Ramadan en de regelneven
De islamitische kalender is nogal ouderwets en niet goed afgestemd op de draaiing van de aarde om de zon. Daarom reist de ramadan door de seizoenen. Dit jaar valt hij in het staartje van de winter. Voor moslims is dat prettig want de ochtend begint nog betrekkelijk laat terwijl de zon rond zes uur ondergaat. Er mag gegeten en gedronken worden zodra men een witte en een zwarte draad niet meer van elkaar kan onderscheiden. Althans zo ging het vroeger. Tegenwoordig kun je met een app voor elke plek ter wereld het opkomen en ondergaan van de zon tot op de seconde vaststellen. Dat is voor moslims belangrijk want die zijn voor een niet misselijk gedeelte nogal zwartekouserig geworden. Zij willen zich graag precies aan de regels houden. Je zult maar in de hel gestort worden omdat je de vasten een halve minuut te vroeg hebt verbroken.
Kijk dat ze ooit in Mekka de regels zó hebben vastgesteld, is niet zo gek. Die stad ligt in de buurt van de evenaar en daar is er nooit erg veel verschil tussen de lengte van dag en nacht. De profeet Mohammed heeft geen rekening gehouden met de toestanden in de rest van de wereld. Hoe moet het dan in het hoge noorden waar het de ene helft van het jaar nauwelijks licht wordt en het de andere helft bijna vierentwintig uur donker blijft? In het Noorse Tromsö hebben ze daar een oplossing voor. Ze houden gewoon de tijden van Mekka aan. Anders is het niet te doen.
Het zal wel komen door mijn katholieke achtergrond maar ik begrijp niet waarom moslims niet overal ter wereld gewoon de tijd van Mekka volgen. Je krijgt dan geen excessen en iedereen vast even lang. Waar ook ter wereld. Het is een kwestie van de ramadan app in de gaten houden.
Maar zo werkt het bij die lui blijkbaar niet. Daarom maken de moslims in onze stad dit jaar een betrekkelijk gemakkelijke ramadan mee vergeleken met hoogzomer. Het is wel zo dat de vastentijd elke paar dagen een kwartiertje langer wordt maar dat past misschien wel bij de geest van het versterven. Elke dag lijd je iets meer tot tenslotte de grote ontlading van het Suikerfeest komt.
Wij katholieken kenden vroeger ook een vasten. Die duurde veertig dagen en eindigde op paaszaterdag. De begindatum was Aswoensdag. We gingen dan naar de kerk om een askruisje voor op ons voorhoofd te halen. De as was afkomstig van de takjes die echte katholieken op palmzondag – week voor Pasen – op hun kruisbeeld hadden gehangen. Dat waren natuurlijk geen palmbladeren maar gewoon blaadjes van een liguster. Voor het begin van de vasten werden die allemaal in de kerk verbrand zodat men as verkreeg voor de kruisjes.
Kinderen werden aangespoord alle snoepjes en andere lekkernijen te bewaren in een vastentrommeltje. Elke zondag mocht je dat dan leeg eten. Volwassenen – in het zicht van de kerk personen van twaalf jaar en ouder – werden geacht slechts één volle maaltijd per dag tot zich te nemen. Mijn vader zat elke avond lekker te schransen en toen ik hem daarop aansprak zei hij: Je vader verricht zware lichamelijke arbeid, mijn jongen. Dan hoeft het niet'. 'Maar pa', zei ik, 'U bent typograaf'. Ik begreep niet wat er zwaar aan was kleine loden lettertjes in een zethaak te leggen. 'Jou opvoeden', gaf mijn vader terug, 'Dat is pas zware lichamelijke arbeid'. Biechten deed hij ook niet en al gingen we elke zondag trouw naar de kerk, zijn Pasen hield hij evenmin. Ik heb hem nooit te communie zien gaan.
Het tweede Vaticaanse concilie heeft al die eetregels opgeheven. Ook het verbod op vrijdag vlees te eten is toen verdwenen ondanks fel protest van de vishandel.
Deze ontspannen houding ten opzichte van het vasten zij allen aanbevolen ook de moslims die meedoen met de ramadan. Eén ding staat als een paal boven water. God is genadig en barmhartig. Hij heeft een hekel aan regelneven.
In samenhang hiermee: het kan best dat het aantal vastende moslims in Rotterdam de honderdduizend ruimschoots overschrijdt. Waar zijn de nachtkermissen dan zoals in Kaïro? Waar zijn de late theatervoorstellingen en de soaps op de televisie? Wat is dat hier voor een Staphorstiaanse opvatting van ramadan vieren?
hanvanderhorst@vandaagenmorgen.nl
_2-S.jpg)
