Koninklijke Bibliotheek archiveert websites: de geschiedenis wordt steeds meer digitaal
De geschiedenis van vandaag wordt vooral online geschreven. Daarom archiveert de KB (Koninklijke Bibliotheek in Den Haag) sinds 2007 de belangrijkste websites van Nederland. Zo hoopt zij te voorkomen dat de onderzoekers van de toekomst te maken krijgen met een digitaal gat in ons geheugen. Het webarchief is sinds 2011 in de KB-leeszaal beschikbaar.
Webcontent bewaren
De culturele erfgoedsector in Nederland heeft de ambitie om websites en andere webcontent voor volgende generaties te verzamelen en bewaren. Dat kan met webharvesting, waarbij kopieën worden gemaakt van het Nederlandse web. Naast praktische en technische uitdagingen, komen daar ook juridische en beleidsmatige vraagstukken bij. Het Instituut voor Informatierecht (IVIR) van de Universiteit van Amsterdam heeft, in opdracht van het WODC, onderzocht welke handvatten er zijn om de rechtszekerheid rondom webharvesting te waarborgen.
Webharvesting en de wet
Met webharvestingssoftware, zogenaamde ‘webcrawlers’, kunnen kopieën van (delen van) het internet worden gemaakt. Samen met het proces van archivering zorgt dit ervoor dat webcontent voor het publiek beschikbaar blijft, bijvoorbeeld voor wetenschappelijk onderzoek. Het geeft daarmee invulling aan grondrechten zoals de vrijheid van meningsuiting, de informatievrijheid en het recht op wetenschap. Maar webharvesting kan andere grondrechten juist aantasten, denk hierbij aan auteursrecht, recht op privacy en recht op gegevensbescherming.
Erfgoedinstellingen willen niet
Uit het onderzoek blijkt dat de Nederlandse erfgoedinstellingen weinig animo hebben voor een wettelijke bepaling die hen verplicht (een deel van) het Nederlandse webdomein te archiveren. Ze geven de voorkeur aan een decentraal systeem, waarin alle Nederlandse erfgoedinstellingen in meer of mindere mate aan webharvesting kunnen doen, bijvoorbeeld door het maken van een beredeneerde selectie. Maar gelet op juridische consequenties en om fragmentatie in de sector te voorkomen, past mogelijk beter een systeem waarin de wetgever de taak voor webharvesting opdraagt aan enkele centrale erfgoedinstellingen, zoals de Koninklijke Bibliotheek, Beeld en Geluid en het Nationaal Archief. De kleinere erfgoedinstellingen kunnen dan bij één van de centrale instellingen verzoeken tot archivering indienen.
.gif)
