Correctief Referendum door Eerste Kamer ondanks zorg over desinformatie
Ondanks niet denkbeeldige angst voor misinformatie, eerdere referenda waren daar deels een speelbal van, stemde de Eerste Kamer op 1 oktober jl. bij hoofdelijke stemming, met 45 tegen 22, voor een correctief referendum. Tot zover de veronderstelde bezonnenheid van senatoren die boven de waan van de dag zouden staan. Zonder dat bekend was welk quorum nodig zou zijn voor een referendum, zonder dat bekend is aan welke voorwaarden een gekwalificeerde meerderheid moet voldoen is het voorstel er doorheen gejast. En dat in een tijd dat de invloed van impulsieve sociale media alleen maar groter geworden is en wetenschap en journalistieke media steeds meer gewantrouwd worden.
Ook bij voorstanders zorg over desinformatie
Tijdens een debat op 3 oktober bleek een meerderheid van de fracties voorstander te zijn van het wetsvoorstel. Wel waren er bij sommige voorstanders zorgen over de invloed die desinformatie kan hebben op referenda en over de belemmeringen die de hoogte van een opkomst en een uitkomstdrempel (het percentage dat een winnende meerderheid moet behalen) zouden kunnen opleveren.
Ondermijnt dit de representatieve democratie?
De tegenstanders van het wetsvoorstel vielen uiteen in een aantal fracties dat principieel vindt dat de representatieve democratie via de gekozen volksvertegenwoordiging voldoende geregeld is, en fracties die meenden dat directe democratie juist aan de voorkant moet worden geregeld, niet achteraf zoals bij een correctief referendum.
De Eerste Kamer stemde dinsdag 10 oktober in een eerste lezing over een initiatiefvoorstel om bepalingen in de Grondwet op te nemen om een bindend correctief referendum mogelijk te maken. Het wetsvoorstel werd verdedigd door de Tweede Kamerleden Marijnissen (SP) en Temmink (SP). Demissionair minister De Jonge van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties trad op als adviseur van de Kamer. Bij de hoofdelijke stemming, aangevraagd door BBB-senator Lagas, stemden 45 leden voor het wetsvoorstel. 22 leden stemden tegen.
De Kamer stemde over een gecorrigeerde versie van het wetsvoorstel. Na het debat in de Eerste Kamer op 3 oktober bleek dat het wetsvoorstel een technische fout bevatte. De Tweede Kamervoorzitter heeft volgens het Reglement van Orde Tweede Kamer de bevoegdheid om dit te corrigeren. Op basis van deze bevoegdheid stuurde zij dinsdagochtend een gewijzigd wetsvoorstel naar de Eerste Kamer. Daardoor kon de stemming over het wetsvoorstel doorgaan zoals gepland.
Doos van Pandora
Omdat het voorstel een wijziging van de grondwet omvat moet het nog in beide Kamers met een twee derde meerderheid worden aangenomen. Dat hangt dus af van de uitslag van de verkiezingen waar de provincie met NSC en BBB een belangrijker stem lijkt te gaan krijgen. Ook is onduidelijk welke onderwerpen (wetsvoorstellen) wel en niet en onder welke voorwaarden in aanmerking komen voor het referendum. Er is dus voorlopig een doos van Pandora aangenomen waarvan niemand weet wat erin zit of wat er uit gaat komen.
Voorstanders hopen op meer democratie. In een tijd waarin democratie nationaal en en internationaal op alle fronten stevig onder druk staat, lijkt dat gevaarlijk wensdenken.
Meer info
