CPB studie: Belastingen helemaal niet zo progressief

26 maart 2022 door een van onze redacteuren
CPB studie: Belastingen helemaal niet zo progressief
hogere inkomens betalen niet meer aan belastingen dan lagere inkomens Bld. CPB

VANDAAGENMORGEN - Over het feit dat Nederland niet zo gelijk is als dat door mensen die er het meest van profiteren vaak beweerd wordt, hebben we al vaker geschreven. Goed dat het opnieuw door onderzoek bevestigd wordt. Nieuw aan dit CPB/CBS onderzoek is dat meer overheidsuitgaven en belastingen en uitgebreider cijfers over inkomens uit vermogens en winsten in het onderzoek worden betrokken. Zo is een nauwkeuriger beeld ontstaan van de werkelijke verhoudingen en de effecten van inkomensbeleid en belastingen.   

In het onderzoek ‘Ongelijkheid en herverdeling’ van  het Centraal Planbureau in samenwerking met het Centraal Bureau voor de Statistiek, dat op 25 maart is verschenen komt dit in bepaalde opzichten ook tot uiting. Zo blijkt dat hogere inkomens geen groter deel van hun inkomen afdragen aan belastingen dan lagere inkomens. De bovenste 1% van de huishoudens betaalt gemiddeld zelfs minder belasting dan de overige huishoudens.  

Sterkste schouders betalen relatief minder belasting 

Het beleid van het belangrijkste deel van de politiek in dit land, centrum links en centrum, is er al jaren op gericht de kansenongelijkheid te verminderen. Dat geschiedt - of dient te geschieden- onder meer door behoorlijke en toegankelijke voorzieningen zoals zorg, onderwijs en huisvesting en door herverdeling van inkomens tussen Nederlandse huishoudens.  Die laatste schrijft het CPB, vindt vooral plaats door overheidsuitgaven zoals toeslagen en bijstand, en veel minder door belastingheffing. 

Nederland minder gelijk dan verondersteld

De vermogensongelijkheid in Nederland is juist relatief hoog in internationaal perspectief. Dat blijkt als de beschikbare vermogens van huishoudens met elkaar worden vergeleken in de internationale vergelijking. Het gaat dan om de spaartegoeden, beleggingen en de waarde van het eigen huis en overig onroerend goed. Als ook het pensioenvermogen wordt meegenomen bezit de 10% meest vermogende huishoudens nog steeds meer dan de helft van al het vermogen in Nederland. Het totale belastingstelsel is veel minder progressief dan de inkomstenbelasting doet vermoeden.

Recent onderzoek voor de Verenigde Staten laat zien dat als alle directe en indirecte belastingen worden meegenomen de belastingdruk voor de hoogste inkomens juist lager is. Ook eerder onderzoek voor Nederland laat zien dat het belastingstelsel veel minder progressief is als de premies voor sociale zekerheid en de belasting op toegevoegde waarde (btw) worden meegenomen.

Onbedoelde inkomenseffecten van de cap op premies sociale zekerheid

Per saldo compenseert het regressieve karakter van de premies sociale zekerheid en van de indirecte belastingen het progressieve karakter van de inkomstenbelasting. 

De huishoudens met de hogere inkomens betalen wel meer inkomstenbelasting dan de lagere inkomens en de rijkste 1% huishoudens veel meer als percentage van het inkomen. uitgezonderd de hoogste 0,1%. Deze huishoudens betalen ook meer vennootschapsbelasting, omdat de meeste winsten van de vennootschappen aan hen worden toegekend vanwege hun beleggingen en deelnemingen in deze bedrijven. Maar zoals de grafiek hierboven laat zien, drukt dat bij elkaar opgeteld procentueel veel minder op hun inkomen. 

Lees het hele rapport hier 

 

Meer over:
Cookies

Deze website gebruikt noodzakelijke cookies voor een correcte werking en analytische cookies (geanonimiseerd) om de statistieken van de website bij te houden. Marketing cookies zijn nodig voor laden van externe content, zoals YouTube-video's of widgets van Sociale Media. Zie ons cookiebeleid voor meer informatie, of om je instellingen later aan te passen.