Opinie: Krantenoorlog Rotterdam, saneren of amputeren

08 december 2008 door de Redactie

Er is volop rumoer op de Rotterdamse krantenmarkt Op de Rotterdamse krantenmarkt is thans veel rumoer. Van alle bewegingen zal het ook afhangen in hoeverre Vandaag&Morgen Rotterdam als site blijft voortbestaan én of het in het nieuwe jaar als papieren zelfstandige krant een herstart kan maken.

In de afgelopen dagen is bekend geworden dat het vrijwel zeker is dat AD NieuwsMedia zal worden overgenomen door de Belgische De Persgroep van krantenmagnaat Christian Van Thillo. Nog niet duidelijk is welke kant het zal opgaan met het hier ter plaatse uitgebrachte AD Rotterdams Dagblad, de regionale editie van het landelijke AD.

Er zijn diverse varianten mogelijk: van het wederom weer als zelfstandige uitgave uitbrengen van het Rotterdams Dagblad – zoals dat voor de fusie met het AD was in september 2005 – tot het prominenter maken van de Rotterdamse editie.
Wat het laatste betreft is het een grote wens van de regionale redactie in Rotterdam dat de krant op de voorpagina weer een volledig Rotterdamse uitstraling krijgt en dat er wat meer plaats komt voor meer diepgravende verhalen. ,,Deze krant moet weer met hart en nieren in de Rotterdamse samenleving staan,’’ zo vertellen sommige journalisten van het AD Rotterdams Dagblad ons. Ze willen anoniem blijven omdat kritiek op de bij de fusie ontworpen populariteitsformule (als tegenhanger van De Telegraaf) intern erg gevoelig ligt bij de besluitvormers uit die tijd die nog op sleutelposities zitten.
Heel vervelend zal zeker worden dat door de komende reorganisatie – als gevolg van de overneming door De Persgroep - in het geheel van AD Nieuwsmedia heel veel arbeidsplaatsen zullen gereorganiseerd worden. Concurrerende kranten hebben al eerder gespeculeerd dat van de 500 journalisten bij AD Nieuwsmedia er 200 zouden moeten verdwijnen.
Gebruikelijk is overigens om qua werkgelegenheid te tellen in fulltime equivalenten. Al geruime tijd worden nauwelijks vacatures opgevuld. Het aantal journalistieke fte’s bij AD NiewsMedia zou al gezakt zijn tot iets boven de 400.

De Persgroep heeft overigens al aardig wat ervaring in Nederland opgedaan. Zij heeft in 2003 het Amsterdamse dagblad Het Parool van de ondergang gered door het van het uitgeversconcern PCM (thans nog 70 procent eigenaar van AD Nieuwsmedia) over te nemen. Door harde ingrepen – onder meer werd de redactie met 25 procent ingekrompen - en door zich vooral te richten op de Amsterdamse lezersmarkt is Het Parool uit de zware verliezen gekomen en heeft zelfs een kleine groei in oplage weten te bereiken.
In het AD van vandaag erkent chef economie Erik van der Struijs dat de Belgische krantenmagnaat Van Thillo liever in één keer goed in de organisatie snijdt dan door elke keer weer een klein beetje te ‘reorganiseren’. ,,Zo’n grote sanering kost zweet en tranen, maar staat de nieuwe organisatie eenmaal op poten, dan is er rust en ruimte voor het dagelijkse proces,’’ zo schrijft hij.
Het belooft in ieder geval niet veel goeds voor AD NieuwsMedia en in het spoor daarvan voor het AD Rotterdams Dagblad. Een krant als Het Parool wordt, met gebruikmaking van een algemene persdienst als de GPD voor alle landelijke en buitenlandse kwesties, in zijn totaliteit door een tachtigtal journalistieke fte’s gemaakt. Toevallig komt dat ongeveer overeen met het aantal in vaste dienst bij de redactie van het AD Rotterdams Dagblad. Het is echter niet eenvoudig om van een editie te gaan naar en volwaardig te maken zelfstandige krant. Bovendien wordt van een groot deel van de journalisten (én hun leidinggevenden) in zo’n situatie andere kwaliteiten verwacht.

Wegener

Op de Rotterdamse krantenmarkt is er niet alleen rumoer over het AD Rotterdams Dagblad. Ook de huis-aan-huis-bladen vechten om de teruglopende advertenties. Sinds enkele maanden is De Telegraaf met de weekkrantdochter De Echo op de Rotterdams markt gekomen nadat het voor veel geld het contract voor gemeentelijke informatie van Rotterdam had verkregen. Dat miljoenencontract zat daarvoor bij Maasstad Weekbladen, een dochter van PCM Lokale Media.
Alleen al door het kwijtraken van dit lucratieve advertentiecontract houdt Maasstad volgend jaar al rekening met een flink verlies. Dan is er nog een derde krant die wekelijks in Rotterdam huis aan huis wordt verspreid: Havenloods/Het Zuiden van weer een andere krantengroep, Wegener, die overigens 30 procent van de aandelen in AD NieuwsMedia bezit.
De ‘deal’ van AD NieuwsMedia met de Belgische Persgroep zou ook leiden tot verkoop van PCM Lokale Media aan Wegener. De laatste zou daardoor in Rotterdam ineens opgescheept zitten met twee weekkranten die eigenlijk op dezelfde manier opereren.

In de wandelgangen gaat het verhaal dat Wegener desalniettemin Maasstad nog enkele jaren zou willen overeind houden, naast zijn eigen ‘paradepaardje’ De Havenloods/Het Zuiden. Dat alleen maar om op de advertentiemarkt vooral De Echo dwars te zitten en hierdoor de toch al grote aanloopverliezen bij deze weekkrant nog verder te laten oplopen. Met het idee dat na verloop van tijd het advertentiecontract van Rotterdam weer kan worden teruggehaald. Lukt dat niet met Maasstad, dan zal ongetwijfeld op termijn door Wegener de stekker uit deze weekkrant worden gehaald.
Een van de modellen, die ver op de achtergrond en rol speelt en waarover pas besloten kan worden als duidelijk is wat Wegener met Maasstad wil gaan doen, is om van deze weekkrant een journalistiek verantwoord product te maken. Want dát zou de leesbaarheid zeer ten goede komen én de aantrekkelijkheid voor adverteerder wellicht vergroten. Het redactionele deel van de krant bestaat thans voornamelijk uit kleinschalig nieuws uit de wijken en uit nogal commercieel gerichte stukken.
Van al deze ontwikkelingen hangt het af of Vandaag&Morgen Rotterdam nog mogelijkheden krijgt om naast deze succesvolle internetsite met een ‘heerlijk’ papieren product op de Rotterdamse markt te komen. In welke vorm dan ook!