Ook Rotterdam niet vrij van corruptie

29 december 2013 door Hans Roodenburg

Fraude, corruptie, zwart werk, omkopen, belastingontduiking, vriendjespolitiek en oneigenlijk gebruik. Hoewel er behoorlijke verschillen zijn in zwaarte - de volgorde geeft het al aan - zijn al deze vormen verwerpelijk. Getallen over de totaliteit aan economische schade zijn er niet. Het gaat allemaal om schattingen omdat al dit soort zaken vaak ‘onder de pet’ blijft.

Ontdekt en bestraft wordt misschien hooguit een paar procent van de gevallen. Duidelijk is dat het om vele miljarden euro’s in heel Nederland gaat, misschien wel tientallen per jaar, waarmee ‘iets’ mis is. Een groot deel daarvan loopt de fiscus mis. Het komt ook allemaal voor in Rotterdam.

Limburg
De provincie Zuid-Limburg (zoals met de ‘koning van Roermond’) staat al van oudsher bekend dat het met de moraal niet zo nauw wordt genomen. Net zoals in zuidelijke landen van Europa zijn het merkwaardig genoeg ook gebieden waar het misschien wel (onderling) het gezelligst is.

De bekendste zaak in Rotterdam is die van de voormalig president-directeur Willem Scholten van het Havenbedrijf die ‘zijn vriend’ Joep van den Nieuwenhuyzen hielp aan gegarandeerde financieringen vanuit het Havenbedrijf. Een van de tegenprestaties van Van den Nieuwenhuyzen was dat Scholten gebruik mocht maken van zijn luxe appartement in Antwerpen.
Van den Nieuwenhuyzen is vanwege faillissementsfraude, meineed en omkoping veroordeeld tot 2,5 jaar celstraf. Scholten kreeg vanwege zijn betrokkenheid bij de corruptie acht maanden gevangenisstraf. Beide zaken lopen nog in hoger beroep bij Het Hof.

Vriendendienst
Deze zaak was nooit voor de rechtbank gekomen als Van den Nieuwenhuyzen gewoon op tijd zijn betalingsverplichtingen was nagekomen. Dat Scholten gebruik heeft gemaakt van zijn luxe appartement in Antwerpen is eigenlijk alleen een vriendendienst die overal gebeurt. Zowel bij hoge als bij lage functies.
Fraude, corruptie, zwart werk, omkopen, belastingontduiking, vriendjespolitiek en oneigenlijk gebruik komen uiteraard ook in Rotterdam voor hoewel ik niet kan bewijzen in welke mate. Domweg omdat erg veel verborgen blijft.
In mijn ruim 40-jarige journalistieke carrière heb ik er wel vaak aan geroken maar niet bloot kunnen leggen. Ook domweg omdat het gewoon zo verdomd handig is gedaan dat je er geen vinger achter kan krijgen. Laten we het dan ook maar ‘vriendjespolitiek’ noemen. Het meest acceptabele in al deze termen.

Kranten
Tijdens mijn loopbaan bij Rotterdamse kranten – respectievelijke Het Rotterdams Parool, Dagblad Scheepvaart, Het Vrije Volk en het Rotterdams Dagblad – heb ik vaak mij moeten inhouden omdat ik vermoedde dat collega’s een positief verhaal maakten mede omdat zij een vriendelijke relatie hadden of door hem/haar zelfs werd gefêteerd. In het begin van mijn journalistieke carrière heb ik zelf meegemaakt dat er overdreven positief werd geschreven over bepaalde ‘horecakoningen’ in Rotterdam.
Dat wil overigens niet zeggen dat ik zelf ook niet af en toe journalistiek op de rand van het toelaatbare – of misschien zelfs wel er overeen - heb gehandeld. Het mooiste en kleinschalige voorbeeld vind ik nog steeds dat ik een tip kreeg, jawel in de kroeg, dat iemand zich had opgewerkt uit de WAO. Van het bakken van eieren in de keuken van een café-restaurant tot een grotere ondernemer die wereldwijd onder meer operatiekamers van ziekenhuizen stofvrij maakte. Een mooi verhaal dus van een persoon die zich uit de WAO omhoog heeft gewerkt!

Envelop
Echter bij het maken van het interview op zijn kantoor wilde hij mij na afloop een envelop overhandigen waarin volgens zijn zeggen 500 gulden (!) zat. Hij dacht gewoon eerlijk dat een onafhankelijk journalist dat nodig had. Ik heb toen in een integere bui gezegd: neem die envelop terug want anders komt er geen interview in Het Vrije Volk of ik meld dat in het verhaal over beiden.

Het uiteindelijk mooie interview kwam in de krant zonder overhandiging van de envelop. Hij riep nog wel: ,,De volgende keer betaal ik de rekening in de kroeg.’’ Dat is er nooit meer van gekomen. Maar de rekening laten betalen door een ander was in de journalistiek niet ongebruikelijk… Verslaggevers waren voorts erg behendig in declaraties.
Daarnaast had ik als financieel-economisch redacteur nog te maken met gereguleerd ‘inpakken’. In de jaren ’80 van de vorige eeuw hadden de grote Nederlandse multinationals de gewoonte de financieel-economische journalisten (vaak beursredacteuren) uit te nodigen om, op hun kosten, belangrijke activiteiten en vernieuwingen in verre landen te laten zien. Hoewel het niet een verplichting was, uiteraard met de bedoeling dat hierover geschreven zou worden.

Uitstapjes
Bijna alle grote kranten en beleggersbladen stuurden hun (vaste) verslaggever mee. Het waren prachtige uitstapjes met weliswaar erg veel werk, lezingen en tevens kritische vragen, maar deels ook feesten! Daaraan heb ik meegedaan. Zelfs een van mijn hoofdredacteuren eigende zich, na overleg met mij, zo’n mooie reis (naar Brazilië) toe. Tegenwoordig komt het - gelukkig maar naar ik meen – nauwelijks meer voor dat journalisten van grote kranten of sites op kosten van een ander worden gefêteerd.
Maar dat wil niet zeggen dat corruptie en fraude – de zwaarste delicten - niet meer gebeuren. Als het handig wordt gespeeld, komt niemand er achter. Laten we het maar vriendendiensten of zwartgeldcircuits noemen. Voor alle duidelijkheid: ik ben alleen in de, ook ontoelaatbare, smalle marges overstag gegaan.