NATO-leden onderschrijven doel van 5% van BBP voor defensie- en gerelateerde uitgaven

09 juni 2025 door gastauteur
NATO-leden onderschrijven doel van 5% van BBP voor defensie- en gerelateerde uitgaven
Secretaris Generaal Mark Rutte bij zijn slottoespraak op de NATO defensie top in Brussel. Screenshot v&m van yt nato vid

NATO-secretaris-generaal Mark Rutte na de bijeenkomst van NAVO-ministers van Defensie in Brussel

(Door Mark Rutte)  

Goedemiddag.

We hebben zojuist onze laatste ministeriële bijeenkomst afgerond vóór de NAVO-top in Den Haag.

We zijn het eens geworden over een ambitieuze nieuwe reeks capaciteitsdoelstellingen. En dat is van groot belang.
Deze doelstellingen geven precies aan in welke capaciteiten de bondgenoten de komende jaren moeten investeren:  luchtafweer, gevechtsvliegtuigen, tanks, drones, personeel, logistiek en nog veel meer.
Al deze investeringen zijn nodig om onze afschrikking en verdediging sterk te houden, en om de veiligheid van onze één miljard burgers te waarborgen.

Overeenstemming bereiken over wat er nodig is, was een cruciale eerste stap. Om hieraan te voldoen, zullen de bondgenoten aanzienlijk meer moeten investeren in defensie.

En dat is het werk dat ons in Den Haag te doen staat:
het overeenkomen van een nieuw investeringsplan voor defensie dat garandeert dat we over voldoende middelen beschikken om af te schrikken en te verdedigen in deze gevaarlijkere wereld.

Ik zal een totaal investeringsplan voorstellen van 5% van het BBP aan defensiegerelateerde investeringen:
– 3,5% van het BBP voor kernuitgaven aan defensie.
– Dit is gebaseerd op de kosten die nodig zijn om te voldoen aan de nieuwe capaciteitsdoelstellingen waarover de ministers zojuist overeenstemming hebben bereikt.
– En 1,5% van het BBP per jaar aan investeringen in defensie- en veiligheidsgerelateerde infrastructuur en industrie.

De ministers hebben ook gesproken over onze blijvende steun aan Oekraïne.
Alleen dit jaar al hebben de bondgenoten meer dan 20 miljard euro aan extra veiligheidssteun toegezegd aan Oekraïne.
Ik verwelkom ook de aanvullende steun die bondgenoten gisteren hebben toegezegd tijdens de bijeenkomst van de Ukraine Defence Contact Group.

Vandaag hebben we vergaderd met minister Oemerov in de NAVO-Oekraïne Raad, samen met EU Hoge Vertegenwoordiger Kallas.
Minister Oemerov wees op de moeilijke situatie op het slagveld, de aanhoudende aanvallen van Rusland op civiele doelen, en Oekraïne’s voortdurende inzet voor een onderhandelde vrede.

Wij willen allemaal dat deze oorlog eindigt in een rechtvaardige en duurzame vrede.
En we steunen volledig de dringende inspanningen van president Trump om het bloedvergieten te stoppen.

Tot slot hielden we een reguliere bijeenkomst van de Nuclear Planning Group.
Nucleaire afschrikking blijft de hoeksteen van de veiligheid van het Bondgenootschap.
De NAVO zal een nucleair bondgenootschap blijven zolang er nucleaire wapens bestaan.
We zullen ervoor zorgen dat de nucleaire capaciteiten van de NAVO sterk en effectief blijven, om vrede te behouden, dwang te voorkomen en agressie af te schrikken.

De afschrikking van de NAVO is vandaag sterk.
En met de besluiten die we tijdens deze ministeriële vergadering hebben genomen, zorgen we ervoor dat die ook morgen sterk blijft.

Ik kijk dan ook uit naar een succesvolle top in Den Haag later deze maand.

En vandaag namen de ministers van Defensie afscheid van generaal Chris Cavoli, onze Supreme Allied Commander Europe, die uitstekend werk heeft geleverd.
We zijn blij dat hij nog een paar weken bij ons zal blijven.
En ik ben ook blij om aan te kondigen dat de Noord-Atlantische Raad gisteren de benoeming heeft goedgekeurd van generaal Grynkewich van de Amerikaanse luchtmacht als zijn opvolger.

En daarmee ben ik klaar om jullie vragen te beantwoorden [red. wijzend naar de pers]

NAVO-woordvoerder a.i. Allison Hart

Goed, laten we beginnen. BBC, derde rij, blauwe jas. ​

Jonathan Beale, BBC
Goedemiddag. Kunt u ons vertellen, secretaris-generaal, of deze nieuwe doelstelling van 5% ook geldt voor de VS? Zij dringen er immers op aan dat bondgenoten hun uitgaven verhogen tot 5%, terwijl ze zelf op dit moment slechts 3,4% uitgeven. Gaan zij zich ook aan dit nieuwe doel binden? En is er niet een risico dat dit slechts symbolisch is, omdat veel leiders die dit akkoord sluiten straks niet meer in functie zijn wanneer het plan uitgevoerd moet worden — wat ik aanneem een programma van tien jaar is? Kunt u dat verduidelijken?

NAVO-secretaris-generaal Mark Rutte
Maar ik heb daar een sluw plan voor. En het verschil met wat we bij de top in Wales deden, is dat landen zich nu jaarlijks gaan committeren aan plannen die laten zien hoe de uitgaven elk jaar stijgen, zodat we stapsgewijs uitkomen op die 5%: 3,5% voor defensie-uitgaven en 1,5% voor defensie- en veiligheidsgerelateerde investeringen.
Dus, om in sporttermen te spreken, voor de Canadezen (ijshockey) en de Nederlanders (veldhockey), willen we het zogeheten ‘hockeystick-effect’ aan het einde van de looptijd vermijden — waarbij landen pas op het laatste moment de cijfers opkrikken.​

Jonathan Beale, BBC
Sorry, u heeft mijn vraag over de VS nog niet beantwoord...

NAVO-secretaris-generaal Mark Rutte
Ja, natuurlijk geldt dit voor het hele Bondgenootschap, dus ook voor de VS. 

Jonathan Beale, BBC

De VS zullen zich dus ook committeren aan die 5%? 

NAVO-secretaris-generaal Mark Rutte
Ja: 3,5% voor kernuitgaven aan defensie, en 1,5% voor defensie- en veiligheidsgerelateerde investeringen. 

NAVO-woordvoerder a.i. Allison HartGoed. Terry, jij zit ernaast.  

Teri Schulz, DW
Dank u wel. Nog wat meer rekenwerk: over de verdeling van wie wat waaraan uitgeeft. Tot nu toe mochten landen zelf bepalen wat ze onder hun 2%-doel rekenen. 

Als een land nu bijvoorbeeld militaire steun aan Oekraïne al meetelt bij de 3,5%, kan dat natuurlijk niet óók meetellen voor die 1,5%. Dus ik ben benieuwd wat precies onder die categorie valt.
Er is daar al flink discussie over geweest. Sommige landen stellen zelfs dat klimaatmaatregelen — omdat die impact hebben op militaire inzet — ook mee zouden moeten tellen.
Gaat u duidelijker afbakenen wat onder de 3,5% valt, en wat onder de 1,5%? En hoe ver wilt u daarin gaan?
En een bondgenoot zei al dat ze denken hun huidige capaciteitsdoelstellingen te kunnen halen met de huidige 2%. Is dat geloofwaardig?  

NAVO-secretaris-generaal Mark Rutte
Ik ga nu niet in op alle details, want daarover zullen de bondgenoten de komende weken overleggen in aanloop naar de top in Den Haag.
Maar in grote lijnen is het idee dat we de huidige definitie van de 2% niet wijzigen.
We hebben die discussie gevoerd, en op dit moment geef ik daar geen verdere details over.



Meer over:
Cookies

Deze website gebruikt noodzakelijke cookies voor een correcte werking en analytische cookies (geanonimiseerd) om de statistieken van de website bij te houden. Marketing cookies zijn nodig voor laden van externe content, zoals YouTube-video's of widgets van Sociale Media. Zie ons cookiebeleid voor meer informatie, of om je instellingen later aan te passen.