Verzet en knokploegen staan digitaal
Het is fascinerend om te zien welke rol de Landelijke organisatie voor hulp aan onderduikers (LO) en haar gewapende tak Landelijke Knokploegen (LKP) in de Tweede Wereldoorlog in Rotterdam hebben gespeeld.
Sinds 11 april is alle informatie daarover vrij eenvoudig terug te vinden in ‘Het Grote Gebod’, de digitale uitgave van het al 64 jaar bestaande gedenkboek van het Nederlands verzet in de Tweede Wereldoorlog.
Het is een blijvend digitaal monument van het verzet geworden. Wie hierin is geïnteresseerd, moet eens op de site (door vrijwilligers opgezet en financieel ondersteund door diverse stichtingen) www.lo-lkp.nl kijken. Het is onvoorstelbaar wat er allemaal gebeurd is. Op de site is er ook een handige zoekfunctie voor degenen die alleen over namen van Rotterdammers beschikken en daarop willen terugzoeken in de ruim 1300 pagina’s van het boek dat in pdf-vorm is te downloaden op de site.
Geen avonturiers
Benadrukt moet worden dat de mensen van de LO en LKP over het algemeen geen avonturiers waren die hun leven in de waagschaal stelden maar veelal gewone burgers die gewetensvol voor zichzelf risico’s gingen nemen om anderen te helpen in het verzet tegen ‘de moffen’ zoals de Duitse bezetters consequent worden genoemd.
Het gedenkboek ‘Het Grote Gebod’ is eigenlijk ontstaan uit het dieptepunt van de Tweede Wereldoorlog toen steeds meer verzetsmensen werden opgepakt en vaak het leven lieten door fusillades van de Duitse bezetters. De oorspronkelijke verzetsstrijders die de Tweede Wereldoorlog hebben overleefd wilden nauwelijks meewerken aan de geschiedschrijving omdat zij huiverig waren voor persoonsverheerlijking.
De naoorlogse uitgaves van ‘De Zwerver’, het weekblad van de Stichting LO-LKP, had daar voortdurend mee te maken. Dat het verzet en het bieden van onderduikadressen een grote zaak was van het christendom (en alle sectoren daarin) moge duidelijk zijn in een tijd dat Nederland nog zeker voor driekwart zeer gelovig was. Deze kant is ook terug te vinden in het boek. Het is geschreven en uitgegeven opdat de in harde bezettingsjaren opgedane ervaringen aan het nageslacht worden overgedragen. En dat zonder enig eerbetoon aan de verzetsmensen.
Bombardement
Over de vele in het boek geschreven facetten over Rotterdam komt uiteraard het bombardement op 14 mei 1940 uitgebreid aan de orde. Duitse vliegers hebben deze stad ‘vermoord’. Een van de auteurs, mevr. J. Grandia-Smits, schrijft in haar hoofdstuk over de Zuid-Hollandse LO dat alle Rotterdammers die niet van de NSB of nazisympathisant waren ‘een machteloze haat hebben gevoeld, toen Mussert (NSB-voorman) de triomferende Duitse luchtmacht de bronzen klok uit Lunteren aanbod om omgesmolten te worden tot oorlogsmateriaal voor dezelfde nazi-luchtmacht’.
Veel wordt er in het boek geschreven over verraad en executies van medewerkers van de onderduikorganisatie en van de knokploegen.
Rotterdam was na een onsamenhangende periode een van de zeven districten in Zuid-Holland waartussen na verloop van tijd een verband kwam te staan en er veel werd gecoördineerd. Opvallend is ook dat veel verzet en onderduikorganisatoren in Rotterdam van protestantse, gereformeerde of roomskatholieke huize waren.
Wraak
Eén aspect uit het boek willen wij u niet onthouden. Knokploegen namen zonder enig mededogen wraak op de ‘beruchte Groep 10’ van de Rotterdamse politie die als een soort Hollandse gevreesde Sicherheitsdienst is omschreven. Die was uiterst gevaarlijk voor het verzet. Twee knokploegen pleegden tegelijkertijd een aanslag op vier mannen van de Groep 10. Drie van de vier werden neergeschoten. Maar ‘wat nog belangrijker was, Groep 10 werd opgeheven’.
Misschien is het dan ook tijd dat De Oud-Rotterdammer, waaraan veel ex-politiemensen bijdragen leveren, met hun tegenwoordige bril op aandacht besteden aan deze kwestie die grote impact heeft gehad op het Rotterdamse (foute) gezag in de Tweede Wereldoorlog.
Heel veel verhalen zijn terug te vinden op de site www.lo-lkp.nl. Het boek ‘Het Grote Gebod’ is nog steeds in de boekhandel te verkrijgen of te bestellen.
.gif)
