Ombudsman: Overheid, raffel 'herstel' niet af!
'Herstel bieden een vak apart' heet het rapport van de Nationale Ombudsman. Daarin worden twee zaken bij elkaar geveegd die nogal verschillend zijn rampen en gedupeerden van handelen van de overheid. Ze hebben gemeen dat er bij beide door de overheid gecompenseerd kan worden. Veel gedupeerden zijn tevreden met het geboden herstel, maar er is ook een aanzienlijke groep gedupeerden die niet tevreden is.
Focus ligt vaak op snel handelen
Het instituut Ombudsman liet zijn licht erover schijnen in een 58 pagina's tellend rapport en is kritisch op overheidsinstanties. Die hebben te weinig aandacht voor de behoeften van gedupeerde burgers en ondernemers bij het bieden van herstel. Hun focus ligt vaak op snel handelen en werken vanuit de eigen systemen. Ook maken overheidsinstanties zelden gebruik van beschikbare kennis en ervaring uit eerdere soortgelijke trajecten waar de overheid schade van eigen handelen of van rampen van buitenaf herstelde. Die instanties verliezen hierdoor de behoeften van gedupeerden teveel uit het oog concludeert de Nationale ombudsman in het rapport Herstel bieden: een vak apart. waarin tien hersteltrajecten zijn onderzocht. De de conclusies van zijn onderzoek zijn gebaseerd op de rode draden uit deze tien trajecten.
| De Nationale ombudsman heeft tien hersteltrajecten onderzocht om een zo breed mogelijk beeld te krijgen van hoe overheidsinstanties door de jaren heen zijn omgegaan met de behoeften van gedupeerden. Hij heeft de volgende hersteltrajecten in zijn onderzoek betrokken: Dutchbat III, de Noord/Zuidlijn in Amsterdam, Chroom-6 bij Defensie, de vuurwerkramp in Enschede, de Compensatieregeling trekkingsrecht persoonsgebonden budget, de Uitkeringsregeling Backpay, de immateriële schadevergoedingsregeling Groningen, de schadeafhandeling na de overstromingen in Zuid-Limburg (en Brabant) in 2021, de gevolgen van de Q-koorts en de Hersteloperatie Kinderopvangtoeslag |
In het onderzoek zien we dat de overheid in hersteltrajecten nog te vaak reactief en bureaucratisch handelt en gericht is op verantwoording afleggen en controleren. Bij het bieden van herstel is dit een onbegaanbare en soms ook eindeloze weg. Herstel bieden vraagt een andere houding van de overheid ten aanzien van de gedupeerde burger. Hoe dan wel? Dit rapport biedt daarvoor geen kant-en-klare oplossingen. Die zijn er ook (nog) niet
Ga vroeg in gesprek...
Wel formuleert de Nationale ombudsman in het verlengde hiervan twee algemene lessen.
De eerste is: ga in een zo vroeg mogelijk stadium in gesprek met je burgers, luister en blijf in gesprek. Het begint bij luisteren, niet om bevestigd te krijgen wat al is, maar met als doel samen verder te komen. De belangrijkste vraag aan burgers aan wie de overheid – ook emotioneel – herstel wil bieden is: wat heb jij nodig? Gevolgd door de vraag die de overheid zichzelf moet stellen: wat kan ik bieden aan herstel? Dit kan helpen om tot actie over te gaan waar burgers op zitten te wachten. Maak daarvoor ook gebruik van de kennis en ervaring die er binnen en buiten de overheid is als het gaat om het bieden van herstel.
...en gebruik passende middelen
De tweede is: zie het bieden van herstel als een vak apart. Met inzicht in de behoeften van gedupeerden kan de overheid ervoor zorgen dat de werkwijze in hersteltrajecten beter aansluit bij wat burgers nodig hebben. Dit betekent dat de overheid moet durven om hersteltrajecten op een andere manier op te zetten en uit te voeren dan nu gebeurt. Om daarmee een ramp na de ramp te voorkomen.
Kennisnetwerk herstel
Nationale ombudsman Reinier van Zutphen: "Ik pleit voor een kennisnetwerk waar informatie en expertise over het bieden van herstel samenkomt. Dit moet toegankelijk zijn voor alle overheidsinstanties en onafhankelijke experts. Wat ik vooral belangrijk vind is dat ook belangenorganisaties van gedupeerden hierbij kunnen aansluiten.
Meer info : Herstel bieden: een vak apart
_2-S.jpg)
