Troepentransport voor de politionele acties in opstandig Indonesië
Zelf heb ik nog als liftboy en hospitaalbediende gevaren op de oude ss Nieuw Amsterdam in 1959 en 1961. Ik was toen zestien en achttien jaar oud. Onlangs zijn twee boeken van auteur dr. Nico Guns over die Nieuw Amsterdam verschenen. Ik heb daar twee bijdragen aangeleverd over mijn eigen belevenissen als jongeman.
Het tweede boek, gaat bijzonder gedetailleerd in op de inzet van de Nieuw Amsterdam tussen 1941 en 1946 als zwaar bewapend troepentransportschip waarmee vele tienduizenden geallieerde soldaten naar vrijwel alle fronten zijn vervoerd.
Hieronder een samenvatting van een groot aantal gebeurtenissen en details in die periode die in Nederland nauwelijks bekend zijn.
De Nieuw Amsterdam na de oorlog
(4 en slot )
Direct na de bezetting en de bevrijding van Nederland heeft de ss Nieuw Amsterdam nog een belangrijke rol gespeeld in de Indonesische strijd om onafhankelijkheid. Niet alleen werden Nederlandse militairen naar Indie gebracht, maar ook werden veelal uitgeputte voormalige Nederlandse gevangenen uit de Jappenkampen naar Nederland gebracht.
Foto 1: Nog in de grijze oorlogskleuren, maar groen-wit-groen op de schoorstenen
De rubriek ‘Andere Tijden’ zond op 29 september 2013 een terugblik hierop uit. Er werd gesuggereerd dat honderden repatrianten waren overleden. Ook zouden van de 1200 kinderen vele tientallen aan de mazelen zijn overleden. Ingewijden noemen deze aantallen sterk overdreven Ook de nog in leven zijnde toenmalige bemanningleden eisten een rectificatie. Maar de redactie van Andere Tijden weigerde onder het mom van grote drukte een rectificatie uit te zenden.
Nadat de ss Nieuw Amsterdam op 10 aprl 1946 een heldenontvangst had gekregen toen het schip nog in de grijze oorlogskleuren voor het eerst sinds 1938 de thuishaven Rotterdam weer binnenvoer. Duizenden trotse Rotterdammers vulden de beide oevers van de Nieuwe Maas. Fabrieken lieten hun sirenes loeien of andere betuigingen van grote waardering horen.
Repatrianten
Tachtig bussen, 50 ambulances en dertig taxi's stonden klaar om de 1598 repatrianten en de 3598 andere passagiers indien nodig naar ziekenhuizen of andere opvang te brengen. De uit Indië teruggekeerde mensen hadden zwaar geleden in de Jappenkampen.
Drie bataljons Nederlandse soldaten stonden gereed om met de Nieuw Amsterdam terug naar Indië te gaan om daar de strijd aan te binden met de Indonesische opstandelingen.
Ze gaven elke dag een krantje uit dat op de persen van de Nieuw Amsterdam gedrukt werd.
Daaruit hebben we een goed beeld welke activiteiten er werden georganiseerd. Zo werd een sportdag gehouden waar massaal aan werd meegedaan. Hardlopen,een estafetteloop,een hindernisloop en boksen. Ook was er een red, white and blue show met zingende artiesten, maar ook goochelaars en tapdansers.
Foto 2: De Nieuw Amsterdam wordt afgehaald: 80 bussen, 50 ambulances' en 30 taxi's
Voor de dagelijkse gang van zaken waren er strenge regels om alles goed te laten verlopen. Iedere tafel bijvoorbeeld bij het eten heeft twee toezichthouders, die er op toezien dat iedereen zijn portie krijgt, maar ook dat zij na het eten hun etensblikken schoonmaken in een soort sproeier met een krachtige straal water.
Dat gaat zo door met de lunch en het avondeten. De soldaten kwamen er snel achter dat de sfeer aan boord ontspannen was De mannen konden vrijuit over de meeste dekken wandelen en waren niet verplicht op hun slaapzalen binnen te blijven. Ook het eten kreeg alle lof.
Zwaar bewapend
Uiteindelijk kwam de Nieuw Amsterdam de oorlog zonder kleerscheuren door. Het zwaar bewapende schip hoefde de kanonnen, luchtdoelmitrailleurs en dieptebommen geen enkele keer te gebruiken . Dankzij de hoge snelheid hadden de Duitse U-boten te weinig tijd om hun torpedo's goed te richten. Daardoor kon het schip ook zonder bescherming van oorlogsschepen varen, wat regelmatig voorkwam .
Een ander HAL-schip De Volendam werd getorpedeerd op 30 augustus 1940 door een Duitse onderzeeboot. Het schip bleef wel drijven zodat de 900 passagiers waaronder 355 kinderen gered konden worden. De kinderen gingen met hun verzorgers als eersten in de sloepen Uit eindelijk werd iedereen gered. De Britse regering was zo onder de indruk van het zeemanschap van de bemanning dat de Nederlandse zeelieden hoge onderscheidingen kregen.
In 1949 was de oorlog in Indonesië voorbij en kon de Nieuw Amsterdam in zijn vooroorlogse luxe staat worden teruggebracht.
In 1974 werd het schip voor de sloop verkocht naar het Verre Oosten, ondanks de moedige inzet van de toenmalige havenwethouder H.J. Viersen. Hij wilde dit unieke schip bewaren in Rotterdam. De toenmalige directie van de HAL wilde daar niets van weten.
En dat is en blijft heel jammer.
Foto 3: 10 april 1946. De Nieuw Amsterdam eindelijk in Rotterdam. De klus zit erop .
Bron foto 1: Collectie Joop Kap, Schiedam. Geus pag. 693.
Bron foto 2: Collecties Joop Schenkel, Vlaardingen; Piet Holswilder, Vlaardingen; Rob Holdermans, Spijkenisse. Geu pag. 698,
Bron foto 3: Collecties Joop Schenkel, Vlaardingen; Piet Holswilder, Vlaardingen; Rob Holdermans, Spijkenisse. Geu pag. 697.
-20090804-S.JPG)
.gif)
