Rel douceurtje Rotterdamse minima
Moet je minima
met grote schulden belonen of straffen? Daarover is deze week een enorme rel
ontstaan in de Rotterdamse gemeentepolitiek. De gemeente Rotterdam heeft in
2011, min of meer in het geheim, voor bijna één miljoen euro de schuld van
duizenden uitkeringsgerechtigden bij zorgverzekeraar Zilveren Kruis afgekocht.
Wethouder Florijn
(PvdA) zou dat met heel veel anderen hebben geregeld om te voorkomen dat deze
mensen nog dieper in de schulden zouden komen en onder de uitdrukkelijke
voorwaarden dat zij voortaan wel hun basis ziektekostenpremies zouden betalen.
Een van de niet
betrokken politieke partijen, Leefbaar Rotterdam, heeft al aan de bel
getrokken.
Dooremmeren
De kwestie zal
nog wel even dooremmeren. Daarom is het des te opvallender dat in een deze week
uitgebracht rapport over de uitgaven van gemeenten van het Sociaal en Cultureel
Planbureau nogal verkapt stond dat de gemeente Rotterdam eigenlijk helemaal
niet douceurtjes moet geven aan minima.
Uit wetenschappelijk onderzoek (2010) is namelijk gebleken dat bonussen aan bijstandsgerechtigden om hen aan het werk te helpen helemaal niet helpen. Integendeel, sancties – zoals het verminderen en/of stoppen van de uitkering – werken juist wel om dit type minima weer aan de slag te krijgen. Kennelijk voelen ze zich dan meer geroepen een baan te accepteren.
Gevoelig
Een politiek
gevoelig onderdeel in een overigens voor de rest saai rapport over gemeenten in
Nederland die hun uitgaven in de periode 2006-2011 gemiddeld iets
(gecompenseerd voor inflatie) zagen toenemen. Op pagina 102 van het onderzoek
wordt verwezen naar het betreffende wetenschappelijk onderzoek van Bas van der
Klaauw bij zijn aanvaarding van het ambt van hoogleraar aan de Vrije
Universiteit van Amsterdam.
Deze opmerkelijke
uitspraken van hem zijn aan velen – ook in Rotterdam en aan ons – voorbij
gegaan. In het SCP-rapport over de gemeenten wordt gewezen op het feit dat zij
sinds 2006 re-integratie ook in eigen
beheer mogen uitvoeren. Een uitgangspunt daarbij is dat bij het vinden
van een (al dan niet betaalde) baan bijstandontvangers actief worden begeleid.
Er is echter,
aldus het rapport, weinig onderzoek gedaan naar de toegevoegde waarde daarvan.
Van der Klaauw concludeerde al in 2010 dat financiële werkhervattingsbonussen
zelfs helemaal niet werken en werkhervattingssancties juist wel.
Inventarisatie
Volgens het SCP
komt uit een inventarisatie van enkele andere lokale effectiviteitstudies een
iets gunstiger beeld naar voren. Wel blijkt dat begeleiding bij personen met
gunstige arbeidsmarktperspectieven weinig effectief is: zij komen ook zonder
begeleiding aan het werk. Begeleiding is in beginsel dus vooral effectief bij
personen met slechte arbeidsmarktperspectieven.
Gemeenten (ook Rotterdam?)
lijken bij de re-integratie vanuit de WWB (bijstandswet) vooral hebben ingezet
op het zogenoemd ‘laaghangend fruit’: personen met goede
arbeidsmarktperspectieven zijn zo snel mogelijk de arbeidsmarkt op geholpen,
maar daardoor bleven gemeenten met de moeilijk plaatsbare cliënten zitten.
Per saldo zou dit
weinig hebben opgeleverd, omdat de winst vooral ligt bij het aan het werk
krijgen van de moeilijk plaatsbare cliënten: zij blijven langdurig aangewezen
op een uitkering en kosten daardoor veel geld.
Slechte zaak
Tot zover het
kostenaspect voor gemeenten. Terug naar de politieke rel in Rotterdam. Het is
natuurlijk een slechte zaak dat het gemeentebestuur deze kwestie - die toch een
miljoen heeft gekost en waarvan het nog maar de vraag is hoeveel uiteindelijk
terugkomt van deze ‘schuldbonus’ - niet
eerst heeft voorgelegd aan de gemeenteraad. Nu werkt de verantwoordelijk
wethouder de indruk dat hij dat met wat ‘vriendjes’ heeft geregeld.
Misschien had de
schuldhulpverlening ook wel in sommige gevallen onder delen van de bijzondere
bijstand gekund. Maar als het op zo’n grote schaal is gebeurd dan had het
gemeentebestuur voor alle zekerheid hierachter een meerderheid van de
gemeenteraad moeten vinden.
Al met al is het
‘detail’ in het sinds vrijdagmorgen 22 november vrijgegeven rapport van het SCP
nu ineens erg opvallend geworden. De
vraag is of het douceurtje aan de minima van de gemeente Rotterdam hen
stimuleert een baan te vinden of niet. Gezien het wetenschappelijk onderzoek
uit 2010 dus niet.
.gif)
