Fouilleren zonder aanzien des persoons
(Door Hans Roodenburg)
Jaarlijks worden er in Rotterdam vele duizenden mensen preventief door de politie gefouilleerd. Volgens het laatst bekende cijfer, het veiligheidsrapport over 2009,waren dat in totaal 12.322 personen op straat en 894 mensen in horecagelegenheden.
Daarnaast zijn in dat jaar 736 auto’s doorzocht. De vangst van de politie: 101 aanhoudingen en inbeslagname van 82 wapens (waaronder zes vuurwapens). Zodra de cijfers over 2011 bekend worden, zullen wij die afzetten tegen die van 2009.
Preventief fouilleren is volgens de wet ‘controle zonder aanzien des persoons’. Terecht mag er geen onderscheid worden gemaakt tussen wit, bruin, zwart en geel. Maar anderzijds kun je de politie niet verwijten dat men in de fouilleringacties in de daarvoor aangewezen wijken ook niet let op wie er verdacht is en wie niet.
Als preventieve fouillering bij een groep plaatsvindt, zullen ongetwijfeld de brutaaltjes en schooiers (die er zo ook uit zien) nauwgezetter worden onderzocht dan de mensen die netjes gekleed zijn en de handelingen gelaten over zich heen te laten komen. Natuurlijk mag er geen onderscheid worden gemaakt tussen blanke ‘asocialen’ (die zijn er ook genoeg!) en allochtone- of Antilliaanse-.
Niks te vrezen
We halen maar weer een ‘gouwe ouwe’ tevoorschijn: wie niks te verbergen heeft, hoeft ook niks te vrezen. En natuurlijk moeten de fouilleringsacties ‘proportioneel’ gebeuren en een duidelijk doel hebben, al is het alleen maar om in een onveilige buurt het veiligheidsgevoel te kweken.
Als je elke week in de Koopgoot zou worden aangehouden, dan zou er iets mis zijn met de stad. We hebben overigens niet de indruk dat Rotterdam wat dat betreft een politiestaatje op zich zelf aan het worden is.
De Rotterdamse ombudsman Anne Mieke Zwanenveld (waarom is het in dit geval geen ombudsvrouw?) denkt echter dat de Rotterdamse politie mogelijk verkeerde criteria hanteert bij het preventief fouilleren. Samen met de Nationale Ombudsman Alex Brenninkmeijer en de ombudsman van Amsterdam Ulco van der Pol heeft zij het rapport ‘Waarborgen bij preventief fouilleren’ gemaakt.
Zorgen
De zich onafhankelijk noemende ombudsmannen maken zich zorgen over de fundamentele rechten van de gefouilleerde burgers. Daarmee slaan ze wel erg door. ,,Bij preventief fouilleren gaat het om inbreuk op de persoonlijke levenssfeer en op de lichamelijke integriteit en ook op het verbod van discriminatie. Anderzijds speelt ook de onschuldpresumptie een belangrijke rol: pas na het ontstaan van een serieuze verdenking is iemand verdachte. De scheidslijn tussen bestuurlijke handhaving en strafrechtelijke opsporing is bij preventief fouilleren flinterdun,’’ zo staat in het rapport. Wat een vreselijke teksten overigens van mensen die ervoor hebben gestudeerd!
Voorts wordt gesteld dat steeds vaker selectiecriteria worden gebruikt waarbij zo weinig mogelijk agenten zo veel mogelijk wapens trachten te vinden. Soms zou volgens de ombudsmannen worden geselecteerd op ‘meer dan drie mannen in een auto of groepen jongeren’.
Verschuiving
,,Er is een duidelijke verschuiving te zien van het oorspronkelijk vooral preventieve doel van preventief fouilleren (mensen ertoe bewegen dat ze geen wapens bij zich dragen in de openbare ruimte) naar een strafrechtelijk doel (het in beslag nemen van zoveel mogelijk wapens).’’
De ombudsmannen storen er zich aan dat deze keuze door de politieambtenaar en de hulpofficier van justitie wordt gemaakt. Zij vinden dat de opdracht moet komen van hogerop in de organisatie van de wetgevende macht (de burgemeester?).
Het zal wel de taak zijn van de ombudsmannen om de rechtsstaat in optima forma te verdedigen. Mijn mening is echter dat zij daarin doorschieten en dat best het strafrechtelijk doel mag worden nagestreefd.
Ruimte
De rechtsstaat moet ook enige ruimte geven voor interpretaties. Zoals de ombudsmannen het voorstaan kun je net zo goed het preventief fouilleren afschaffen en de politieagent naar eigen dunken de mogelijkheid geven verdachte mensen eruit te pikken.
Je zult zien hoeveel mensen en politici (vooral die ter linkerzijde, want die denken nog veel te veel dat iedereen in principe netjes is) dan verontwaardigd zullen reageren want discriminatie ligt dan nog veel meer voor de hand.
-20090804-S.JPG)
.gif)
