Persvrijheid in Nederland meer in het gedrang
Het gaat minder goed met de persvrijheid in Nederland. Nederland is op de World Press Frredom Index van RSF gezakt van plaats 6 naar plaats 28. Nederland scoorde vorig jaar nog 90 punten uit 100. Nu is dat 78 uit 100. In de onderste alinea van dit stuk geven we onze eigen analyse van die verslechtering. In de alinea's daarboven geven we weer, hoe en met welk doel, RSF in grote lijnen tot zijn rangorde komt.
Het recht van ieder mens op betrouwbare informatie
Het doel van de World Press Freedom Index is om het niveau van persvrijheid van journalisten en media in 180 landen en gebieden te vergelijken. Deze vergelijking is gebaseerd op een definitie van persvrijheid die is geformuleerd door RSF (Reporters sans Frontières) en zijn panelexperts bij het ontwikkelen van de nieuwe methodologie die vanaf 2022 zal worden gebruikt:
RSF ziet het recht van ieder mens op toegang tot gratis en betrouwbare informatie als essentieel voor onze samenleving. Alleen op basis daavan kunnen burgers kennis nemen van vitale kwesties en indien nodig individueel of collectief actie ondernemen. Dat kan dus ook het uitbrengen van hun stem zijn in verkiezingen.
Algemeen belang
Persvrijheid wordt op de RSF website gedefinieerd als 'het vermogen van journalisten als individuen en collectieven om nieuws in het algemeen belang te selecteren, te produceren en te verspreiden, onafhankelijk van politieke, economische, juridische en sociale inmenging en in afwezigheid van dreiging voor hun fysieke en mentale veiligheid.' Natuurlijk is 'algemeen belang' hier een sleutelbegrip dat door verschillende partijen in het politieke landschap anders gezien wordt, maar ook het verheldering daarin brengen zou je als taak van de journalistiek kunnen zien.
Methode
De score van de verschillende landen zoals te zien op de website van RSF wordt berekend op basis van een telling van misbruiken tegen journalisten en op basis van een een kwalitatieve analyse van de situatie in elk land of gebied op basis van de antwoorden van specialisten. Dat warene onder meer journalisten, onderzoekers, academici en mensenrechtenverdedigers die een RSF-vragenlijst invulden. Daarin wordt bijvoorbeeld naast vele ander vragen, gevraagd of geweld tegen journalisten een obstakel kan vormen voor vrije nieuwsgaring.
Plaats 28
In een land waar omroep hun logo van hun auto's verwijderen om minder het slachtoffer te worden van agressie, ligt het antwoord voor de hand. De feiten spreken voor zich. Nederlandse journalisten werden in toenemende mate bedreigd door fysiek of verbaal geweld en intimidatie of combinaties daarvan. In 2021 hebben meer dan 8 op de 10 journalisten in ons land weleens te maken met een vorm van agressie of bedreiging. In 2017 was dat 6 op de 10. Het leidde in 2021 tot de dood van journalist Peter R. de Vries, tot klappen en schoppen, een auto met journalist en partner erin in de sloot gegooid en talloze bedreigingen, scheldpartijen en wat dies meer zij. Wie even iets verder keek en de puntjes durfde te verbinden, zag dat extreme politieke flankpartijen zich relatief vaak negatief uitlieten over de pers. Ze schiepen daarmee een klimaat waarin bedreigers zich gelegitimeerd konden voelen.
Foto's: peter r
.gif)
