EU-top ging vooral over Omikron variant en Oekraïne

De bijeenkomst van de Europese Raad van 16 december 2021 ging vooral over de ontwikkelingen rond COVID-19 met de Omikron-variant en over crisisbeheersing aan de grenzen van de EU zoals de situaties in Belarus en Oekraïne.
De EU-leiders hebben gesproken over de ontwikkelingen in verband met COVID-19, crisisbeheersing en weerbaarheid, en externe betrekkingen, waaronder de situatie in Belarus en Oekraïne. Ze debatteerden ook over veiligheid en defensie, de externe aspecten van migratie en de energieprijzen.
Internationale samenwerking tegen pandemie
De Europese Raad besprak de verslechterende epidemiologische situatie in de EU en de gevolgen van de opkomst van Omikron variant. De leiders bogen zich over vaccinatie, coördinatie en internationale samenwerking tegen de pandemie. Er zal ook verder werk worden gemaakt van de uitvoering van de EU-strategie voor COVID-19-geneesmiddelen, met inbegrip van gezamenlijke aanbestedingen.
De Europese Raad riep op tot een spoedige aanneming van de herziene aanbeveling van de Raad betreffende veilig vrij verkeer en van de herziene aanbeveling van de Raad betreffende niet‑essentiële reizen naar de EU. Ook is een gecoördineerde aanpak inzake de geldigheid van het digitaal EU-covidcertificaat nodig. Hier zal de Commissie werk van maken.
Belarus
De Europese Raad veroordeelde met klem de instrumentalisering van migranten en vluchtelingen door het Belarussische regime en de daardoor veroorzaakte humanitaire crisis. De EU zal de door Belarus gestarte hybride aanval blijven bestrijden en alle dimensies van de crisis aanpakken in overeenstemming met het EU-recht en de internationale verplichtingen, met inbegrip van de grondrechten.
De EU-leiders onderstreepten het belang van:
- doeltreffende bescherming van de buitengrenzen van de EU, onder meer door versterking van het rechtskader van de EU; de Raad werd tevens verzocht zich te buigen over het voorstel van de Commissie inzake voorlopige noodmaatregelen
- de strijd tegen mensensmokkel en mensenhandel
- de onmiddellijke uitvoering van beperkende maatregelen, na aanneming van het 5e pakket sancties
- het waarborgen van de ongehinderde toegang voor internationale organisaties in Belarus en het opvoeren van de humanitaire steun
- ondersteuning van de terugkeer van migranten uit Belarus
De Europese Raad herhaalde zijn eis dat alle politieke gevangenen onmiddellijk en onvoorwaardelijk worden vrijgelaten en dat een einde wordt gemaakt aan de onderdrukking van het maatschappelijk middenveld en de onafhankelijke media. Hij wees ook op het democratische recht van het Belarussische volk om via nieuwe, vrije en eerlijke verkiezingen zijn president te kiezen.
Oekraïne
De Europese Raad benadrukte dat Rusland dringend de spanningen, veroorzaakt door de militaire opbouw langs zijn grens met Oekraïne, moet laten de-escaleren, en betuigde nogmaals zijn volledige steun voor de soevereiniteit en territoriale integriteit van Oekraïne.
Elke verdere militaire agressie tegen Oekraïne zal enorme gevolgen en zware kosten met zich meebrengen, waaronder met partners gecoördineerde beperkende maatregelen
Conclusies van de Europese Raad, 16 december 2021
De EU-leiders spoorden aan tot diplomatieke inspanningen en steunen het Normandiëkwartet om tot volledige uitvoering van de akkoorden van Minsk te komen.
Veiligheid en defensie
De leiders kwamen overeen dat de EU, in het licht van de grotere wereldwijde instabiliteit, toenemende strategische concurrentie en complexe veiligheidsdreigingen, meer verantwoordelijkheid zal nemen voor haar eigen veiligheid en defensie, een strategische koers zal varen en ervoor zal zorgen dat ze autonomer kan optreden.
Tegelijk werd gewezen op de gehechtheid van de EU aan de mondiale, op regels gebaseerde internationale orde, met de Verenigde Naties als kern. De EU wil nauw samenwerken met de NAVO, met volledige inachtneming van zowel de in de Verdragen opgenomen als de door de Europese Raad overeengekomen beginselen, met inbegrip van de beginselen van inclusiviteit, wederkerigheid en beslissingsautonomie van de EU. De leiders steunen de versterking van het strategisch partnerschap EU-NAVO en zien uit naar de 3e gezamenlijke verklaring over de samenwerking tussen de EU en de NAVO.
Alle migratieroutes aanpakken
De EU-leiders herhaalden dat alle migratieroutes moeten worden aangepakt. Ze riepen de Europese Commissie en de hoge vertegenwoordiger van de Unie voor buitenlandse zaken en veiligheidsbeleid op om samen met de EU-lidstaten te zorgen voor:
- onverwijlde uitvoering van de recente actieplannen voor de landen van herkomst en doorreis
- daadwerkelijke terugkeer van de EU naar de landen van herkomst en volledige uitvoering van bestaande overnameovereenkomsten en -regelingen, en sluiting van nieuwe
De Europese Raad drong er bij de Commissie op aan dat onverwijld duidelijk een adequate financiering wordt omschreven en vrijgemaakt voor migratiegerelateerde acties op alle routes, in overeenstemming met de verhoogde ambitie van de EU.
Zuidelijk nabuurschap
De Europese Raad blijft vastbesloten het EU-partnerschap met het zuidelijk nabuurschap te vernieuwen en te versterken. De Raad en de Commissie kregen het verzoek vaart te zetten achter de nieuwe agenda voor het Middellandse Zeegebied.
Top Europese Unie - Afrikaanse Unie
De Europese Raad besprak de voorbereidingen voor de top EU-AU op 17-18 februari 2022 en behandelen thema's en doelen
Ethiopië
De Europese Raad blijft de situatie in Ethiopië op de voet volgen en steunt ten volle de bemiddelingsinspanningen van hoge vertegenwoordiger Obasanjo van de Afrikaanse Unie. De leiders riepen op tot een onvoorwaardelijk staakt-het-vuren en drongen bij alle partijen aan op een inclusieve en transparante nationale dialoog. De bescherming en het bieden van ongehinderde humanitaire toegang blijven belangrijke prioriteiten.
Energieprijzen
De EU-leiders bespraken ook de stijging van de energieprijzen waarmee burgers en bedrijven worden geconfronteerd. De Europese Raad blijft de situatie nauwlettend volgen en zal in een volgende bijeenkomst op dit punt terugkomen.
Meer info:
COVID-19: onderzoek en vaccins (achtergrondinformatie) COVID-19: reizen binnen de EU (achtergrond‑informatie) COVID-19: reizen naar de EU (achtergrondinformatie) EU-betrekkingen met Belarus (achtergrondinformatie) Beperkende maatregelen tegen Belarus (achtergrondinformatie) EU‑betrekkingen met Oekraïne (achtergrondinformatie) Beperkende EU‑maatregelen als reactie op crisis in Oekraïne (achtergrondinformatie)