Over de haven wordt ook wat ‘afgeluld’

17 november 2013 door Hans Roodenburg

Wie het weet mag het zeggen. Hoe staat de Rotterdamse haven er in 2040 voor?
Prachtig, dit soort rapporten over eerdere gedachten, zoals van de Club van Rome. Maar het nut ervan gaat aan ons voorbij. Vele ouderen zullen dan niet meer leven.

Dat wil niet zeggen dat wij het motto hebben van ‘après nous le déluge’ (na ons de zondvloed), maar er kan in die tijd nog zoveel veranderen dat alle prognoses op zijn kop kunnen worden gezet.

Dat stralen ook de conclusies van het Havenbedrijf Rotterdam uit na onderzoek van de modellen van de Club van Rome op de haven.

Prachtig, die rapporten over 2040 tot 2100 zoals van de Club van Rome. Maar er kan in de tussentijd nog zoveel veranderen dat alle prognoses op z’n kop worden gezet.

Wat betekenen de verwachte toename van de wereldbevolking, schaarste aan grondstoffen, landbouwgrond en fossiele brandstoffen e.d. voor de ontwikkeling van de haven in de periode tot 2100?

Omslagpunt
Het onderzoek, zo stelt het Havenbedrijf, schetst dat rond 2040 een omslagpunt komt en dat naarmate de samenleving later overschakelt op duurzame productiewijzen en consumptiepatronen, de achteruitgang na 2040 groter zal zijn. Mogelijk halveert de overslag zelfs in de tweede helft van de eeuw.

Het Havenbedrijf beperkt zich doorgaans tot een tijdshorizon van 15 à 20 jaar, omdat dat een periode is waarover je met de gebruikelijke macro-economische modellen redelijke voorspellingen kunt doen.
Zo maakte het Havenbedrijf enkele jaren geleden de Havenvisie met het jaar 2030 als tijdshorizon. De Club van Rome is een van de weinige organisaties die met rekenmodellen werkt die de belangrijkste voorspelbare factoren voor de ontwikkeling van economie en samenleving (zoals bevolkingsomvang, voedselproductie, milieu, beschikbaarheid van grondstoffen en energie) op wereldschaal voor de zeer lange termijn samenbrengen.

IMSA stelt dat het Havenbedrijf samen met onder andere het bedrijfsleven zowel regionaal als internationaal stappen moet zetten.

Ontwikkeling haven
Het Havenbedrijf heeft daarom de Club of Rome Climate Foundation gevraagd om IMSA Amsterdam dat model toe te laten passen op de Rotterdamse haven: wat betekenen de projecties van de Club van Rome voor de overslag en de ontwikkeling van de haven van Rotterdam in de periode tot 2100?
IMSA heeft drie verschillende scenario’s gehanteerd. Eén dat uitgaat van ongewijzigd beleid. Eén dat rekent op technologische doorbraken. En één dat technologische vooruitgang combineert met gedragsverandering van de wereldbevolking. Dat laatste scenario is het enige dat geen forse neergang van overslag in Rotterdam voorspelt, stelt het Havenbedrijf in een persbericht.
Om dat laatste, wenselijke, scenario dichterbij te brengen is onder andere een transitie in de haven van Rotterdam nodig. IMSA stelt dat het Havenbedrijf op zich wel de goede weg heeft ingeslagen maar dat versnelling nodig is en dat het Havenbedrijf het niet alleen kan. IMSA stelt dat het Havenbedrijf samen met onder andere het bedrijfsleven zowel regionaal als internationaal stappen moet zetten.

Hergebruik
Internationaal moet bereikt worden dat bij gebruik van grondstoffen alle kosten worden meegerekend (dus ook de vervuiling) waardoor grondstofgebruik duurder wordt en hergebruik/recycling aantrekkelijker.

Als topman Hans Smits van het Havenbedrijf Rotterdam uit zichzelf het beleid naar een duurzame economie in een enkel uurtje op een A-viertje vastlegt, lijkt ons dat ook voldoende om voorlopig vanuit te gaan.

Ten tweede dat er wetgeving komt die de negatieve milieueffecten reduceert. Bijvoorbeeld een prijs voor CO2 die het gebruik van hernieuwbare energie aantrekkelijker maakt en strengere milieueisen aan logistiek en industrie stelt.
Ten derde dat grondstoffen zo hoogwaardig mogelijk benut worden. Zoals: gebruik iets pas als brandstof als andere (milieuvriendelijker) toepassingen niet mogelijk zijn.
En zo gaat het IMSA-rapport nog even door. We vragen ons af hoeveel dat heeft gekost en hoeveel mensen daaraan een goed belegde boterham hebben verdiend.

Duurzamer
Het Havenbedrijf heeft de laatste jaren altijd al erkend om een transitie in gang te zetten naar een duurzame economie en handelt daarnaar. Minder en efficiënter gebruik van grondstoffen, meer hernieuwbare energie en gesloten kringlopen. Maar dat moet wel haalbaar (lees: rendabel) zijn voor het bedrijfsleven dat in een mondiale economie opereert, stelt het Havenbedrijf.
Mooi hoor, dit soort rapporten. Maar als topman Hans Smits van het Havenbedrijf Rotterdam dit beleid uit zichzelf op een A-viertje en in een enkel uurtje vastlegt, lijkt ons dat ook al voldoende. Milieugroeperingen en sommige politieke partijen zullen er wel anders over denken.