2023: de lange schokgolven van de 24e februari
Op de vroege ochtend van 24 februari 2022 viel Rusland Oekraïne binnen. Direct was duidelijk dat dit een datum was die grote schokgolven vooruit in de tijd zou slingeren. Dat betekent ook grote en langdurige onzekerheid die in de meeste Europese landen zowel buitenlands als binnenlands doorwerken. Er staan fundamentele zaken op het spel: soevereiniteit, vrijheid, democratie, de stand van zaken in de economie, en energievoorziening.
Poetin schilderde in zijn speech van februari 2024 de NATO af als de grotere vijand waartegen Rusland beschermt moest worden. Daarmee richtte hij zich ook duidelijk tegen de democratieën in de wereld en steun zocht bij andere autocratieën. Wat volgde was een ontwrichtende en voor zowel de aanvaller als de verdediger vernietigende oorlog, die het Oekraïense volk en vrijwel de gehele vrije wereld verenigt heeft. Het mondiale economisch herstel dat verwacht werd in post-covid in 2022 sloeg om in bijna stilstand en recessie met hoge inflatiecijfers en dito energieprijzen.
Stikstof en provinciale staten
In Nederland blijft naast energie, stikstof een belangrijk thema. In 2022 dat begon met corona en een na een lange formatie moeizaam gevormde regering brak de pleuris uit nadat minister Van der Wal in de lente haar stikstof plannen presenteerde. Vlaggen gingen ondersteboven en een deel van de Nederlandse boeren toog met tractoren op naar Den Haag en provinciehoofdsteden om te protesteren tegen wat zij als onrechtvaardig beleid zagen. Na de zomer kwam speciaal gezant Johan Remkes die diverse partijen geconsulteerd had met een nieuw plan. Dat bleek op instemming van alle partijen te kunnen rekenen. Het plan Remkes stelde voor Nederland in vier zones op te delen (1 )zeer kleinschalig zonder uitstoot, (2) kleinschalig, zonder uitstoot , (3) natuur-inclusieve landbouw met beperkte uitstoot, en (4) hoogproductieve maar ook met uitstoot beperkingen. Steeds zijn daarbij de afstand tot Natura 2000 gebieden plus de hoeveelheid stikstofbelasting de belangrijkste criteria. Het was een radicaal plan - dat mede stoelde op wetenschappelijke zoneringsplannen zoals van Wageningen Universiteit. Dit jaar zijn er provinciale staten verkiezingen waarvanuit weer de Eerste Kamer ofwel de Senaat gekozen wordt. Bij vorige verkiezingen was die al knap verstopt geraakt door de clowns van Forum. De meeste sprongen al snel van de wagen. Vraag is of daar de kiezer er opnieuw een circus van maakt.
Toekomst onzeker en permanente opwinding
Oorlog, energie en inflatie bleven daarnaast voor een permanente crisisopwinding zorgen. Een crisissfeer die na alle hysterie van de twee voorgaande coronajaren iets geruststellends had, in de zin dat nu de problemen duidelijker aanwijsbaar en duidelijker extern waren. Een gesaboteerde gasleiding in de Oostzee, bommen op een Europese bondgenoot in het oosten die probeert democratischer te worden en zijn voortbestaan als natie te redden. Aan het eind van het jaar kwam daar de kwestie slavernijexcuses bij. De minister president toonde zich daarbij namens ons op zijn best.
De toekomst is altijd onzeker, maar nu dankzij de oorlog en de andere geopolitieke instabiliteit zoals rond China en corona en Taiwan en zoals in Afrika onzekerder dan andere jaren. Zo ziet 2023 er vooral onzeker uit. Misschien en niet onwaarschijnlijk dat corona geholpen de wereld voorgaande jaren heeft doen wennen aan onzekerheid en kunnen we er, voor zover niet gevallen voor obscure theorieën, beter mee omgaan. Gezien het vooruitzicht van langdurige onzekerheid aan de Oostgrenzen van Europa zou dat winst zijn.
.gif)
