Wat weet Michiel Vos van Amerika dat wij niet weten?
Michiel Vos heeft in zijn boek Vos in de VS een bijzonder eigen perspectief op de Verenigde Staten. Dat perspectief bestaat uit twee delen. Aan de ene kant is hij door zijn huwelijk een absolute insider, behoort hij door zijn gezin tot de politieke elite van het imperiale Amerika, aan de andere kant stelt hij zich op, blijft hij zich opstellen als observerende nieuwsgierige buitenstaander. Als een Hollandse jongen die vroeger, voordat hij zijn toekomstige echtgenote documentairemaakster Alexandra Pelosi, dochter van vooraanstaand Amerikaans politica Nancy Pelosi, ergens in Amsterdam ontmoette, Amerika vooral kende van de film. Met name van de bij hem thuis in Limburg populaire western Butch Cassidy and the Sundance Kid uit 1969 en van Rambo uit 1982 met Sylvester Stallone.
Shakira en Rembrandt
Michiel Vos (1970) studeerde rechten maar assisteert in het najaar van 2000, journalist Max Westerman bij diens verslag van de Amerikaanse presidentsverkiezingen. Door zijn journalistieke werk en huwelijk blijft hij in Amerika en krijgt toegang tot de hoogste kringen. Kind aan (het Witte) huis bij presidenten van George Bush tot en met Joe Biden. Dat verschaft een ongekend perspectief op Amerika. Hij werkt er al 18 jaar als hem opvalt hoe premier Rutte op bezoek bij Donald Trump op diens opmerking over handelstarieven, gewoon 'No' zegt tegen Trump. Toch blijven ze goed met elkaar omgaan Rutte en Trump, ook nu zes jaar later, nu Rutte NATO-chef is. Dus of nu Kamala of 'The Donald' gaat winnen met Rutte zit de NATO goed. Daartussen in zitten de vier jaar Joe Biden - een wassen pop als president - zegt Vos erover, de leider van de westerse wereld ziet eruit of hij voor een avond uit de vitrine gehaald is. Dat is aan het begin van het vlot en onderhoudend geschreven boek van Michiel Vos over Amerika en zijn 5 opeenvolgende presidenten die Vos allemaal persoonlijk kent. Van de beroemdste en slimste van allemaal Bill Clinton, via Bush, Obama, Trump tot de minst fotogenieke: Joe Biden. Met er tussendoor bossen beroemdheden uit film en politiek Sundance kid Robert Redford, Brad Pitt, de chirurg met een Rembrandt boven het dressoir, zangeres Shakira noem ze maar op, langzaam begin je de verbazing van correspondent Vos over het land waar hij thuis is en van houdt, te delen.
It's a Wonderful live
De film Rambo First Blood uit 1982 over de in zijn Amerika teleurgestelde Vietnamveteraan is typisch voor de Capitool bestormers van 2021 waar Michael Vos zich als (undercover) verslaggever tussen bevindt. Even typisch als Frank Capra's meesterwerk It's a Wonderful live uit 1946 toen Amerika net opkrabbelde uit de Tweede Wereldoorlog waar het 407.000 gesneuvelde zonen betreurde. Maar het echte Amerika is toch dat van de Gladiator uit 2000 waar de in ongenade gevallen generaal Maximus van Russell Crowe in de Spaanse arena als gladiator zijn mannetje staat en het publiek brult voor of tegen hem. Amerika is de gladiator midden in de arena, de wereld het publiek dat ernaar kijkt en brult voor of tegen Amerika. En Amerika zelf is diep verdeeld. Gezien de toejuichingen of afkeuringen in de wereld is het publiek, is de wereld dat evenzeer. En alleen daarom zullen we Amerika nog nodig hebben.
Count on the American government...
Het moge deels schurken zijn, deels paranoïde gekken, deels moedige democraten in hart en nieren, het blijft zoalshet congreslid Charlie Wilson gespeeld door Tom Hanks en geschreven door Aron Sorkin in de door Vos nu eens niet geciteerde, onvolprezen, film Charlie Wilson's War uit 2007 zegt: 'You can always count on the American government to do the right thing... after they have exhausted every other option.' ('Je kunt er altijd op rekenen dat de Amerikaanse overheid het juiste zal doen... nadat ze eerst alle andere opties hebben uitgeput')
En wat begrijpt Michiel Vos nu van Amerika wat wij niet begrijpen? Behalve dat je om dichter bij een land als de VS te komen, je er diep moet induiken, én vooral dat in dit geval de kunst - de Amerikaanse kunst bij uitstek - de Hollywoodfilm en zijn niet zelden geniale makers, soms meer duidelijk kunnen maken, dan al het handen schudden en van nabij observeren van presidenten en grootheden bij elkaar.
Michiel Vos. 2024. 'Vos in de VS'. Hollands Diep Uitgevers pp 400