde bommenwerpers drastisch af. Adviezen van de ervaren RAF in die richting en om bij voorkeur ´s-nachts te bombarderen werden aanvankelijk in der wind geslagen.
Paniekvaste bemanning
Elke Amerikaanse bommenwerper kreeg een vaste bemanning toegewezen want in de lucht moest men perfect op elkaar ingespeeld zijn. In een Vliegend Fort zaten tien man, vliegers, boordschutters en de bommenrichter. De verschillende ruimtes in het vliegtuig waren niet allemaal met elkaar verbonden zodat veel communicatie via de intercom geschiedde. Zeker tijdens vijandelijke aanvallen was uiterste kalmte geboden. Paniek leidde tot de dood en die was altijd nabij.
Commandant was kapitein Robert K. Morgan , een jaar ouder dan mijn vader. Hij was 25, toen hij het bevel kreeg over zijn vliegend fort. Alle bommenwerpers kregen een naam, Morgan noemde het toestel naar zijn verloofde Margareth, die uit Memphis Tennessee kwam: Memphis Belle.
Robert Morgan - Foto Jack 1956 cco
Bemanningen van bommenwerpers moesten vijfentwintig vluchten tegen de vijand maken. Daarna kregen zji andere taken. Anders was de overlevingskans te klein. Zie hierover ook de roman Catch 22van Joseph Heller.
Oorlogsleningen
Op 19 mei voltooiden Polk en zijn mannen ongeschonden hun laatste vlucht, een aanval op de Duitse marinehaven Kiel. Ze zouden hun leven nooit meer hoeven te wagen. Dat niet alleen. Ze kregen ook nog een zeer aangename opdracht: ze mochten met de Memphis Belle terugkeren naar de Verenigde Staten om daar een triomftocht te houden langs een groot aantal steden. Het was de bedoeling het publiek aan te zetten tot het kopen van zoveel mogelijk war bonds, obligaties waarmee de oorlogsinspanning werd gefinancierd. Die war bonds brachten een behoorlijk rendement op en menig veteraan heeft er de studie van zijn babyboomerkinderen mee betaald. Zelf kwam hij als oud-strijder automatisch in aanmerking voor een beurs.
Morgan werd net als zijn mannen na de triomftocht ingezet bij de training van verse bemanningen. Hij bleef lang bij de Luchtmacht hangen maar werd tenslotte toch liever Volkswagendealer. Hij overleed in 2004.
Film
Tijdens zijn dienst in Engeland waren er regelmatig opnames gemaakt door de filmdienst van de luchtmacht. Het ging over de gang van zaken, de procedures die doorlopen moesten worden om de Memphis Belle veilig op te laten stijgen, het bezoek van de Britse koning en koningin aan de bemanning vlak voor de terugkeer naar huis.
Niet op de Memphis Belle maar wel op andere bommenwerpers vlogen soms filmmakers mee om kleurenopnames te maken van de strijd. Een van die cineasten kwam op zo´n missie om.
Deze opnames werden met de beelden van de Memphis Belle, haar bemanning en haar thuisbasis door William Wyler gemengd tot een spannende documentaire die nauwkeurig weergaf hoe een expeditie tegen Wilhelmhafen op 15 mei 1943 verliep. Die werd ten onrechte gepresenteerd als de laatste vlucht van de Memphis Belle. William Wyler was al een bekend regisseur die na de oorlog nog meer roem zou vergaren, onder andere met Ben Hur en Roman Holiday (hoofdrol: Audrey Hepburn). Hij overleed in 1981
William Wyler
Het is een fantastische film. Zo moet het dus op 31 maart 1943 ook zijn gegaan: iedereen vroeg uit de veren, de briefing met grote kaarten van het doelgebied, de routes van de verschillende squadrons en hoe men daarbij de vijand in verwarring zal brengen de zorgvuldige revisie van de Memphis Belle door technici voor zij mag starten, de procedures van de bemanning, het spectaculaire opstijgen van zoveel gevechtsvliegtuigen tegelijk, de formatievlucht, het gebrom van de motoren, de ontploffende granaten van het Duitse afweergeschut, het uitzicht van de boordschutters…..de behouden terugkeer
Alleen was 31 maart de dag van het vergissingsbombardement op Rotterdam West waarbij honderden doden vielen. Daarvan maakte de Memphis Belle ook deel uit.
Ik zal nooit meer met dezelfde emotie naar beelden van de Memphis Belle kijken.
--Foto-Defensie-S.jpg)
