Beatrix 33 jaar koningin
Op de Nederlandse televisie is onlangs een serie afgesloten met als onderwerp de periode van 33 jaar – van 1980 tot 2013 – waarin Beatrix als onze vorstin heeft geregeerd. Koningin Beatrix die in 1980 onder begeleiding van vuurwerk, rellen en protesten werd ingehuldigd maar die uiteindelijk afstand deed in een warm bad van een massale golf van sympathie.
Gedurende haar regeringsperiode liet Beatrix zich kennen als een uiterst serieuze vorstin, bij wie er in de ogen van het publiek maar weinig te lachen viel. Haar echtgenoot, de Duitser prins Claus Von Amsberg, die aanvankelijk vanwege zijn nationaliteit een heel wat moeilijker opgave had, slaagde er bijzonder snel in een veel grotere populariteit dan zijn koninklijke gade te verwerven. Hij was op een natuurlijker manier meer relativerend en liet sneller een gevoel voor humor zien.
Eigenlijk waren er tijdens de regering van Beatrix geen grote staatsrechtelijke conflicten met de premiers waar ze mee te maken had. De sociaal-democraten Joop den Uyl en Wim Kok grepen precies op het juiste moment in toen er zaken scheef dreigden te gaan. Niet met alle premiers was het koek en ei: Dries van Agt zag de gebruikelijke eretitel Minister van Staat aan zijn neus voorbij gaan. Een krachtig signaal van de vorstin en ongetwijfeld de reden waarom Van Agt in voornoemde documentaire wat minder vriendelijke zaken over Beatrix zei.
Prins Bernhard van Lippe-Biesterfeld keert op 26 augustus 1976 op Paleis Soestdijk terug uit Italië, omdat minister-president Joop den Uyl in het Nederlandse parlement de resultaten van de Commissie van Drie bekend ging maken. Achterin zijn echtgenote koningin Juliana met het hondje Zara. Foto Nationaal Archief
Zelf had ik samen met collega Rien Robijns onze eigen aanvaring met het koninklijk huis, toen wij in 1975 publiceerden over de Lockheed-affaire rond prins Bernhard. Beatrix was dol op haar vader en zij dreigde dat zij haar moeder Juliana niet zou opvolgen als koningin, mocht Bernhard strafrechtelijk vervolgd worden vanwege Lockheed. Den Uyl zwichtte daarvoor en liet het bij enkele niet-juridische maatregelen zoals een verbod op het dragen van uniformen of het bekleden van commissariaten in het bedrijfsleven.
Bernhard gaf in de jaren voor zijn overlijden nog een aantal interviews met Jan Tromp en Pieter Broertjes van de Volkskrant. Dat Beatrix eerder al haar vader had verplicht zijn agenda wekelijks naar paleis Noordeinde te sturen – zij was ook niet gek – weerhield hem daar niet van.
De andere spannende zaak was de keuze van oudste zoon Willem-Alexander voor Maxima Zorreguieta. Hij dreigde eveneens af te zien van troonopvolging, als de banden van de vader van Maxima met de Argentijnse dictatuur een te groot bezwaar zouden blijken voor het parlement. Dankzij bemiddeling van premier Wim Kok werd die kou uit de lucht gehaald. Verder gaf de documentaire een soms ontroerend kijkje in de warme liefde tussen het echtpaar Claus en Beatrix gedurende hun gehele huwelijk.
30 april 2013: Willem-Alexander bestijgt de troon