Clip: Bewustzijnstroom van een Servische tiener
De wereldpremière Clip (2012) in het 41e IFFR is een rauwe film. Rauw omdat ze zonder omhaal de emoties en omgangsvormen van een groepje losgeslagen Servische tieners laat zien.
Filmmaakster Maja Miloš: ,,Ik wilde een film maken die gebaseerd is op kids zoals ze nu in Servië leven.’’ Het verhaal is simpel. ,,Ik wilde emoties tonen, een liefdesverhaal maken.’’
Het verhaal wordt gelaagd, vanuit het perspectief van het vijftienjarig tienermeisje Jasna (Isidora Simijonovic) verteld. Het hoofdpersonage voegt aan het verhaal een eigen beeldlaag toe: Jasna maakt met haar telefoon onophoudelijk videofilmpjes. Daarin filmt ze, net als haar vrienden en vriendinnen, alles en iedereen en vooral ook zichzelf. De videofilmpjes van Jasna en haar vrienden zijn als iPhone-roman de tweede beeldlaag in de film. Als derde laag loopt er de achtergrond van Sex, Drugs and Rock’n roll van de Servische popmuziek en videoclips doorheen en die vormt, zeker in het begin van de film samen met de feesten en slemppartijen de hoofdmoot van het bestaan van Jasna.
,,In Servië heerst na de oorlog, na Milosevic een soort van apathie,’’ aldus Miloš. Een groep kids probeert daaraan en aan het milieu van hun ouders te ontsnappen. Ze doen dat zoals vaker gezien, met eigen mode en subcultuur, maar in het huidige Belgrado ook in toenemende mate met seks en drugs.
Geen politiek
Maja Miloš wilde geen politieke film maken. ,,Het idee voor de film ontstond al in 2006. Ik ben toen onderzoek gaan doen op Internet. Op YouTube heb ik talloze filmpjes gezien van kids die elkaar pestten en zelfgemaakte seksfilmpjes van scholieren plaatsten. Vervolgens heb ik tijdens de casting wel zo’n duizend schoolkinderen gesproken. Aanvankelijk wilde ik wat oudere, professionele acteurs gebruiken van een jaar of zeventien achttien. Maar gaandeweg bleek dat wat jongere spelers veel beter in de film pasten. Zo zijn de spelers voor het liefdespaar Jasna en Djole (Vukašin Jasni) ontstaan. Isidora Simijonovic die Jasna speelt was veertien jaar oud toen ze in 2010 voor de film gecast werd.’’
Feesten en beesten
Jasna en haar vriendinnen zijn gek op feesten en beesten. Ze fotografeert zichzelf en haar vriendinnen in de standjes en kleren die ze kennen uit video clips en drinken, snuiven en slempen de nacht door. De volgende dagen worden op school de beelden uitgewisseld. Gek op een jongen, op Djole, een generatiekloof thuis. En voor en achter de verliefdheid aan komt seks.
De film bevat een paar scènes die ondanks de rauwheid, een stijlbreuk met de rest van de film zijn. Het zijn expliciete seksscènes. Scènes die je niet anders dan als pornografisch kan beschrijven . Is het geen nadeel dat je als toeschouwer uit je normale positie van kijker wordt gehaald en plotseling naar pornografie zit te kijken? Miloš luistert aandachtig en geeft met bravoure antwoord. ,,Het zou pornografie zijn om die scènes weg te laten. Seks is zo belangrijk in het leven van die opgroeiende kinderen. Je kan niet anders dan het zo laten zien.’’ Anders zou volgens haar niet eerlijk zijn.
Milieu
Een andere vraag is of de jonge acteurs, uit hetzelfde milieu komen dat uitgebeeld wordt in de film? En hadden die aankomende acteurs daar geen moeite ermee? Miloš die in 2008 aan de Filmschool van Belgrado afgestudeerde vertelt: ,,Nee, de jonge acteurs komen niet uit dat milieu. Ik heb uitgebreid met ze gepraat en uitgelegd waar het om ging en ik heb ook met hun ouders gepraat. Voor hen was er geen probleem. Wel hebben we voor bepaalde scènes body doubles, stand-ins, gebruikt. Ik wilde een liefdesgeschiedenis maken die gebaseerd op de lokale Servische omstandigheden. Dit hoort daarbij.’’
Deelt ze zelf de ervaringen van het milieu dat ze verfilmde? ,,Nee,’’ zegt ze. ,,Ik kom uit een andere achtergrond.’’ Dat is ook een belangrijke reden voor haar creatieve nieuwsgierigheid. Er groeit nu een generatie kinderen op in een omgeving waar ze nauwelijks doelen voor zichzelf aan kunnen ontlenen. Net als veel generaties voor hen proberen ze die zelf te ontdekken geholpen door wat er in de omringende vaak hypercommerciële jeugdcultuur voorhanden is. Maar er gloort wat hoop. Te midden van alle grauwheid en het kale beton van de omgeving, tussen het snuiven, zuipen en slempen door, ontstaat er liefde.
De vraag is of Miloš in haar film, vanwege de pornografische stijlbreuk niet te veel laat zien. Zij vindt van niet. Juist van niet. Dat is stof voor discussie. Daarom is de film, behalve als gelaagde vertelling en als sociografische studie, ook in die zin een goeie meedinger voor deTiger Awards.
-20090804-S.JPG)
.gif)
