Geheim journalistencafé De Schouw

24 november 2012 door Jim Postma

Wie als journalist van enige naam en faam nog nooit van zijn leven in journalistencafé De Schouw was geweest, telde in het Rotterdamse regiocircuit eenvoudig niet mee. Bleef voor de cafévakbroeders een vreemde eend in de bijt.

Wij praten hier over de jaren vijftig tot en met 80 in de vorige eeuw. De Schouw (bijgenaamd ‘De Perspub’ of ’t Schouwtje’) was destijds gevestigd in de Witte de Withstraat, oftewel de voormalige ‘Fleetstreet’ in Rotterdam. Met daarin de redactiekantoren van NRC Handelsblad, het Algemeen Dagblad, dagblad De Rotterdammer en Het Vrije Volk.

Bijenkorf
De Schouw fungeerde in die dagen als een zoemende bijenkorf van journalisten, kunstenaars, zeelieden en zakenmensen. Een mooiere mix van kruisbestuiving kon je niet bedenken. Sommige journalisten, waarvan ondergetekende, beschouwde het roemruchte café als laagdrempelig filiaal van het feitelijke redactielokaal. Een ieder uit de stad of regio die een verhaal kwijt wilde aan de krant stapte er naar binnen. Wetende dat daar altijd wel een journalist te vinden was, het liefst eentje die ze kenden met naam en foto uit de krant.
Als vakman leerde je daar snel het kaf van het koren te scheiden. Een ‘lulverhaal’ van een halve dronken kletsmajoor verwees je onmiddellijk naar de ‘prullenbak’.
Gingen je oortjes echter bij een bepaald gesprek gloeien dan nam je nooit het verhaal of interview af in De Schouw zelf. Je zou wel gek zijn. ‘Feind hört mit’, zo luidde dan je eigen alarmbel. De ‘primeur’ sleepte je aan de haren mee naar een veilige redactiekamer. Meestal van de hoofdredacteur als die weg was. In mijn geval was dat dus Herman Wigbold van ons toenmalige Het Vrije Volk.

‘Bolle Frans’
De Schouw – voor ons een waar persinstituut – werd bemand door voornamelijk ‘Bolle Frans’ en ‘Kale Willem.’ Een paar apart, zeker als komisch duo. Toen in het begin van de negentiger jaren alle kranten uit ‘Fleetstreet’ waren verdwenen, verloor deze ‘perspub’ voorgoed zijn functie. Het cafeetje bestaat nog steeds en wordt vandaag de dag nog hooguit bezocht door enkele collega’s uit pure nostalgie.
Zoals toen ik daar twee jaar geleden was met mijn goede collega Geert-Jan Laan (ooit berucht onderzoeksjournalist en adjunct-hoofdredacteur van Het Vrije Volk). Een neef van de inmiddels overleden notoire barkeeper ‘Bolle Frans’ was bij die gelegenheid toevallig aanwezig.
Geheimzinnig vroeg hij aan ons waarom deze Frans daar al die jaren werkte? Laan en ik konden dit onmogelijk raden. Totdat hij ons de hint gaf dat die goedlachse ‘Bolle’ met zijn perfecte horeca-oortjes daar mede werkzaam was als ‘agent’ van de Binnenlandse Veiligheidsdienst (BVD)!
Ouderwets begonnen onze oortjes wederom te gloeien. In de ‘suggestie’ van deze neef zat wel een keiharde logica. Journalisten immers bespreken onder een flinke slok van alles en nog wat aan de bar…

Bij de huidige opvolger van de BVD, de AIVD, hebben Laan en ik onmiddellijk daarna bij deze informatie- en infiltrantenclub het ‘dossier De Schouw’ opgevraagd.
Met bijzonder pikante details over de krantencollega’s uit die tijd!

(Wordt vervolgd).

Eerder verschenen op pagina 8 in 'Bladspiegel 4' van het Persmuseum