Verloren voor arbeidsmarkt, maar volop kansen in haven
Laten er nou in de haven en in de rest van het Rotterdamse bedrijfsleven de komende drie tot vier jaar ook minstens circa 15.000 nieuwe werknemers nodig zijn ter vervanging van vertrekkers, gepensioneerden en vutters. Door de verwachte stagnatie van de economie, ook die in de haven, zal dat aantal zeker niet teruglopen, want de bestaande activiteiten zullen minstens op hetzelfde niveau doorgaan.
Het is verleidelijk om die twee getallen van 15.000 mensen en banen met elkaar in verband te brengen. Het dilemma van Rotterdam is echter dat het ene, de hardnekkige werkloosheid, niet past in het andere, de behoefte aan nieuw en vooral jong personeel in de haven.
Immers, er is geen enkele reden om te bedenken dat de voor de arbeidsmarkt als verloren beschouwde bijstandstrekkers maar enigszins om te turnen en bij te scholen zijn voor een baan in de haven.
Het gaat hier namelijk om mensen die te maken hebben met een veelvoud aan problemen op sociaal, psychisch of medisch vlak. Rotterdam is dan ook de stad met het grootste aantal ‘probleemgevallen’. Omdat het CWI moeite heeft met hen nader te omschrijven in negatieve termen, doen wij dat: verslaafden, daklozen, zwakbegaafden, analfabeten (vooral ongeschoolde allochtonen), asociale medeburgers , hooligans en andere medemensen die volslagen ontoerekeningsvatbaar zijn of helemaal niks meer willen. Meestal is met hen geen land meer te bezeilen als het om ‘werken’ gaat!
Afkalving
Aan de andere kant van het spectrum zijn er kansen voor jong en oud – en voor de nog wel positief ingestelde werklozen - genoeg om in Rotterdam en omgeving in een baan te komen. Daaraan zal de afkalving van de economische groei slechts beperkt verandering brengen. De meeste banen die vervuld dienen te worden hebben niet zozeer met uitbreiding van activiteiten of nieuwe investeringen te maken, maar vooral met het ‘terugtreden’ (pensioen of voor zover ze nog gelden vut- en prepensioenregelingen) van de babyboomgeneratie.Alleen al in de in de haven en petrochemische industrie zijn er per jaar tot 2012 minimaal 2000 tot 3000 vacatures te vervullen, zo is gebleken uit een arbeidsmarktverkenning van de Mainport Rotterdam.
Het wordt een heidens karwei om die banen vervuld te krijgen. Het gaat namelijk om de instroom van vooral talentvolle ‘handjes’ met een opleiding van minstens mbo+. Het havenbedrijfsleven in Rotterdam heeft hiervoor in samenwerking met de opleidingsinstituten in het regionale mbo-beroepsonderwijs een gericht plan van aanpak en van uitbreiding van capaciteiten opgesteld.
Maar ook in andere sectoren van de Rotterdamse economie zijn deze enigszins technisch opgeleide jongeren nog hard nodig.
De arbeidsmarkt in de regio Rotterdam zal dan ook ‘overspannen’ blijven, misschien wat minder door een komende recessie. De arbeidsmarktverkenning in de haven geeft ook al aan dat ondernemers denken de helft van toekomstige personeelsbehoefte van elders (andere sectoren) te kunnen betrekken.
Dat betekent dus onderlinge concurrentie tussen bedrijven om de beste jongeling óf ervaren arbeidskracht te krijgen. Want niet alleen de sector ‘haven’ heeft een groot tekort aan nieuw bloed, maar ook nog steeds omvangrijke bedrijfssectoren als de metaalindustrie (zoals scheepswerven en de offshore), de bouw en installatiesector. Alleen op de laatste twee zal een teruglopende economie wél flinke invloed kunnen krijgen
HBO’ers
Een verhaal apart is het aantrekken van hbo’ers. Het is nog veel lastiger deze personeelsbehoefte in kaart te brengen. De hbo-arbeidsmarkt is nog breder georiënteerd. Het blijkt dat veel afgestudeerden van de Hogeschool Rotterdam buiten de regio of buiten hun opleidingsveld aan het werk gaan.Extra aandacht heeft ook het aantrekken van méér allochtonen en vrouwelijke werknemers in het bedrijfsleven. Volgens ondernemers gaat het daar – zeker als ze hun mbo-diploma hebben behaald – goed mee. ,,Ze spreken de Nederlandse taal steeds beter, en er zijn er voldoende die op z’n Rotterdams de handen uit de mouwen steken. Hun opleidingsniveau gaat heel duidelijk omhoog. Wel hoor je vaak dat ze erg gericht zijn op zelfstandig werk, eigen ondernemerschap, terwijl het in het havengebied toch meestal teamwerk betreft,’’ vertelde algemeen directeur Cees Jan Asselbergs van de havenondernemersorganisatie Deltalinqs onlangs.
Maar het mooie toekomstperspectief zal voorbij gaan aan de circa 15.000 Rotterdammers die als totaal verloren voor de arbeidsmarkt kunnen worden beschouwd. Eigenlijk is dit een kleiner probleem dan de verwachte noodzakelijke instroom van nieuw bloed.