'Leefbaarheid' stad of dorp bijna gelijk

02 mei 2013 door Hans Roodenburg
'Leefbaarheid' stad of dorp bijna gelijk

Afgelegen en kleine dorpen met niet meer dan 2000 inwoners zijn er in de buurt van Rotterdam niet meer. Of men moet wonen in enkele kernen in de Hoekse Waard, op Voorne-Putten of verderop in de Alblasserwaard. Grote dorpen zijn er nog wel in de regio Rotterdam.
Op de kaart van Nederland wordt het gebied van Rotterdam naar Dordrecht, Den Haag, Amsterdam en Utrecht (de Randstad) vrijwel in zijn geheel als ‘stad’ beschouwd.

Opvallend in de publicatie ‘De dorpenmonitor. Ontwikkelingen in de leefsituatie van dorpsbewoners’ van het Sociaal Cultureel Planbureau (SCP) is de ietwat andere manier tussen stad en dorp om met elkaar om te gaan.

Contacten
,,Dorpsbewoners hebben méér en prettiger contact met buren en buurtgenoten dan stedelingen. Dit contact speelt zich vaker af in sportverenigingen, basisscholen, buurthuizen en cafés. Dorpsbewoners helpen hun buren niet vaker en ze voelen zich even vaak sociaal geïsoleerd,’’ concludeert het SCP.

Auteur Anja SteenbekkersDorpsbewoners zijn ook niet vaker lid van een vereniging voor vrijetijdsbesteding dan de inwoners van de stad of grotere gemeenten, maar zetten zich wel vaker als vrijwilliger in. Zij doen ook meer aan de leefbaarheid van hun buurt.
Aan de hand van diverse statistische bronnen schetst het rapport een beeld van veranderingen in de leefsituatie van 5,3 miljoen Nederlanders op het platteland in grofweg het afgelopen decennium. Volgens de gehanteerde definitie omvat het platteland twee derde van het Nederlandse grondoppervlak en 32 procent van de Nederlandse bevolking.

Verschillen
Alle verschillen in onze samenleving tussen dorpen van diverse grootte en steden komen aan de orde. Er worden vier dorpstypen onderscheiden: kleine en grote dorpen, nabij de stad gelegen of afgelegen. De term ‘minst landelijk’ wordt gebruikt voor ‘grote dorpen bij de stad’. De meeste afgelegen kernen (naar postcode) komen – zoals te verwachten viel - voor in Groningen, Friesland, Drenthe, Zeeland en het noorden van Zuid-Limburg.
Bewoners hebben er een minder opleidingsniveau, eenvoudiger banen en een lager besteedbaar inkomen. Ook zijn ze vaker werkloos. ,,Daardoor hebben bewoners van afgelegen dorpen ook vaker te maken met armoede en sociale uitsluiting.’’ Kansrijke jongeren verlaten de kernen en de capaciteiten van scholieren worden er minder goed benut dan die van scholieren elders.

Leefsituatie
Een conclusie van het SCP, die één op één voor de regio Rotterdam zeker geldt, is dat de leefsituatie buiten deze grote gemeente in de afgelopen tien jaar is verbeterd, maar minder dan in de steden. Er was in 2010 – het laatste jaar van het onderzoek - nauwelijks nog verschil tussen platteland en stad.

Auteur Lotte VermeijDat in de omliggende gemeenten en dorpen van Rotterdam mensen ruimer wonen en vaker een eigen huis hebben ligt voor de hand. De bewoners leven ook ‘groener’ dan stedelingen en hebben minder last van geluidsoverlast, stankoverlast, criminaliteit en verloedering. De voordelen van het landelijke wonen spreken de – veelal hoogopgeleide - nieuwe bewoners in het bijzonder aan. Voorzieningen vinden zij juist minder belangrijk.

Traditioneel
Culturele verschillen zijn er ook. Terwijl de dorpen rond de stad goeddeels ‘mentaal verstedelijkt’ zijn, zijn de bewoners van de afgelegen dorpen in sommige opzichten nog relatief traditioneel, is het landelijke beeld van het SCP.
,,Het aandeel dorpsbewoners dat minimaal maandelijks naar de kerk gaat, daalde het afgelopen decennium rond de stad aanzienlijk (tot 19-20 procent), maar bleef in de afgelegen dorpen op het oude peil (25-27 procent). Ook spreken in de afgelegen dorpen veel meer bewoners een dialect of streektaal (58-62 procent) dan in de dorpen rond de stad (33-40 procent).’’

Per jaar verhuist een relatief kleine groep mensen van de stad naar het platteland, of omgekeerd. Het ging in 2009 om 164.000 mensen ofwel bijna 14% van de totaal verhuisden.

Krimp
De bevolkingskrimp, vooral een plattelandsprobleem, speelt het sterkst in de afgelegen kleine dorpen in Noord-Nederland. Kleine afgelegen dorpen met een bijzonder mooie ligging zijn meer gewild dan die met een minder mooie ligging. Dit blijkt uit de relatief hoge huizenprijzen en uit het feit dat ze bewoners aantrekken die hoog opgeleid zijn.
Het is jammer dat het SCP dit niet nader heeft verklaard met het noemen van de kernen in de buurt van Rotterdam. We vermoeden dat het in dit geval zeker zal gelden voor Rockanje en Oostvoorne (de vroegere badplaatsen nabij Rotterdam) en misschien ook wel voor het ‘oude’ Hoek van Holland.

De publicatie ‘De dorpenmonitor. Ontwikkelingen in de leefsituatie van dorpsbewoners’ van Anja Steenbekkers en Lotte Vermeij is verkrijgbaar bij de boekhandel of te bestellen bij www.scp.nl.

 

Cookies

Deze website gebruikt noodzakelijke cookies voor een correcte werking en analytische cookies (geanonimiseerd) om de statistieken van de website bij te houden. Marketing cookies zijn nodig voor laden van externe content, zoals YouTube-video's of widgets van Sociale Media. Zie ons cookiebeleid voor meer informatie, of om je instellingen later aan te passen.