Libris literatuurprijs voor 'Het lied van ooievaar en dromedaris' een boek dat 'als een bijl het bewustzijn splijt'

09 mei 2023 door een van onze redacteuren
Libris literatuurprijs voor  'Het lied van ooievaar en dromedaris'  een boek dat 'als een bijl het bewustzijn splijt'
Anje Daanje (Archieffoto D den Boer cco

Op maandag 8 mei 2023 

Veel goede boeken lees je eenmaal, om ze vervolgens te bewaren en te koesteren. Maar als je in een roman steeds iets nieuws ontdekt, wil je blijven lezen, terugbladeren, passages onderstrepen, fraaie zinnen hardop uitspreken en verworven inzichten met anderen delen. Slechts één keer in de zoveel tijd komt er een Nederlandstalige roman voorbij die alle kwalificaties in zich heeft om uitzonderlijk te zijn. Unaniem koos de jury daarom voor een roman van internationale allure die grens- én genreoverschrijdend is. Een boek dat, zoals Kafka ooit zei, ‘als een bijl het bewustzijn splijt’ 

Het juryrapport:

De jury was diep onder de indruk van deze roman, een ongeëvenaard literair bouwwerk van 650 pagina’s, dat stevig geworteld is in Victoriaans Engeland en dat uitwaaiert naar de twintigste eeuw om in hedendaags Groningen te eindigen. Hoofdpersoon is Eliza May Drayden, schrijvende domineesdochter, gemodelleerd naar Emily Brontë, die tijdens haar leven verguisd werd, maar postuum een heldenstatus kreeg. Nooit is de na haar overlijden beroemd geworden fictieve schrijfster zelf aan het woord: het zijn de mensen in haar omgeving die vanuit hun eigen perspectief naar haar kijken: de winkelierster, de dodenverzorgster, haar zussen, biografen, lezers en bewonderaars. 

Wie was de in zichzelf gekeerde persoon die één meesterwerk naliet, Haeger Mass? Die haar eigen weg leek te gaan in een tijd dat dit niet van een vrouw werd verwacht? Die in de ban was van het geschreven woord, en, dolend over woeste hoogten, in de kracht van de natuur de eindeloze kringloop van dood en wederopstanding zag? Anjet Daanje brengt met Eliza May Drayden en haar negentiende-eeuwse tijdgenoten de Romantiek tot leven. Haar vrouwelijke personages hebben heftig lief en verliezen zich in door henzelf gecreëerde, zintuiglijke werelden. 

Maar daar blijft het niet bij. Gaandeweg breidt Daanje haar literaire spectrum uit. Ze flirt met de gothic novel en het postmodernisme en verwerkt steeds terugkerende symbolen in achtereenvolgende vertellingen, geschriften en observaties die zich over ruim honderdvijftig jaar uitspreiden. Zo zijn er de zoemende bromvlieg, het mysterieuze aantekeningenboekje, het rinkelende belletje, alle manieren om via repeterende motieven een vorm van orde te scheppen in een overigens chaotisch bestaan. Daarbij zijn het vooral vrouwen om wie het draait. Net als Eliza May Drayden willen ze ontsnappen aan de ketens die hen bindt: het geloof, vaders, echtgenoten of conventies. Dat maakt van Het lied van ooievaar en dromedaris genreoverstijgende literatuur, die tot de rand toe met betekenis is gevuld. 

Elk nieuw verhaal dat wordt verteld is een draadje van een veelkleurig weefsel, waarbij een ingenieus spel met fictie en werkelijkheid wordt gespeeld. Is Het lied van ooievaar en dromedaris een poging dichter bij het leven en werk te komen van de altijd mysterieus gebleven Emily Brontë? Of weerspiegelt de roman met de steeds repeterende hartstochtelijke liefdes, tussen man en vrouw, zussen en halfzussen, het verstrijken van de tijd en de eeuwige zoektocht van de mens naar houvast en betekenis?

 Anjet Daanje is een auteur die de publiciteit niet zoekt, maar die juist mijdt. Die liever schrijft dan praat. Die communiceert via haar werk en zo haar lezers aanspoort om te graven en te duiden. Het lied van ooievaar en dromedaris omvat alles wat excellente literatuur te bieden heeft. Prachtige natuurbeschrijvingen, fraai gecomponeerde zinnen, eigenzinnige zinsconstructies, romantische poëzie en een betekenisvolle inhoud. Het is een roman van de buitencategorie die hart en hoofd beroert. En die via de verbeelding betekenis geeft aan de mysterieuze cyclus van leven en dood.

Het boek won eerder al die andere grote literatuurprijs in het Nederlandse de  Boekenbon Literatuurprijs. De jury daarvan zei: “Met deze imposante, kaleidoscopische en sprankelende roman over vergankelijkheid en voortleven toont Anjet Daanje de magische scheppingskracht van verbeelding.”

Jury van de Libris Literatuur Prijs 2023, Amsterdam, 8 mei 2023: 

• Beatrice de Graaf, historicus, hoogleraar History of International
Relations & Global Governance aan de Universiteit Utrecht
(voorzitter)
• Yannick Dangre, schrijver en dichter
• Margot Dijkgraaf, literatuurcriticus en schrijver
• Mira Feticu, schrijver, performer, interviewer, radiomaker en
publicist
• Lies Schut, literair recensent De Telegraaf

Meer over:
Cookies

Deze website gebruikt noodzakelijke cookies voor een correcte werking en analytische cookies (geanonimiseerd) om de statistieken van de website bij te houden. Marketing cookies zijn nodig voor laden van externe content, zoals YouTube-video's of widgets van Sociale Media. Zie ons cookiebeleid voor meer informatie, of om je instellingen later aan te passen.