De zorg moet beter aansluiten op de behoeften

02 augustus 2023 door een van onze redacteuren

De zorg moet beter aansluiten op de behoeften van mensen. Te veel van hen vallen nu op een of andere manier buiten de boot. Dat zegt de Raad voor Volksgezondheid die de nu demissionaire regering over dat onderwerp adviseert. Met het huidige zorgstelsel krijgen burgers niet de zorg en ondersteuning die zij nodig hebben.

Dit geldt nu al voor groepen die veel én verschillende typen zorg gebruiken, maar zal in de toekomst voor steeds meer mensen gelden. Het huidige zorgstelsel draagt in belangrijke mate bij aan dit probleem. Daarom geeft het advies van de Raad ‘Met de stroom mee’ * aan, wat er mis is en wat er moet veranderen in het zorgstelsel om goede zorg voor iedereen toegankelijk te houden.

Wat er mis is:

Fragmentatie

Mis is de versnippering. Het zorgstelsel is te ingewikkeld; mensen raken daardoor de weg kwijt in het zorgstelsel en missen goede zorg.

Concurrentie

Commerciële concurrentie zit de samenwerking in de weg.
Organisaties in de zorg, zoals zorginkopers en zorgaanbieders moeten met elkaar moeten concurreren. Hierdoor is samenwerking in zorg en ondersteuning moeilijk, terwijl dit belangrijk is voor goede zorg.

Zorgmijden

De solidariteit werkt de verkeerde kant uit. Mensen met een kwetsbare gezondheid en lager inkomen dragen relatief veel bij aan de zorg. Hierdoor kiezen zij er steeds vaker voor geen zorg te gebruiken die ze juist wel hard nodig hebben.

Publieke waarden uit balans

Afwegingen tussen verschillende publieke waarden zoals toegankelijkheid, betaalbaarheid en kwaliteit gaan moeizaam.
In het zorgstelsel moeten verschillende publieke waarden afgewogen worden. Die afwegingen komen moeilijk tot stand. Het belang van betaalbaarheid is te vaak het belangrijkst in de besluitvorming. En de mening van burgers wordt onvoldoende gehoord.

Aanbevelingen van de Raad

Van concurrentie en fragmentatie naar samenwerking en vereenvoudiging

Verminder de concurrentie in de Zorgverzekeringswet. Zorg en ondersteuning waarvoor goede samenwerking belangrijk is, zoals huisartsenzorg, moet niet meer in concurrentie worden ingekocht en aangeboden.

Stel een gedeelde zorgplicht voor gemeenten en zorgverzekeraars wettelijk vast. Gemeenten en verzekeraars worden samen verantwoordelijk voor de inkoop van zorg en ondersteuning die baat heeft bij goede samenwerking, zoals eerstelijnszorg en ouderenzorg.

Organiseer de ouderenzorg in de toekomst vanuit twee wetten (de Wmo en Zvw) in plaats van drie wetten. Dit is goed voor de samenhang van het aanbod en beter te begrijpen voor burgers.

Van individuele verantwoordelijkheid naar gedeelde verantwoordelijkheid

Beperk de eigen betalingen voor chronisch zieke burgers. Deze maatregel zorgt voor meer solidariteit tussen ziek en gezond.

Verlaag de premie en verhoog de inkomensafhankelijke bijdrage. Door deze maatregel kan de zorgtoeslag (grotendeels) afgeschaft worden en kan mijden van zorg door de angst voor te hoge kosten tegengegaan worden.

Stimuleer dat burgers voor elkaar zorgen. Mensen moeten beter ondersteund worden om voor elkaar te zorgen; een financiële vergoeding voor het vervangen van professionele zorg kan daarbij helpen.

Van gefixeerd en gesloten naar open en lerend

De overheid moet meer kijken naar alle publieke waarden in de zorg. Bij het bepalen welke zorg verzekerd is, of wat goede kwaliteit is moet meer gekeken worden naar de gevolgen van beslissingen voor toegankelijkheid van zorg.

Moderniseer de Wet BIG (beschermt patiënten tegen onzorgvuldig handelen).. Maak het mogelijk dat zorgverleners flexibeler ingezet kunnen worden. Zo kan meer recht gedaan worden aan de bekwaamheden van mensen die in de zorg werken.

Meer info: * Rapport Met de stroom mee